Daremnie biskupi protestowali i skargi zanoi sili przeciwko tym bezprawiom, Gdańszczanie zajęli z czasem prawie całą górę fortami. Roku 1734 i 1807 w czasie oblężeń góra została nietkniętą. Zato były tern zaciętsze napady Rossyan na te forty r. 1812. Za polskich, czasów mimo fortów istniała wciąż biskupia osada na tej górze, niemało uciskana przez miasto. Krótkie sprawozdanie z roku 1760 pisze o niej Biskupia góra, druga jurisdykcya biskupia pod Gdańskiem, między fortyfikacyą, naprzeciw wysokiej bramy. Domów tam 19, pustych miejsc 7. Mieszkańcy jej, przez Gdańszczan uciskani, do nędzy przyszli. Piwa robić i chleba piec zakazują im Gdańszczanie; od każdej rzeczy opłacać im się każą, np. od piwa beczki akcyzy zł. 6, Do skarbu biskupiego dawali czynszu zł. 30, od beczki piwa gr. 6. Należeli do sądu w Szotlandzie. Za pruskich rządów została góra biskupia zupełnie zajęta na rzecz państwa, które wszelkie zabudowania prywatne zniosło i górę jak tylko można było mocno obwarowało. Na samym szczycie, gdzie najpyszniejszy widok znawcy powiadają, że podobnym widokom Pragi i innych miast bynajmniej nie ustępuje, znajdują się teraz olbrzymie koszary, z wszelkim nowoczesnym komfortem urządzone. Długości mają 560, na 3 piętra wysokie, wszelkie pociski i bomby nieprzyjacielskie wytrzymujące bombenfest, dach mają kryty cynkiem, parą ogrzewane Luftheitzung. Mieszczą jeden batalion piechoty wraz z całym korpusem oficerów. 2. G. peplińska al. Chmielniki, niem. Hoppenbruch, mała osada należąca do wsi Orani, tuż przy gdańsku, pow. gdański, stanowiła południową część owej dawniejszej posiadłości, którą biskupi kujawscy mieli na tej górze ob. Górka biskupia. Od Starego Szotlandu była tylko śmiga i kołowrotem oddzielona. Zwolna dostała się w posiadanie oo. cystersów w Peplinie. I tak r. 1428 opat Piotr Honigfeld kupił od Piotra Recke, radnego z Gdańska, 2 morgi w G. Hoppenbruch, a od Bernarda Recke 1 włókę, na której było prawo sołtysie. Dokument potwierdził włodarz dóbr biskupich na Pomorzu Marcin Niewieś raczej Inewieściński z szerokiej familii pomorskiej i archidyakon Maciej. Bernard wręczył opatowi przywilej biskupa Zbyluta z r. 1345, wystawiony dla Tydemana z Maćkowa pod Gdańskiem na włókę sołtysią za 4 grzywny rocznego czynszu. R. 1429 tenże opat kupił jeszcze 3 morgi od Bernarda Recke za grzyw. 79 skojców 12 739 marek. R. 1438 biskup Władysław Gporowski po długiem wzdraganiu potwierdził to kupno zakonników, od którego nawet krzyżacy wymagali czynszu. Podług dokumentu biskupiego mieli zakonnicy płacić czynsz do włodarza pomorskiego, a sądy nad ich ludźmi powinny się były odprawiać w obecności biaku piego pełnomocnika, który też odbierał 3 grzywien. Głównie o te sądy powstały później nadzwyczaj długie zatargi między biskupami kujawskimi a klasztorem, który, jako na swojem, teraz przez kupno terytoryum cudzych sądów nie chciał uznać. R. 1518 bisk. Maciej Drohojewski zajął Górkę peplińską, utrzymując że klasztor bezprawnie wieś posiada. Ztąd poszedł proces do Rzymu, który wyznaczył na sędzię polubowego biskupa warmińskiego Fabiana Luzyańskiego. Biskup przyznał wieś klasztorowi, kazał jednak 4 marki lżejsze rocznego czynszu płacić biskupom. R. 1618 była wieś podzielona na drobne ogrody, na któI rych osiedli sami tylko rękodzielnicy, osobliI wie rzeźnicy, którzy odebrali nowy kontrakt za 800 zł. dzierżawy. R. 1639 przewlókł się mór z Gdańska i ledwie 7 domów zostawił nietkniętych. Pomiędzy zmarłymi był klasztorny sędzia wiejski Marek Konart, bardzo źałoI wany przez zakonników. Tegoż r. 1639 toczył się powtórny proces, który ledwie przycichł, już r. 1644 biskup Gniewosz go odnowił. Opat Kostka chciał się nakoniec zrzec N arko w na korzyść biskupa, żeby tylko mieć spokój, ale zaniemógł i sprawa się przeciągnęła. Tymczasem oficyał gdański Floryan Falk, bawiąc u sołtysa w Szotlandzie, kazał do siebie zaprosić sędziego i ławników z Górki. Gdy stanęli, zażądał niespodzianie, żeby złożyli przysięgę biskupowi, inaczej każe ich zawieść do Subków do więzienia. Przelęknięci uczynili czego żądano. Ale wróciwszy zaraz donieśli o wszystkiem do Peplina. List ich jako dokument przesłany został do Rzymu. Oficyał zaś kazał zaraz usunąć śmigę i kołowrót, więzienie w Górkach zniszczyć i okowy jako znak najwyższego sądownictwa zabrał do Szotlandu. Proces znowu rozstrzygnęła rota rzymska na rzecz klasztoru. Ale biskup zaniósł apelacyą. Spra wa tak zawikłana skończyła się wreszcie ugodą spisaną r. 1655. Biskup wziął 500 czerwonych złotych i zrzekł się prawa na Górki. Cystersów kosztowały te procesa 26000 zł. R. 1649 opat Leonard Rembowski odnowił dzierżawę osadników na 10 lat za 800 zł. i srebrny talerz z dwiema srebrnemi ampułkami rocznie. Dochody z sądów zastrzegł sobie opat. Bednarze tutejsi oprócz dzierżawy dawali starym zwyczajem beczkę gdańskiego piwa. Rzeźnikom zaś przyznał kontrakt wyłączne prawo przedawania publicznie we wsi mięsa; podatek ztą d idący miał iść na pokrycie dzierżawy. Wszystkich urzędników obierał opat, ławników osadnicy. R. 1660 po wojnach dostali mieszkańcy nowy kontrakt przez 5 lat mieli dawać zł. 600, potem zł. 700. R. 1662 opat Czarliński zdał Górkę w zarząd przeorowi Ciecholewskiemu, ażeby spłacił długi opackie. Ale wnet ustąpił wszystkich docho1 dów na 4 lata adwokatowi peplińskiemu Lerchenfeld za zł. 4000. Według kontraktu z r. 1670 mieli dzierżawcy przez 5 lat płacić zł. 600, potem 700, gdyż wieś przy pożarze Gdań ska znacznie była ucierpiała. Później co 10 lat odnawiano kontrakty za roczną dzierżawą zł. 800 aż do r. 1721. W jednym z tych do kumentów z r. 1708 jest wzmianka o żydach w Górce. Pogłówne od nich miał odbierać sę dzia klasztorny i do bursy odstawiać. R. 1707 opat Tomasz Czapski pozwolił pięciu rzeźni kom zamieszkałym w Górce sprzedawać mię so w niedzielę i święta z wzjątkiem najwię kszych uroczystości. R. 1720 podpisał tenże opat nową ugodę za 1200 zł. dzierżawy. Do dawnych mieszkańców przybyło krótko przed tem kilku piwowarów i gorzelanych, którzy jednak nie używali praw osadników, jak re szta, tylko komornikami byli. Opat pozwolił im warzyć piwo i gorzałkę za poprzedniem opowiedzeniem się w klasztorze. Od beczki ob cego piwa miało się płacić 6 gr. cła. R. 1730 uzyskali osadnicy nową dzierżawę, od 1730 do 1741. Por. ks. Kujot, Opactwo peplińskie. 3. G. f ob. Górki. Kś. F. Górka 1. niem. Gurkau, wś, pow. pszczyński, par. Lędzin, o ćwierć mili od Bierunia, ma 28 osad, 360 mr. rozl. 2. G. , niem. Ernestinenberg, kol. , pow. prądnicki, par. Ligota, o milę na płn. od Białego Ziilz, 34 osad, 465 mr. rozl. 3. G. , por. Gfurkau niem. i Gorkau niem. . Górka, potok podtatrzański, w obr. gm. Cichego, w nowotarżczyźnie; wytryska atoli już na gruntach wsi Ratułowo, u południowowschodnich stóp wzgórza Nad Górkami zwa nego 844 mr. płynie na północ i we wsi Cichem wpada do Cichego potoku ob. , do pływu Czarnego Dunajca. Długość biegu 3 kilom. Br. G. Górka motyko wa, 792 m. wys. wierzchołek beskidzki, ob. Bystra potok. Gorkau niem. 1. , w r. 1504 Gorke, wieś, pow. górski na Szląsku, do r. 1818 pow. wo łowski, par. Wąsosz. 2. G. , w r. 1263 Domanicovo, w 1204 r. Górka, wś, pow. niemczyński na Szląsku, par. Prauss, łomy granitu, ce gielnie. 3. G. lub Gurke, w r. 1209 Gorcka, wś, pow. świdnicki, do 1810 r. dziedzictwo au gusty anów wrocławskich, niegdyś ich opactwo, są tu szczątki zamku opackiego i kościół katol. paraf. , wzniesiony około r. 1100 przez Piotra Własta, z filialną kaplicą na górze Sobótka, od 1834 w ruinie. Słynny browar. 4. G. , ob. Gurkau. F. S. Gorke niem. , ob. Górka, Gorkau niem. i Wehlige niem. . Gorken niem. , ob. Górki. Górki 1. , kol. , pow. warszawski, gm. Wawer, par. Praga. Por. Grochów. 2. G. , osada pow. grójecki, gm. Rykały, par. Mogielnica 3. G. lub Budziska, folw. , pow. nowomiński gm. Łukowiec, par. Latowicz, od Warszawy w. 60, od NowoMińska w. 24, od Garwolina w. 14. Rozl. wynosi m. 437, grunta orne i ogrody m. 121, lasu m. 215, nieużytki i place m. 14, bud. drew. 6, płodozmian 5polowy. Folw. ten oddzielony w r. 1872 od dóbr Dębe Małe. 4. G. , pow. nowomiński, gm. Dębe Wielkie, par. Pustelnik. 5. G. i Gołełęki, folw. , pow. nowomiński, gm. Łukowiec, par. Parysew, od Warszawy w. 56, od Mińska w. 20, od Garwolina w. 8. Rozl. wynosi m. 637, grunta orne i ogrody m. 126, łąk m. 159, pastwisk m. 102, lasu m. 232, nieużytki i place 18, bud. drewn. 8. Młyn wodny zwany Posiebiczny. Rzeka Świder przepływa granicą północną. Folwark ten oddzielony został w r. 1873 od dóbr Kozłów. 6. G. , wieś, pow. nowomiński, gm. i par. Glinianka. W 1827 r. było tu 10 dm. , 194 mk. 7. G. , wieś, pow. sochaczewski, gm. i par. Kampinos. W 1827 r. było tu 40 dm. i 289 mk. 8. G. , os. , pow. sochaczewski, gm. Tułowice, par. Brochów. 9. G. , pow. skierniewicki, gm. Korabiewice, par. Jeruzal. 10. G. , folw. i wieś, pow. gostyński, gm. Rataje, par. Gostynin. Liczy 28 mk. Dobra G. składają się z iolw. G. i Bieżęwice, tudzież wsi amp; ., Sosnowice, Maryanów i Bieżewice; od Gostynina w. 9. Rozl. wynosi m. 1149, folw. G. grunta orne i ogrody m. 377, łąk m. 32, pastw, m. 219, wody m. 2, lasu m. 237, zarośli m. 1, nieużytki i place m. 36, razem m. 902, bud. drew. 19. Folw. Bierzewice grunta orne i ogrody m. 58, łąk m. 28, pastw. m. 36, wody m. 3, zarośli m. 116, nieużytki i place m. 6, razem m. 247, bud. drew. 9. Dwa młyny wodne i dwa stawy. Wieś G. osad 42, gruntu m. 177, wieś Sosnowice osad 5, gruntu m. 140; wś Maryanów osad 6, gruntu m. 160; wś Bleżewice osad 2, gruntu m. 4. 11. G. , wś i folw. rząd. , pow. gostyński, gm. i par. Dobrzyków. W 1827 r. było tu 10 dm. i 129 mk. Dobra Gr. w r. 1855 oddzielone zostały od dóbr rządowych Brwilno; podług opisu z r, 1855 składały się z folw. i wsi G. , fol. i wieś Korzeń Królewski, wsi Drześno, Krzywy Kołek, nomenklatur karczemnych, młynarskich i leśnych Soczewka, Moździerz, Sapa, Mościska, Czołownica, osady fabrycznej Soczewka, wsi Brwilno, Popłacin, Dzierzązna, Staroduby, Szarłaty, Radzi wie. RozL wynosi ta m. 12813, w tern lasu m. 10805. W r. 1868 las zwany Sendeń 1461 m. odłączony na włas. prywatną. 12. G. , wieś, pow. włocławski, gm. Piaski; par. Izbica. 13. G. , pow. nieszawski, attynencya Faliszewa ob. . 14. G. , wś, pow. łęczycki, gm. Witonia, par. Piątek. W 1827 r. było tu 9 dm. , 65 mk. 15. G. ,

Górka

Górka

Górka motyko wa

Gorkau

Gorke

Gorken

Górki 1

116