462 Gal. zarząd majątkiem gminy, czuwanie nad bezpieczeństwem osób i ich mienia, starania o zakładanie i utrzymanie gminnych dróg, policya polowa, ogniowa, budownicza i zdrowia, dozór nad targami, miarą i wagą, nad zakładami dobroczynnymi gminy, nad moralnością publiczną, nakoniec starania o zakładanie, wyposażanie i utrzymywanie szkół ludowych. Rada gminna, organ obradujący i uchwalający, składa się z członków wybranych z gminy na lat 3, których liczba stosuje się do liczby ludności gminy, iz członków bez wyboru do niej należących. W miastach jednak wchodzą do rady gminnej tylko członkowie wybrani. Zwierzchnośó gminna, organ zarządzający i wykonawczy, składa się z naczelnika burmistrza lub wójta i przynajmniej dwóch radnych przysiężnych, których wybiera rada ze swego grona. Miasta Kraków i Lwów mają osobne statuty miejskie, na mocy których reprezentuje gminę krakowską rada złożona z 60 członków, a gminę lwowską ze 100 członków, na trzy lata obieranych. Na czele rady, magistratu i wszystkich urzędów miejskich obu tych miast stoi prezydent, również na trzy lata z grona rady wybrany i przez cesarza potwierdzony. Izby handlowoprzemysłowe. Do reprezentowania interesów handlu i przemysłu z górnictwem istnieją w Galicyi od r. 1850 trzy izby handlowoprzemysłowe w Krakowie, we Lwowie i w Brodach, które zostały zreorganizowane ustawą z d. 29 czerwca 1868 r. Do okręgu pierwszej należy 25 powiatów, do drugiej 33, do okręgu trzeciej 16. Obradują one nad sprawawi handlowemi i przemysłowemi, przekładają swoje spostrzeżenia i propozycye władzom, wydają opinią o wnioskach do ustaw komercyalnych, prowadzą spisy wszystkich firm i przedsiębiorstw i przedkładają ministrowi handlu sprawozdania o stosunkach handlowych, przemysłowych i ekonomicznych swoich okręgów. Każda izba handlowoprzemysłowa składa się najmniej z 16, a najwięcej z 48 rzeczywistych członków, wybieranych na lat 6 przez członków stanu handlowego i przemysłowego w okręgu izby zamieszkałych. Na pierwszem posiedzeniu każdego roku wybierają izby z grona swego prezesa i wiceprezesa na rok jeden; do czynności konceptowych, kancelaryjnych i kasowych mianują urzędników pomocniczych. Na czele rządu krajów austryackich monarchii stoi rada korony w Wiedniu, z 7 ministrów złożona, tj. 35 ministra spraw wewnętrznych, wyznań i oświaty, handlu, rolnictwa, obrony krajowej, sprawiedliwości i finansów. Prócz tych zasiada jeszcze w radzie ministrów osobny minister bez teki dla Galicyi, który ma wyłącznie sprawy kraju tego na pieczy. Na czele administracyi stoi ministerstwo spraw wewnęGal. trznych w Wiedniu, któremu podlega bezpośrednio namiestnictwo we Lwowie, którego działanie urzędowe rozciąga się na cały kraj, a kierownikiem jest namiestnik, będący reprezentantem monarchy i zastępcą rządu, prezydentem krajowej dyrekcyi skarbu i krajowej rady szkolnej. Składa się namiestnictwo z biura prezydyalnego i z departamentów ekonomiczn. , spraw kościelnych, kultury krajowej, spraw gminnych i wojskowych, szkolnych, sanitarnych; budowniczego, rachunkowego, serwitutowego. Części namiestnictwa tworzą komisya krajowa dla spraw odkupu i uporządkowania ciężarów gruntowych z 5 komisyami miejscowemi, dyrekcya funduszów indemnizacyjnych, krajowa rada szkolna i krajowa rada zdrowia. Oprócz tego podlegają namiestnictwu starostwa, których jest 74 w każdym powiecie jedno wraz ze swymi przynależnymi urzędami miejskimi i gminnymi. Każde starostwo składa się z oddziału administracyjnego i podatkowego, które zostają pod kierownictwem starosty. Przy 31 starostwach są także oddziały budownicze, na których czele stoją fachowi inżynierowie. Następnie magistraty miasta Krakowa i Lwowa. W końcu organami namiestnictwa są dyrekcye policyi w Krakowie i we Lwowie z 5 ekspozyturami i koraisaryatami, którym służą do utrzymania porządku i bezpieczeństwa komenda żandarmeryi i straże wojskowo i cywilnopolicyjne. Sądownictwo. Zwierzchnikiem administracyjnym wszystkich władz sądowych krajów austryackich monarchii jest ministerstwo sprawiedliwości w Wiedniu. Sprawiedliwość wymierza się w imieniu samego cesarza. Najwyższą w sprawach sądowych instancyą jest najwyższy trybunał sądowy w Wiedniu. W Galicyi są tylko sądy drugiej i pierwszej instancyi, nadprokuratorye i prokuratorye państwa. I tak sądy wyźsze krajowe w Krakowie i we Lwowie, jako druga instancyą; sądy krajowe w Krakowie i we Lwowie, obwodowe w Tarnowie, w Nowym Sączu, w Rzeszowie, w Przemyślu, Samborze, Stanisławowie, Kołomyi, Tarnopolu i Złoczowie sądy kolegialne, i 161 sądów powiatowych jako pierwsza instancya. Nadprokuratorye państwa są w Krakowie i we Lwowie, prokuratorye w siedzibach wszystkich sądów kolegialnych. Następnie sąd wyższy w sprawach dochodów skarbowych we Lwowie z sądami powiatowymi we Lwowie, w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu, Rzeszowie, Sanoku, Przemyślu, Samborze, Stanisławowie, Kołomyi, Tarnopolu i w Brodach. Do składu sądownictwa należą także tabule krajowe i miejskie, lekarze sądowi, nadzory więzień, nakoniec izby notaryalne i adwokackie. Skarbowość. Krajowa dyrekcya skarbu we Lwowie kieruje pod prezydencva naGal. miestnika, jako władza podległa bezpośrednio 1 ministerstwu skarbu, zarządem i zachowaniem majątku rządowego i wszelkich tegoż dochodów. Do zakresu jej działania należy zarząd podatków stałych i niestałych, tudzież dóbr i budynków skarbowych, żup i kopalń i wszelkiej innój własności rządu. Podatki stałe są podatek gruntowy, domowy, zarobkowy, dochodowy; podatki niestałe podatek konsumcyjny akcyza od piwa, wódki, bydła rzeżnego, cukru i t. p. , cła, podatek od soli i od tytuniu, należytości stemplowe i prawne, loterya, kopytkowe, urzędy cementnicze. Źródłem dochodów są dalej domeny rządowe dobra kameralne, kopalnie, poczta, telegraf. Rozdzielając cały dochód, wpływający do skarbu państwa z podatków stałych i niestałych na kraje koronne, stosownie do liczby ich ludności i do ich rozwoju ekonomicznego i przemysłowego, wypada w Galicyi w przecięciu na każdą głowę pod. stał. 1, 52, niestał. 4, 48, a więc razem 6, 10 fl. w. a. Do zastępowania w sprawach prawnych dodana jest krajowej dyrekcyi skarbu prokuratorya skarbu we Lwowie z ekspozyturą w Krakowie. Pod zwierzchnictwem krajowej dyrekcyi skarbu zostają urzędy dla podatków stałych, jak administracya podatkowa we Lwowie, miejscowa komisya podatkowa w Krakowie i wszystkie urzędy podatkowe przy starostwach. Główna kasa krajowa znajduje się we Lwowie. Urzędy dla podatków niestałych i wszelkich innych j dochodów rządowych, są powiatowe dyrekcye skarbu we Lwowie, w Krakowie, Tarnowie, Rzeszowie, Nowym Sączu, Przemyślu, Sanoku, Samborze, Stanisławowie, Kołomyi, Tarnopolu i Brodach, z przynależymi urzędami straży skarbowej, celnymi, rogatkowymi i akcyzowymi i z magazynami sprzedaży tytuniu i stempli. Następnie zarządy salinarne i sprzedaży soli w Wieliczce i Bochni, w Lacku, Kałuszu, Dolinie, Stebniku, Drohobyczu, Bolechowie, Łanczynie, Delatynie i w Kosowie; zarządy fabryk i zakupna tytuniu w Krakowie, Winnikach, Monasterzyskach, Jagielnicy i Zabłotowie; dyrekcya lasów i domen państwowych w Bolechowie; urząd loteryjny we Lwowie, urząd cechowań, tudzież wymiany złota i srebra we Lwowie, urząd próbierczy w Krakowie; starostwo górnicze w Krakowie z podrzędnymi urzędami górniczymi okręgowymi w Krakowie i we Lwowie. Najwyższą władzę górniczą stanowi ministerstwo rolnictwa. W celu wykonania czynności szacunkowych i uregulowania podatku gruntowego ustanowił minister skarbu, w porozumieniu z wydziałem krajowym, komisyą krajową podatku gruntowego we Lwowie z podkomisyami w Krakowie i w Tarnopolu i 75 powiatowemi komisyami szacunkowemi. Wojskowość. 463 Gal. Najwyższą władzą wojskową w kraju są komendy terytoryalne. W G. jest ich dwie Jeneralna komenda we Lwowie i Wojskowa komenda w Krakowie. Każda z nich dzieli się na dwa działy a czysto wojskowy i technicznoadministracyjny. b ekonomicznoadministracyjny i rewizyjny. Pierwszym kieruje oddział wojskowy o dwóch biurach biurze prezydyalnem i biurze sztabu jeneralnego; drugim intendentura wojskowa. Prócz tego jest jeszcze biuro manipulacyjne, służące obudwu działom. Obu komendom dodane są organa, które przy jeneralnej komendzie nazywają się organami pomocniczemi, przy wojskowej zaś komendzie radami przybocznemi, tj. 1 dyrektor artyleryi, szef artyleryi lub najwyższy w miejscu sztabowy oficer artyleryi; 2 szef inżynieryi, dyrektor inżynieryi lub wojskowego budownictwa; 3 kapelan wojskowy; 4 audytor; 5 szef sanitarny, lekarz sztabowy. Prócz tego jest we Lwowie komenda obrony krajowej, której sprawami kieruje każdoczesny jenerał komenderujący z oficerem sztabowym jako adjutantem, kilku oficerami konceptowymi, kilku urzędnikami intendentury i audytorami. Komendant obrony krajowej podlega w sprawach czysto wojskowych wyższej komendzie obrony krajowej w Wiedniu, w innych zaś sprawach ministerstwu obrony krajowej. XIV. Władze i urządzenia duchowne. W Galicyi, podobnie jak w całej monarchii austryacko węgierskiej, istnieje zupełna wolność sumienia i wyznania. Każdemu pełnoletniemu obywatelowi państwa wolno przechodzić z jednego wyznania na inne. Każde prawnie uznane wyznanie może wykonywać publicznie swoje obrzędy religijne i samoistnie zawiadywać swojemi sprawami wyznaniowemu Do prawnie uznanych wyznań należą katolickie wszystkich trzech obrządków, greckonieunickie, ewangelickie, unitaryańskie i izraelickie. Wyznawcy każdego prawnie uznanego wyznania mają jednakowe prawa obywatelskie i polityczne. Wyznania chrześciańskie. Kościół rzym. kat. zostaje pod zwierzchniczą władzą arcybiskupa we Lwowie i trzech biskupów w Krakowie, Tarnowie i Przemyślu. Cerkiew grec. kat. zostaje pod zwierzchniczą władzą jednego metropolity we Lwowie i jednego biskupa w Przemyślu. Kościół ormiańsko kat. zaś pod zwierzchnictwem arcybiskupa ormiańskiego. Wyznanie augsburskie i helweckie zostaje pod zwierzchnictwem superintendentury galicyjskiej we Lwowie, której okrąg obejmuje także Bukowinę. Superintendentura ew. augsb. lwowska, dzieli się na 3 senioraty zachodni 7 parafij, środkowy 10 par. i wschodni 5 par. , obejmujący głównie Bukowinę. Superiutendentura ew. ret; ma 4 par. ; Andrasfalva, Koenigsberg, Josefsberg,

Galicya

Gal