który miał jedne córkę i był bardzo okrutny, bo na całą okolicę czynił napady i łupieże i co mógł zabierał, nawet ludzi mordował, a skarby chował na zamku. Córka zaś była łagodna i dobroduszna, starała się jak mogła odwieść ojca od grabieży, ale daremnie. Wtedy jak się już miarka bezprawi przebrała, powiadają, że cały ten zamek wraz z wszyst kimi mieszkańcami się zapadł i dotąd tam w ziemi jest zagrzebany. Tylko owa wspaniało myślna córka żyje i czeka, czyby jej kto nie oswobodził. Oo sto lat, mówią, o północy od 11ej godziny, aż kiedy kur pierwszy raz za pieje, pokazuje się ta panna na górze i wszys tkie skarby i rękę dałaby temu, ktoby ją ztąd wyniósł. Pewnego razu był tu na tej górze ozłowiek jakiś z Gołdapi w nocy i tę pannę ujrzał w białej postaci. Przeląkł się z początku ale ona go prosiła, że mu wszystko odda, żeby ją stąd wyniósł, tylko nie powinien się aż do miasta obejrzeć. Wziął ją też ów człowiek i niósł do miasta. Ale po drodze słyszy jakoby zaraz za sobą tentent przeraźliwy i trzask wielki dzi kich niby zwierząt pędzących. Strwożył się, pomieszał, poza się obejrzał, gdy wtem i wszy stko i panna w okamgnieniu zniknęła. Potem już nikt jej więcej nie widział na gołdapskiej górze. Porównaj Dr. Toeppen, Mazurische Sagen und M amp; hrchen 126. Kś. F. Gołdapskie jez. , 481 npm. , ob. Gołdap, rz. GoMaszówka, wieś, powiat olhopolski, gm. Demówka, 345 dusz męz. , 873 dziesięcin ziemi włościan. Ziemi dworskiej z Jakubówką 1668 dzies. , należało do Lubomirskich, Sabbatynów, dziś Opoczyńskich. Cerkiew p. w. ś. Jana ma 42 dziesięcin ziemi i 1195 parf, Dr. M. Gołdopiwa, niem. Goldappgar See, jezioro, pow. węgoborski, na pruskich Mazurach, leży na wschód wielkich jezior węgoborskich np. Mamry, niem. Mauer See, długie około 1 mi lę, szerokie niespełna pół mili, brzegi ma wy sokie, górzyste. Naokoło leżą wioski Przerwanki, Żabinki, Jeziorowskie, Kruklanki, Wyłudy. Przez różne dopływy stoi w związku z licznemi jeziorami mazurskiemi, jako to Kru klanki, Wilkus, Pozedrze, Stręgiel, Swięcajno, Mainry itd. R. 1842 kosztem rządu przekopa no kanał z pobliskiego jezioro Kruklanki do Gołdopiwy, przyczem młyn stojący na strudze między dwoma temi jeziorami zniesiony Stan wodny jeziora Kruklanki został przez to o 20 stóp zniżony, tak wiele wody kanałem odpły nęło. Na brzegu jeziora przy wsi Przerwanki znaleziono na piaszczystem wzgórzu stare cmentarzysko pogańskie z wielu zakopanemi urnami. KL F. Gołdów, ob. Hołdów. Gołe lub Gola ob. , niem. Guelchen Gołeckie, ob, hbory. Gołecika, rzeka, pow. miechowski. Ma początek na granicy pow. olkuskiego, pod Chobędzą, płynie ku wschodowi przez Wielkanoc, Gołczę, Rzerzuśnię i naprost Kamieńczyk wpa da z prawego brzegu do Szreniawy. Długa 7 wiorst. . BI Goteczki, os. , młyn, pow. miechowski, gm. i par. Miechów, nad rzeczką Gołeczką położona, składa się z jednego domu drewnianego. Należała do dóbr klasztoru miechowskiego, razem z któremi przeszła na rzecz skarbu, a następnie w r. 1877 z gruntem doń należącym mr. 6 pr. 10, sprzedana. Gołego Wola lub Wola Gołego, wieś, pow. tarnobrzeski, par. i st. p. Baranów, ma 1000 mk. i szkołę ludową. Gołełazy, wś, pow. łukowski, gm. Jarczew, par. Wilczyska. W 1827 r. było tu 16 dm. i 100 mk. , obecnie liczy 32 dm. , 279 mk. i 419 mr. obszaru. Gołe łąki, wś, pow. nowommski, gm. Łukowiec, par. Parysów. W 1827 r. było tu 9 dm. i 61 mk. Gołembarg, nazwa ludowa wsi spiskiej, na pograniczu galicyjskiera, ob. Kahlenberg. Gołemki, przys. Głowaczowy w pow. piljźuieńskim, w okolicy zarosłej lasem sosnowym, j przy kolei Karola Ludwika, ma 229 mieszk. Gołąb. ., por. Gołub. .. , Hołub. . Gołębia, niem. Taubenwasser, ob. Gołębie. Gołębia Wola, ob. Goląbska Wólka. Gołębice, wś poduchowna, pow. sandomierski, gm. Dwikozy, par. Sandomierz. W 1827 r. było tu 13 dm. , 95 mk. , obecnie liczy 18 dm. , 113 mk. , 176 mr. ziemi d orsk. i 189 m. włość. Wymienia tę wieś Długosz III, 455. Gołębie 1. , wieś, pow. pułtuski, gm. Gołębie, par. Klukowo. Leży przy drodze żel. Nadwiślańskiej o 9 w. od Nasielska kuGąsocinowi. W 1827 r. było tu 9 dm. i 71 mk. Gmina G. należy do sądu gm. okr. II w Nasielsku, gdzie też st. poczt. Liczy 19680 mr obszaru i 5266 mk. Folw. G. Wyszki lit. AB, podług opisu z r. 1867 ozl. wynosi m. 189. Wieś Gołębie Wyszki osad 9, gruntu m. 13. 2. G. , wieś szlach. , pow. mazowiecki, gm. i par. Poświątne. W 1827 r. było tu 11 dm. , 68 mk. G. wspominane są w dokumentach z 1545 r. 3. G. ieśnictwo, wś szlach. , pow. ostrowski, gm. Szulborze Koty, par. Andrzejewo. W 1827 r. było tu 5 dm. , 42 mk. 4. G. miecznikowo, I ob. Miecznikowo. Gołębie, zaśc. pryw. , pow. dzisieński, o 48 I w. od Dzisny, 2 okr. adm. , 3 dm. , 29 mk. prawosł. 1866. Gołębie, niem. Tanbenwasser król. leśnictwo przy wsi Wysoce Wittstock, pow. wejherowski, należy do nadleśnictwa w Oliwie. Parafia i poczta ze stacyą kolei żel. Oliwa, szkoła W. Kaczki. Odległość od Wejherowa 4 i pół I mili. Dawniej były to lasy klasztorne należące do oo. cystersów w Oliwie, które po t. zw. sekularyzacyi rząd pruski zabrał. Gołębiew, ob. Gołebiów. Gołębiewko 1. , niem. odr. 1865 Taubendorf, w starych zaś krzyżackich dokumentach KI Sagen, król. dominium, pow. grudziąski, nad małą strugą z pod Radzyna wypływającą a uchodzącą do Lutrzyny, V4 mili od Radzyna, pół mili od stacyi kolei żel. jabłonowskogru dziąskiej w Bursztynowie Fiirstenau. Obej muje obszaru ziemi mr. 1408, budyń. 12, dom. mieszk. 4; katol. 73, ewang. 30. Parana i po czta Radzyń, szkoła Gołębiewo. G. należało za krzyżaków od początku do komturyi radzyńskiej. R. 1386 komtur radzyński Eagelard Rabę von Wildensteyne odprzedał folw. zwany przez nich KL Sagen sołtysowi ze Sil na Piotrowi prawem chełmińskiem. Folw. ten znajdował się na końcn radzyńskiego jeziora i zawierał włók chełm. 18. W 15letniej woj nie krzyżaków z Polską G. do szczętu zburzo no; mieszkańcy co przy życiu zostali, z biedy opuścili tę wieś. Wtedy z zamku radzynskiego grunta tutejsze obrabiano, ponieważ bardzo bli sko były położone. Później urządzono tu kró lewski folwark. Ale w pierwszej swojej woj nie Szwedzi ponownie go znieśli. R. 1638 wojew. chełmiński i star. radzyński Mikołaj Wej her wydał pustą wieś G. w 28letnią dzierża wę Pawłowi i Jakóbowi Schevent Piotrowi Brabcsen i Jakóbowi Erdmanowi. R. 1789 li czono w G. 9 ognisk. Po zaborze rząd pruski zatrzymał G. jako królewską domenę. Roku 1865 przezwał tę wieś ani niehistorycznie ani niewłaściwe Taubendorf, co w dawniejszej historyi wcale nie zachodzi; stosowniejsza by łaby przezwa Sagen. R. 1868 było mr. w G. 1351, dzierżawca płacił czynszu rocznie tal 3845. 2. G. , niem. KI. Golmkau, dobra szlach. , pow. gdański, na bitym trakcie gdańsko skarszewskim; w pobliżu wiedzie drugi trakt nowy do stacyi kolei żel. w Pszczółkach Hohenstein. Ma piękny dwór z parkiem, do bre budynki murowane, gospodarstwo wzoro we, glebę żyzną, dośó równą. Obszaru ziemi zajmuje mr. 1124, katol. 56, ewang 51, dom. mieszk. 7. Parafia Godziszewo; poczta, szkoła Gołębiewo. R. 1789 posiadacz Michał Jezier ski, obecnie niemiec. Kś. F. Gołębiewo 1. , niem. Qr. Golmhau, szlach. dobra, pow. gdański, na bitym trakcie skarszewsko gdańskim; zaraz przy wsi wiedzie nowy poprzeczny trakt bity do najbliższej stacyi kolei żel. w Pszczółkach Hohenstein, około 1 milę, ponad małą strugą; glebę ma żyzną, małogórzystą, dwór ozdobny z parkiem, budynki dobre murowane, młyn wodny nad strugą i wiatrak, gospodarstwo wzorowe, wielką owczarnię około 2000 sztuk, mlekarnię, fabrykę sera, młockarnię parową w sile koni 8. Z folwarkiem przynależnym Bukowiec zajmuje obszaru ziemi mórg 2036; katol. 199, ewang. 105, dom. mieszk. 15. Szkoła katol. w miejscu, parafia Godziszewo, poczta Trąbki. Odległość od Gdańska 3 i pół miii. Wieś tę bogatą posiadali w XVI wieku Kostkowie. R. 1591 Krzysztof Kostka wojewoda pomorski za rozkazem królewskim osadził na dworze swoim w więzieniu Krzysztofa Klióskiego, opata peplińskiego intruza. W przeszłym wieku Czapscy posiadali tę wieś. R. 1720 Maryanna Czapska kasztelanowa chełmińska uczyniła pobożny legat na cześó Matki B. w Trąbkach cudownej. R. 1749 Konstancya Czapska wojewodzina pomorska kościół murowany w Trąbkach swoim kosztem wzniosła, łask nadzwyczajnych Matki B. doznawszy. R. 1789 Michał Czapski wojewoda pomorski, starosta krzyszyński, utrzymywał w Gołębiewie domową kaplicę. Jako oddawiendawna okolica ta była zamieszkała, wynika z wielkiego cmentarzyska pogańskiego, które tu ostatniemi czasy odkryto. Groby są w formie kamiennych skrzynek poustawiane. Pomiędzy licznemi urnami znaleziono także urnę t. zw. symboliczną, które są nadzwyczaj rzadkie; urna ta jest dotąd trzecia znana w swoim rodzaju i znajduje się w muzeum towarz. naukowego polskiego w Toruniu, zapisana w sekcyi IV 318. Teraźniejszy posiadacz G. niemiec. 2. G. , niem. Gollembiewo, od r. 1872 przezwane na Lindenthal, włość, wś, pow. grudziąski, na bitym trakcie z Jabłonowa do Radzyna, dokąd odległość wynosi 1 3 miii. Parafia i poczta Radzyń, szkoła w miejscu. Obszaru ziemi obejmuje mr. 2846, budyń. 83, dom. mieszk. 34, katol. 10, ewang. 288. W starych dokumentach niemieckich nazywa się G. zwykle Gr. Sagen, należało do komturyi w Radzynie. Przywilej krzyżacki nieznany już pochodzi najpóźniej z XIV wieku; włók używanych było podówczas 40, wolne 2; od reszty dawali marek 25 skot. 9. R. 1435 znajdowało się pustych włók 9, r. 1438 nawet 14. Za polskich czasów dawano G. w dzierżawę włościanom albo czynszownikom, zazwyczaj luterskim holendrom, bo najlepiej płacili a i podobno gospodarzyli. R. 1750 byli tu osadnicy niemieccy, jak się zdaje z imienia Zils, Hep, Werner, Gehrmann, Veit, Gorke, Zabel, Hasberg, Schwank. Natomiast sołtysów widzimy polaków, jak np. przed r. 1750 był Feliks Orłowski, po nim zaraz szlachetny Kozakiewicz; włók roli mieli teraz sołtysi 4. Ciekawy jest nader zachowany z r. 1751 wiikierz, jakim się podówczas rządzili tutejsi, a zapewne i inni włościanie po wsiach. Oto niektóre ważniejsze wyjątki wiikierz nadawał oczywiście radzyński starosta. 1 Co rok w maju sołtysa i 2 radnych czyli przysięźnych sobie obiorą, którzy sądownictwem we wsi i całym porządkiem Gołdapskie jezioro Gołdapskie Gołdopiwa Gołdów Gołe Gołeckie Gołecika Gołego Wola Gołełazy Gołe łąki Gołembarg Gołemki Gołąb Gołębia Gołębia Wola Gołębice Gołębie Gołębiew Gołębiewko Gołębiewo 1