nych 580, prywatnych 13; średnich szkół było 7, wyższych szkół realnych 3, gimnazyów 5, progimnazyów 5, wyższych zakładów żeńskich 13, Dzieciom wzbyt odległych stronach mie szkającym ndzielało naukę 19 t. zw. nauczy cieli wędrownych Wanderlehrer. Drukarni było w obwodzie 15, litograf. zakładów 9, księ garni 20. Lekarzów po miastach 123, po wsiach 20, chirurgów 18, weterynarzy 20, dentystów 5, pomocników lekarskich 22. Ap tek znajdowało się w miastach 30, po wsiach 9; szpitali ogółem 14. R. 1867 liczono w obwodzie koni 79, 000, najwięcej w malborskiem, na 1 kw. milę przypadało 547; bydła 13800, na 1 kw. milę 955; owiec 397, 300 meryno sów 286, 200, na milę kw. 2750; świń 88335, na 1 kw. milę 611, kóz 14500, osłów 21, ulów pszczół 19700. Wywozu główniejszego podaje się zboża różnego r. 1867 wywieziono z Gdańska głównie morzem łasztów 71500, z Elbląga 3060; drzewa z Gdańska w wartości 3, 632, 000 tal. , z Elbląga stóp kub. 98300; mięsa z Gdańska za tal. 170000, kości cent. 20000, piwa Jopenbier 26000 beczek. Zna czniejszy przywóz wynosił kawy cent. 33300, ryżu 52200, tytuniu 3050, wina 25400, cukru 1300, sody 60100, żelaza 79100, śledzi beczek 74900, węgli kam. łaszt. 54800. Marynarkę obliczano tegoż roku gdańskich okrętów żagl. 129, parowych 14, elbląskich żagl. 12, parow. 14. Przybyło morzem okrętów do Gdańska 1700, wypłynęło 1767; do Elbląga przypły nęło 124, odpłynęło 106. Rzekami przybyło statków do Gdańska 6039, do Elbląga 2912; kanałami z Gdańska, do Elbląga i Mazur 1400 statków; z Mazur, Elbląga do Gdańska 2152. O przemyśle główniejsze są dane giserni, fab ryk żelaznych okrętów 15, fabryk cukru 8 niektóre dopiero budują, wyrobów metalo wych 2, wełnianych 3, bawełn. 6, płóciennych 4, warsztatów tkackich bawełny 128, płótna 197, wełny 8, pończoch 3, wstążek 2; warszta tów tkackich dodatkowo przy gospodarstwie utrzymywanych płótna 1913, wełny 80; folu szów Walkmuhle 5, farbierni Färbereien, Druckaereien, Bleichereien, AppretierAnstal ten 24; fabryk żelaza hamerni 45, stali 1, miedzi 2; pieców do wypalania wapna 28, ce gielni 113, fabryk gipsu, cementu 6, gazu 4, chemikaliów 5, zapałek 2, parfumeryi 1, huta szklana 1; młynów wodnych 197, olejowych 10, garbarskich Lohmuhle 11, tartaków 50, wiatraków 122, siłą zwierzęcą pędzonych mły nów 136, parą obracanych 9; fabryk paku, smoły 8, stearynu, świec 8, papieru, papy. 7, krochmalu 4, czekolady 5, tytuniu 11, octu 7, browarów 44, gorzelni. 85. Źródła, z których czerpano Lösching Geschichte Danzigs 2 tomy; Dr. Brandstätter Land und Leute des Landkreises Danzig 1872; tegoż autora Die Weichsel; Dr. Hirsch Die Marienkirche in Danzig; Curicke Gedanographia. Zernecke, Wegweiser durch Danzig. Oelrichs, Statist. Mittheilungen über den Reg. Bzrk Danzig 1863; Statistik des Reg. Bzrks Danzig, 1869. P. Geisler Dan zigs Umgegend. Hirsch Handelsgeschichte Danzigs. Gratath Geschichte Danzigs. Czytaj też w Bibl. Warsz. 1850 t. II Handel G. Ekonomista z r. 1879 Dawne nasze porty na Bałtyku przez Jana Blocha. Liczne widoki w Kłosach i Tyg. illustr. Interesujące też dzieło Stefan Batory pod G. Pawińskiego Źródła Dziejowe. W tomie V Kłosów jest obszerny opis Gdańska pióra J. I. Kraszew skiego. Kś. F. Gdańska Jastarnia, niem. Danziger Heisternest, ob. Jastarnia. Gdaszów, ob. Daszów. Gdecz, ob. Giecz. Gdeszyce, wieś, pow. przemyski, nad potokiem Buchtą, w bagnistej i leśnej okolicy, od dalona od Nowegomiasta o 8 kil. na północny wschód a od Przemyśla o 10 kil. na południowy wschód. Posiadłość więk. ma 995 morg. przestrzeni, w tern 635 mor, lasu, włościanie mają 876 morg. przestrzeni, 91 dni. , ludności 585, w tern 63 rzym. kat. należących do par. w Miżyńcu, wsi oddalonej o 1 4 mili od Gdeszyc. Gr. kat. 434, należ. do par. gr. kat. w Miżyńcu, reszta izrael. Stac. poczt. Nowemiasto. W płn. wsch. stronie wsi G. wznosi się wzgórze Gliniaka, 323 m. wys. Właśc. więk. posiadł. Felicya ks. Lubomirska. B. R. Gdeszyn, wś i folw. , pow. hrubieszowski, gm. Mięczyn, par. Grabowiec. W 1827 r. było tu 67 dm. i 421 mk. Leży na znacznej wyniosłości, na 820 stóp nad poziom morza. Była też cerkiew fil. gr. un. parafii Peresołowice, r. 1671 wzniesiona przez Zofia z Napiórkowa Sarbiewską. Dobra G. składają się z folw. , G. Karolin i wsi G. ; od Hrubieszowa w. 20, od Grabowca w. 7. Nabyte w roku 1870 za rs. 48000. Rozl. wynosi m, 1829; folw. Gdeszyn grunta orne i ogrody m. 802; razem m. 1012. Bud. mur. 4, drew. 16; folw. Karolin grunta orne i ogrody m. 208, lasu m. 566; razem m. 817. Bud, drew. 7, płodozmian 4polowy, cegielnia. Wieś G. osad 67, gruntu m. 813. Gdingeu niem. , ob. Gdynia. Gdola, wś, pow. chełmski, gm. i paraf. Świerze. Gdola, rzeczka, w pow, chełmskim. Począ tek ma z błot pod wsią Brzeźno, na wschód m. Chełma, płynie ku północy pod wsią Gdolą i poniżej wsi Budy wpada z prawego brzegu do Uherki. Długa 8 w. J. Bl. Gdów z Cieniawą, Grzybową i Zagajem, miasteczko w powiecie wielickim, ma urząd pocztowy, parafią rzym. kat. , szkołę ludową dwuklasową i dom ubogich fundacyi Lubomirskich. Ludność przeważnie rolnicza liczy 1511 osób, między tymi 376 żyddw. Najschludniejsze domki ciągną się długą ulicą wzdłuż gościńca z Myślenic do Bochni, gdzie się także znajduje zasłonięty rozłożystemi lipami stary drewniany kościół. Mniej czysto przedstawia się targowica i część miasteczka nad gościńcem prowadzącym do Wieliczki. W kierunku południowym ku Babie ciągną się urodzajne pola i ogrody. Kościół w G. należy do najdawniejszych w Polsce, istniał już bowiem przed r. 1075 i przechowuje metryki urodzin od r. 1598. Obraz Matki Boskiej w kościele gdowskim, uważany od dawnych czasów za cudowny, gromadzi wielu okolicznych pątników w czasie odpustów a na podstawie dyplomu Władysława III warneńczyka wydanego w Budzie 1 czerwca 1444 pobierał kościół dochody z puszczy niepołomskiej w naturze, które później rząd austryacki na dochód 84 zł. rocznie zindemnizował. Dar królewski pochodził z wdzięczności za podwójne ocalenie życia, które cudowności obrazu M. Boskiej przypisywał. Za Długosza należał G. do Stanisława hr. Starykoń Wielopolskiego Lib. benef. II t. , 118. Parafia G. dek. wielickiego Uczy 4603 kat. , 330 izr. Mko wsławione w smutnych wypadkach 1846 r. Większa posiadłość wynosi 519 m. roli, 3 m. ogrodów i łąk, 65 m. pastwisk i 102 m. lasu; mniejsza 577 m. roli, 99 mor. ogrodów i 150 m. pastwisk. Gdów, miasto pow. w gub. petersburskiej, 2413 mieszkańców, 217 wiorst od Petersburga odległe. Stacya pocztowa. Gdyczyna z Hutą, wś, pow. brzozowski, par. rzym. kat. w Dylągowy a gr. kat. w Siedziskach, należy do sądu pow. w Dubiecku a stacyi pocztowej w Dynowie; liczy 325 mk. Większa pos. wynosi 507 m. roli, 48 m. ogrodów i łąk, 68 m. pastwisk i 969 morg. lasu; mniejsza pos. 608 m. roli, 70 m. ogrodów i łąk, 126 m. pastwisk i 21 m. lasu. Gdynia, niem. Gdingen, mylnie Jedyna, wś włośc. , pow. wejherowski, tuż nad pucką zatoką, przy trakcie bitym gdańskowejherowskim, na schyłku wyżyn ku błotnistym nizinom, któremi rz. Reda upływa do morza. Zaraz za wsią przechodzi nowa kolej żel. gdańskoszcze cińska, której stacya najbliższa znajduje się o pół mili w Chyloni. Razem z przyległościami Nowa Gdynia i Johannisberg obejmuje G. gburskich posiadł. 24, ogrodn. 25, włók 60; katol. 586, ewang. 161, dom. mieszk. 61. Parafia Oksywie, najbliższy kośaiół filialny w Chyloni, szkoła w miejscu, poczta Małe Kaczki. Odległość od Wejherowa 3 1 4 mili. Oprócz rolnictwa wielu z mieszkańców trudni się rybołówstwem. Z ubiegłych czasów dosyć obfite są wiadomości. R. 1210 księżniczka pomorska Swinisława żona Mestwina I zapisała G. na fundacyą nowego klasztoru pp. norbertanek w Zukowie, które ją też spokojnie przez niejaki czas posiadały. R. 1224 Świętopełk II, sprzy jając cystersom, przekazał ją do Oliwy. Potem niebezpiecznie zacho rowawszy, za radą oo. do minikanów w Gdańsku cofnął zapis, ale cyster si nie ustąpili. I tak ciągnął się spór o te i o inne w tych okolicach położone dobra przez wiele lat. Aż dopiero roku 1281 i później sta nowczo r. 1316 za krzyżaków stanęła ugoda, według której norbertanki zrzekły się tej wsi na korzyść cystersów. Później znowu, niewia domo na pewno kiedy i jak, G. przeszła w ręce prywatne. W pierwszej połowie XIV wieku są jej właścicielami szlachetni panowie z Rusocina pod Gdańskiem, którzy następnie kla sztor w Kartuzach ufundowali. Roku 1365 mistrz w. krzyżacki Winryk von Kniprode wystawia przywilej Piotrowi z Rusocina w obwodzie gdańskim, na połowę Gołębiewa halb Golmkau, połowę jeziora Sambritze w ziemi puckiej, wieś Gdynię Gdynino, Gowino w ziemi Chmielińskiej, wieś Buleszyn i łą ki nad Kłodawą, jako oddawna do Rusocina należały. Z tego już wynika, że przywilej ten był tylko potwierdzeniem starszych zapisów. I w rzeczy samej wieś G. dawniej też należa ła do familii Rusocińskich. R. 1362 wspomniony Piotr z Rusocina, za wiedzą i pozwole niem żony nieboszczyka brata Bartłomieja Dompne jako i jej dzieci, nadaje wieś G. Ma ciejowi i Piotrowi sołtysom prawem chełmińskiem. Włók ornych znajdowało się wtedy we wsi 34, z tych sołtys miał wolne 4. R. 1382 Jan z Rusocina syn Piotra z wiedzą i pozwo leniem krewnych swoich zapisał wieś swoję Gr. na fundacyą nowego klasztoru kartuzyan w Kartuzach. R. 1414 stanęła ugoda co do gra nic między wioską Oksywiem pp. norbertanek w Żukowie i Gdynią oo. kartuzyan. Nad mo rzem poczynały się granice gdzie karczma sta ła. Pastwiska między Oksywiem a granicami wsi G. wspólne będą obudwu wioskom jak przedtem. Także i przy łowieniu ryb w mo rzu po przyjacielsku obchodzić się będą. Roku 1562 czynszu św. marcińskiego oddano do kla sztoru marek 15. R. 1563 na św. Jan dali czynszu ogółem m. 32 gr. 19 1 2. Po sekularyzacyi dóbr klasztornych rząd pruski wydał około r. 1820 grunta w G. dawniejszym osad nikom na własność. Kś. F. Gdzick albo Rabenhorst niem. , ob. Gziki. Ge. .. , ob. Gie. .. Gebelfalva węg. , ob. Buglowce. Gebelzig niem. , ob. Belsk, Bielsk, Hbjelsk łuż. Gebhardsdorf niem. , mko w reg. lignickiej, pow. lubański, przemysłowe, główny punkt rozległych dóbr t. n. , ma kościół paraf.

Gdańska Jastarnia

Gdańska

Gdaszów

Gdeszyce

Gdeszyn

Gdingeu

Gdola

Gdów

Gdyczyna

Gdynia

Gdzick

Gebelfalva

Gebelzig

Gebhardsdorf