spichrze na gruncie miejskim. August II roku 1701 nowe ustanowił termina na jarmarki i targi. Gniewków składał starostwo niegrodowe; r. 1772 przeszedł pod panowanie pruskie, wtedy dopiero żydzi poczęli się osiedlać. W r. 1811 miał 78 dm. , 592 mk. ; w r. 1831 94 dm. , 900 mk. , 420 kat. , 355 ew. i 125 żydów. Gniewkowskie województwo, ob. Inowrocław. Gniewniewiee nowe i G. stare, wś, pow. sochaezewski, gm. i par. Głusk. W 1827 roku było tu 23 dm. i 232 mk. Dobra G. lub Gniewiewice, składają się z folw. Leoncin, wsi G. stare, G. nowe, G. folwarczne, Michałowo i Teofilowo, od Warszawy w. 39, od Sochaczewa w. 21, od Zakroczymia w. 6. Rozl. folw. Leoncina wynosi mr. 266, grunta orne i ogrody mr. 230, łąk mr. 17, pastwisk mr. 16, wody mr. 1, nieużytki i place mr. 2. Bud. drewn. 7. Wieś G. stare osad 8, gruntu mr. 360; wś G. nowe osad 15, gruntu mr. 235; wś G. folwarczne osad 21, gruntu mr. 303; wś Michałowo osad 7, gruntu mr. 164; wś Teofilowo osad 26, gruntu m. 236. Gniewosze, ob. Bujahj, Gniewoszów, os. , przedtem mko nad Wis łą z lewego brzegu, pow. kozienicki, gm. Gnie woszów, par. Olęksów. Oddalony od Wisły o pół mili G. łączy się z przyległą osadą a dawnem miasteczkiem Granica ob. . Posiada sąd gm. okr. II, urząd gminny, stacyą poczto wą, odl. od Radomia 21 w. , szkołę początkową. Kościoła niema tu wcale. W 1827 r. G. liczył 95 dm. , 882 mk. ; w 1861 było tu wraz z Gra nicą 157 dm. i 1529 mk. , w tej liczbie 1083 żydów; obecnie ma 93 dm. 9 murów. , 1066 mk. a z Granicą 2359 i 301 mr. ziemi miej skiej. G. założony został w 1693 r. na grun tach wsi Oleksów przez Jana Gniewosza. Au gust II potwierdził to nadanie w. r. 1712 i ustanowił cztery jarmarki, Następnie GL nale żał do Szembeków. Gmina G. składa się z sa mego Gniewoszowa i os. Granica; liczy 2359 mk. i 469 mr. obszaru. Br. Ch. Gniewów, ob. Mttowice. Gniewowo, niem. Onewen, 1. wś, pow. kościański, 8 dm. , 62 mk. , wszyscy katt, 19 analf. 2. G. , folw. , należy do Wojnieścia Wo ynitz, pow. kościański, 3 dm. , 17 mk. Poczta i st. kol. żel. w Starem Bojanowie AltBoven o 7 kil. J Gniewowo, niem. Qnewau włość, wś, pow. wejherowski, w okolicy lesistej, zkąd mała struga płynie do rz. Redy, pół mili od bitego traktu gdańskowejherowskiego i od stacyi kolei żel. w Rumii Rhamel. Z wy budo Waniami Nowiny i Młynki obejmuje wolne sołectwo 1, leśnictwo król. 1, gbur. posiadł. 5, ogr. 10, włók 30, katol 238, ewang. 66, dm. mieszkał, 25. Szkoła w miejscu, parafia i poczta Reda. Najstarsze wiadomości o wiosce G. się gają roku około 1400 w dokumentach zowie się wtedy ta wieś Gnewo, Gnewow; jako rzad kie podówczas w tych stronach polskie lenn o polnisches Lehnsgut dawała rocznie czynsz u owsa korcy 40; na wyprawy wojenne stawia ła krzyżakom 1 chłopa w zbroi l Wepner i dwóch t. z. Soyner. R. 1470 wojewoda po morski, starosta pruski, Otto von Machwitz wystawia nowy przywilej wiosce, która zu pełnie zniszczała w czasie krzyżackich wojen; także i stary przywilej się spalił; teraz zaś jest wieś na nowo zabudowana. Włók upra wnych znajdowało się 32; z tych sołtys Piotr Vischke otrzymał 4 wolne prawem chełmińskiem. Od reszty dawali od włóki po skot. 14 i po 2 kury; biskupowi płacili zamiast dziesię cin pół wiardunku; proboszczowi mesznego 1 korzeo żyta i owsa. Młyn we wsi czynszował wiardunków 9, karczma skot. 16. Roku 1633 król Władysław IV d. 8 marca z Krakowa potwierdził stare te przywileje. Po szwedz kich wojnach r. 1658 znajdował się we wsi tylko gbur 1 i 5 pustych. R. 1660 Gdańszcza nie, trzymający wtedy w zastaw całe puckie starostwo, zadzierżawili G. i pobliskie Wys powo Piotrowi Horch na 4 lata. R. 1678 kie dy Gdańszczanie starostwo puckie oddawali rzeczy pospolite, pisze urzędowa lustracya Wieś Gniewowo ma włók 32. KL F. Gniewskie pole, niem. Mewiachfelde, wieś włość, pow. kwidzyński, śród nizin, po prawym brzegu Wisły, naprzeciwko Tymawy, od zalewów Wisły mocną groblą zasłoniona, mili od Kwidzyna. Razem z osadami Fuchswinkel Lisi kąt i Katscher Kampe Kacza kępa obejmuje obszaru ziemi mor, 2803, budynk. 62, dom. mieszk. 20, katol. 144, ew. 161. Parafia Janowo, szkoła w miejscu, poczta i stacya nowej kolei żel. nadwiślańskiej Kwidzyn. Gniewy, wś, pow. władysławowski, gm. Zyple, par. Szaki. Liczy 7 dm. , 53 mk. , odl. 27 w. od Władysławowa. jłnieżdiewo, al. Gniezdziewo Kętrzyński, niem. Gnesdau, włość, wś, pow. wejherowski, na tak zwanej kępie nad zatoką pucką. Obejmuje wolne sołectwo, wiatrak, posiadł, gbur. 24, ogrodn. 21, włók 93, katol. 388, ewang. 39, dom. mieszk. 52. Parafia Swarzewo, szkoła w miejscu, poczta Puck. Odległość od Wejherowa 28 4 mili. G. oddawna zachodzi w dokumentach r. 1305 zowie się Gnysedow, r. 1400 Gnisdow. Najstarszy przywilej znany jest z r. 1395 komtur gdański Jan Rumpenheim wydaje wieś sołtysowi Hannes Janus prawem chełmińskiem; włók miało byó 40, ale nie wszystkie jeszcze uprawne, bo przywilej dodaje, że każdy osadnik powinien będzie pół włóki uprawić sobie hauen na łąkach, które są między Mieruszynem a starą strugą dem alten Fliess. Sołtys otrzymał 4 wolne włóki, y, dochodów z sądu i prawo łowienia ryb w morzu dla potrzeby. Od innych włók dawać nam będą po 3 wiardunki i po 2 kury. Swojemu Mskupowi dadzą rocznie pół wiardunku zamiast dziesięcin. Na wyprawy wojenne stawi nam wieś cała 4 uzbrojonego chłopa 4 Wepner. Miasto Puck posiadało zdawna 4 włóki i 10 mórg na gnieżdżęwskich błotach. R. 1544 i 1633 królowie Zygmunt August i Władysław potwierdzili stare przywileje Gnieżdżę wa. R. 1658 król Jan Kazimierz darował za wierne usługi burmistrzowi puckiemu Piotrowi Ahorn 4 puste włóki w G. z 2 kmieciami; podatku kwarcianego do skarbu płacić miał rocznie od włóki 6 zł. R. 1678 czytamy w lustracyi Wieś Gniezdowo ma włók 40 prawem chełmińskiem. Sołtys Grzegorz Kleba ma włók 4. Gnieździłów, ob. HnieźdzUów. Gnieździłowo 1. wś włość, nad rz. Mraj, pow. wilejski, o 73 w. od Wileiki, 3 okr. adm. , gm. parafianowska, 22 dm. , 201 mk. Była tu drewniana prawosł. cerkiew. 1866. 2. G. , folw. pryw. nad rz. Mraj, pow. wilejski, o 72 w. od m. Wilejki, 3 okr. adm. , gm. parafianowska, 1 dm. , 15 mk. kat. Była tu kaplica kat. drewniana, młyn wodny i gorzelnia w r. 1866. Gnieżdziska, wś rząd. , pow. kielecki, gm. Zajączków, par. Małogoszcz. Leży na trakcie łączącym Małogoszcz z drogą bitą z Włoszczoi wy do Kielc. W 1827 r. było tu 46 dm. i 275 mk. G. należały do starostwa chęcińskiego i posiadały w XVI w. kuźnice żelaza. Br. Ch. Gnieździszcze, zaśc. rządowy, powiat wilejski, 3 okrąg adminis. , o 47 w. od Wilejki, 2 dom, 12 mk. prawosł. 1866. Gniezna, także Hniez ia, u W. Pola Gnizna, przy ujściu Hnizna, rzeka podolska, powstaje pod Zbarażem z połączenia się dwóch strug, jednej napływającej od północy z Krasnosielce, drugiej zaś od wschodu z Łubianek, w powiecie zbaraskim. Struga płynąca od Krasnosielce jest odpływem stawów w Krasnosielcach, Hłuboczku małym i Tarasówce. Obie te strugi łączą się u południowozachodniego podnóża Wołoskiej góry 355 m. szt gen. , na granicy gmin Tarasówki, Łubianek niższych, Bazarzyniec i Zbaraża, w okolicy urodzajnego czarnoziemu, sprzyjającej uprawie wszelkiego gatunku zboża. Tak powstały potok wpływa do stawu Bazarzynieckiego, nad którym od zachodu i południa rozległ się Zbaraż 317 m. szt. gen. . Wyszedłszy z stawu tego przeżyna miasto, wpada do drugiego stawku, z którego wychodzi na granicy Zbaraża z Załużem. W Załużu zwraca się na południe, dostaje się w obręb Zbaraża starego, płynąc łączkami zwar temi od zachodu Wasylińską górą 407 m. szt. gen. , od wschodu Łanem i Piaskową górą. W obrębie gm. Ozernichowiec tworzy G. długi znaczny staw, którego wzniesienie przy tak zwanej Polowej Grobli czyni 299 m. szt. gen. , w Ohrymowcach opuszcza ten staw, tworzy łączki błotne, przepływa Czernielów mazowiecki i ruski, zasilając w pierwszym staw 295 m. szt. gen. , następnie wijąc się krętem łożyskiem wieś Stupki. Poczem przerżnąwszy gościniec TarnopolPodwołoczyska i TarnopolSkałat, jako też drogę kolei żelaznej Karola Ludwika i przyjąwszy z lew. brz. Terebnę, opływa wieś Borki od zachodu; na granicy tejże gminy z Dyczkowem wpada doń z pr. brz. potok Chodorówka czyli Hnizdeczna ob. ; w obr. Byczkowa zasila G. wodami swemi staw; mija w dalszym swym południowym biegu gminy Krasówkę, Toustoług, Zaściankę, Białoskórkę i Grabowiec. Następnie przepływa stawiska w Baworowie, Smolance, Skomorochach; płynie granicą gminy Suszczyna; w Łoszniowie zrasza stawisko, miejsce dawnego, obszernego stawu. Minąwszy Słobódkę i Krowinkę, przepływa zachodnią część Trębowli i w obrębie wsi Podgórza uchodzi z lew. brz. do Seretu. Długość biegu rzeki czyni przeszło 64 kil. Przepływa ona powiaty zbaraski, tarnopolski i trębowelski, w ogóle okolicę podolską i urodzajną. Opad wód jej wskazują liczby 317 m. Zbaraż; 299 m. przy Polowej Grobli; 295 m. staw w Czernielowie mazowieckim; 283 m. pod Borkami W, ; 277 m. Smolanka; 264 m, Krowinka; 262 m. pod Trębowlą; 258 m. ujście. Przyjmuje liczne strugi małe, podolskie, które w czasie upałów wysychają; uwagi godniejsze są z lew. brz. Budka, Terebna, Olcha, Sorocka, Boryczówka, a z pr. brz. Chodorówka czyli Hnizdeczna. Nadmienić wypada, że górnemu biegowi Gniezny aż do połączenia się jej z Hnizdeczna nadają także nazwę Gniłej. Br. G. Gniezna, ob. Hniezna. Gniezno, Hniezno, miasteczko w powiecie wołkowyskim, gub. grodzieńskiej, przy drodze pocztowej z Wołkowyska do Białegostoku, o 9 i pół wiorst od pierwszego, nad rzeczką Roś. Miasteczko to wraz z majątkiem Hniezno i folwarkami Andrzej ko wicze obecnie własność dra medycyuy Wł. Jelca, Błękitna i Juryzdyka obecnie Zarzecze, przedmieście Wołkowyska należało do starosty M. Romera, następnie do syna jego Jerzego, podpisującego się Stefanem, a potem do syna tego ostatniego Franciszka, zmarłego bezpotomnie. Po śmierci Franciszka przy końcu XVIII wieku majętność ta spadła na jego krewnych po kądzieli. W roku 1812 miasteczko to uległo zniszczeniu. Francuzi je spalili. Spłonął też i dach znajdującego się tu kościoła św. Michała. O czasie

Gniewkowskie