ścianę doliny Młynicy. Od Furkoty wychodzą trzy grzbiety górskie, jeden ku północnemu zachodowi, Hrubym zwany, tworzący dział między dolinami Hlińską a Teryańską; drugi ku południowemu wschodowi po szczyt Ostrą zwany 2818 m. szt. gen. ; 2274 m. Kolben heyer, a odtąd równolegle do Soliska, więc ku południowemu wschodowi. Między temi dwoma grzbietami Soliskiem od wschodu a Ostrą od zachodu legła dzika wązka dolina Furkocka. Szczyt Furkota tworzy północny jej narożnik. Grzbiet Solisko oddziela ją od doliny Młynicy, grzbiet zaś Ostra od doliny Suchej, także dol. Złomiska zwanej. Środkiem tej doliny bieży od turni Furkockiej, z biegiem potoku Furkotu, granica gmin Szczerby i Waż ca. W północnym narożniku tej doliny, tuż u stóp turni Furkoty i Ostrej, rozlewają się dwa znaczniejsze stawy, zwane Wahlenberga stawami, Górny staw wynosi 5, 06 ha. , dol ny staw 2, 34 ha. Oba te stawy są własnością rodziny SzentIvanyi. Na Kolbenheyera ma pie Tatr, jakoteż na węg. mapie Tatr A. Tatra hegysig térképe, 1 57, 600 jest tylko jeden staw; wysokość jego npm. według mapy węg. 1921 m. Z tych stawów wypływa potok Fur kot. Południowa część grzbietu Ostrej od szczy tu 2078 m. szt. gen. rozszczepia się na odno gę zachodnią, spadającą ku Przedniemu Han dlowi, i na wschodnią, ciągnącą się ponad Fur kot potok. Ta odnoga zwie się Złomiskiem. W tej odnodze wierchy 1827 m. , 1638 m. , 1451 m. na zachód od Furkotu. Między nim a Szczerbskiem plesem, więc u wejścia do do liny Furkockiej, rozlega się Smrekowica 1375 m. Pod Złomiskiem po wschodniej jego stro nie dwie małe młaki. Według węg. mapy Tatr ich wzniesienie czyni 1753 m. Potok Fur kot, połączywszy się z potokiem Złomiskiem, tworzy rzekę Młynicę, dopływ Białego Wagu. Długość doliny od turni Furkoty po Smreko wicę 4 kil. Br. G. Furman, zaścianek poleski w zachodniej stronie pow. pińskiego, między Porzeczem a Korotowem. Al. Jel. Furmaniec Wierch, ob. Frankowa. Furmaniszki, folw. szlach. nad rz. Dryndochą, pow. trocki, b. par, Nemaniuny, 3 okr. adm. , 60 w. od Trok, 9 dom. , 57 mk. , z tego 52 katol. , 5 żydów 1866. Miał r. 1850 dzies. 575, należał do Wojciewicza. W F. urodziła się znana autorka Zofia Klimańska. Furmanka, duża wieś humańskiego powiatu, o 2 w. od wsi Ropołuchy, a o 19 od Humania, nad niewielką rzeczką Ropołuchą, wpadającą do Jatrani, mieszkańców 816 wyznania prawosławnego. Cerkiew parafialna zbudowana w 1854 r. Szkółka. Ziemi pierwszorzędnego czarnoziemu 1731 dzies. , należała niegdyś do Potockich, później do Szołajskich i Moszczeńskich; w 1842 r. Michał Moszczeński ustąpił ją zięciowi swemu Feliksowi Opoczyńskiemu, do synów którego i obecnie należy. Furmanów, wieś, pow. konecki, gm. i par. Niekłań. Posiada fabryki żelaza, należące do hr. Ludwika Platera i produkujące średnio za 30000 rs. rocznie. Liczy 29 dm. , 218 mk. , 75 morg. ziemi dworsk. i 95 morg. włośc. Furmanówka, wś, pow. kamieniecki, par. Kitajgród, 269 dusz męz. , w tej liczbie 47 je dnodworców; 485 dzies. ziemi włościan. Nale żała do dóbr starościńskich, dziś rządowa. Jest tu cerkiew śś. Koźmy i Damiana, posiadająca 36 dzies. ziemi. R. 1868 było tu 89 dm. R. 1809 wś ta była oddana na 12 lat urzędniko wi Hołochwastowi a r. 1819 także na 12 lat pułkownikowi Dejunkrowi. Dr. M. Furmany, ob. Żupawa i Czaplice. Furmoza, ob. Frumoza. Fursbery, wś pryw. nad rz. Berezwicą, pow. dzisieński, o 50 w. od Dzisny, 2 okr. adm. , 1 dm. , 17 mk. 1866. Rozl. 370 dzies. , własność Piotrowskiej. Fursy, duża wieś wasylkowsiego powiatu, położona o 10 w. od m. Białej Cerkwi, nad rz. Kamionką, przy ujściu jej do Rosi; mieszkań ców 1607 wyzn. prawosławnego, cerkiew pa rafialna pounicka, zbudowana 1765 r. Szkół ka. Część wioski leżąca na prawej stronie rz. Kamionki nazw. Czmirówką; ziemi 2017 dz. , należała niegdyś do białocerkiewskiego sta rostwa, darowana przez Stanisława Augusta Het. W. K. Branickiemu, do potomków które go i obecnie należy. Jest tu wzorowa pasieka. Zarząd gminny w tejże wsi, policyjny w B. Cerkwi. Kl. Przed. Fursy, wś rządowa nad rz. Żadycą, pow. dziśnieński, o 17 w. od Dzisny, 1 okr. adm. , 3 dm. , 16 mk. 1866. Furzówka, ob. Fedorówka. Fuspeterowo, niem. Fusspeterhütte, wieś włośc. , pow. kartuski, przy samej granicy powiatu kościerskiego, obejmuje właścicieli 9, ogrodu. 2, obszaru ziemi mórg 1171, kat. 1, ewang. 94, dom. mieszk. 13, par. Stare Grabowo, szkoła Kłobucin, poczta Szenbark. Odległość od Kartuz 2 i pół mili. Fusspeterhütte niem. , ob. Fuspeterowo. Futoma, wś, pow. rzeszowski, o 3 kil. od Błażowej, 2423 m. rozl. , 248 domów, 1289 mieszk. narodowości mięszanej polskiej i ruskiej. Paraf. łac. w miejscu, należy do dek. strzyżowskiego. Parafią fundowała Małgorzata de Mościsz z Wielkiego Koźmina w r. 1451. Kościół paraf. przez Piotra Biejkowskiego miecznika czerskiego w 1576 r. zbudowany, przez Jana Dymitra Solikowskiego arcyb. lwowskiego w r. 1595 poświęcony został pod wezwaniem ś. Krzyża, Wniebowzięcia N. M. Panny i ŚŚ. apostołów Piotra, Pawła i Jana; par. grec. w Łubnie; kasa pożyczkowa gminna, położenie pagórkowate, gleba żytnia. Obszar dworski należy do Błażowy, własność Wandy ze Skarzyńskich hr. Ostrowskiej. M. Futor v. chutor, jest to na Ukrainie i Podolu nazwa małego folwarku, zakładanego zwykle w ustronnem miejscu, zdala od wsi. Założycielami futorów bywali zwykle w poprzednich wiekach wysłużeni wojacy, zarówno ze szlacheckich chorągwi jak i z piechoty wybranieckiej lub cudzoziemskiej, którym hetmani w nagrodę zasług wydzielali kawałek ziemi stepowej. Osiadając tu nie porzucali oni swych żołnierskich obowiązków i przy sposobności stawali zwykle pod chorągwiami. W. Pol w Mohorcie przedstawił typ takiego rycerzarolnika. Futory, wś, pow. starokonstantynowski, na płn. od Starokonstantynowa ku Hrycowu, blisko gran. pow. zasławskiego, ma cerkiew parafialną. Futory, ob. Dachnów, Oleszyce i Oszczańce. Futory Jaśkowieckie, wś, pow. latyczow ski, gm. Michałpol, par. Nowosiołka; o 10 w. od Derażni, stacyi dr. żel. odeskowołoczy skiej. Ma 454 dusz męz. , 635 dzies. ziemi włośc. R. 1820 było ta 99 dusz męz. Grun ta górzyste, glinkowate. Wieś ta po r. 1831 była skonfiskowana Aleksandrowi Bernato wiczowi. Dr. M. Fyrczów, potok górski, wypływa w obr. gm. Cisowa w pow. dolińskim, z pod wzgórza lesistego Jawornikami zwanego 585 m. ; płynie leśnym jarem na południowy wschód, poczem zrosiwszy łąki cisowskie wpada we wsch. części wsi do Sukiela. Długość biegu 4 kil. Fyrląd 1. , Fryląd, Frydląd, niem. Friedland, mko, pow. niemodliński, nad rz. Sztejną, ma 1959 mk. , kościół katol. i ewang. , szkoły dwie obu wyznań, dom poprawy dla chłopców, liczne targi, zwłaszcza na trzodę, 4 jarmarki, 600 m. gruntu. Par. kat. ma przeszło 7000 dusz, kazanie na przemian polskie i niemieckie Kościół ewang. jest filią niemodlińskiego, podobnież synagoga filią niemodlińskiej. Obok miasta leży zamek hrabiów von Burghauss, zwany SchlossFriedland, który w XV w. należał do hr. Beroschinskych, potem do Nowaków, jest dziś rezydencyą zarządu dóbr, obejmujących razem do 8000 m. Folw. F. ma 1675 m. rozl. , piękne stawy rybne, wspaniały park. Wieś F. pod mkiem ma 1200 m. rozl, 57 osad, browar, gorzelnię, młyn wodny. 2. F. , niem. Friedland bei Waldenburg, mko, pow. walbrzyFelin po niem. Fellin, po estońsku Willandi, w dawnych niemieckich kronikach Velin, w łacińskich Viliende, miasto powiatowe okręgu parnawskofelińskiego w gubernii inflanckiej czyli ryskiej, w jej części przez Estów żamieski w reg. wrocławskiej, ma 1000 mk, handel płótnem, fabr. papieru, 5 jarm. rocznie. 3. F. , wś, nad Ostrawicą, pow. frydecki na Szląsku austr. , łączy się koleją żel. z Ostrawą Moraw ską, 33 kil. długą. F. S. Fyszhuza, Fiszhuza, niem. Fischhausen, przez niektórych naszych pisarzy mko zwane Rybaki, niegdyś zwało się Bischofshausen, Bischhausen, Vischhusen, jestto m. pow. reg. królewieckiej, nad częścią zatoki Świeżej, zwaną Schoenes Wigt, pod 54 45 sz. płn. i 37 40 dł. wsch. Jest tu st. drogi żel. z Królewca do Piławy, o 33 kil. od Królewca. Grunta, ku zatoce spa dziste, zawierają piasek, margiel, glinę i węgiel brunatny. Mieszkańcy w liczbie 2500 trudnią się głównie rybołówstwem. Jest też tu bro war i cegielnia z wyrobem sączków, które do Królewca wywożą. F. posiada landraturę, sąd okręgowy, skład towarów banku państwowego, st. pocztową, pocztę osobową do Gierman, 3 jarmarki rocznie dwudniowe, kramne. W r. 1264 krzyżacy zbudowali tu przy wsi zamek, do którego pierwszy biskup samlandzki Hen ryk von Strittberg przeniósł swą rezydencyą. R. 1305 trzeci biskup samlandzki Zygfryd von Reinstein nadał osadzie prawa miejskie. Ka pituła, urządzona przez pierwszego biskupa, przeniesioną została do Królewca, biskup rezy dował w F. aż do reformacyi Lutra. Owcze sny właśnie biskup Georg von Polenz przyjął reformę w r. 1523. Pałac owych biskupów, uległy zniszczeniu, znajduje się dziś częściowo pod wodami Fryszhafu, kaplica na spichlerz zamieniona a w grobach biskupich mleko prze chowują. O 5 kil. od F. nad morzem stoi za mek Lochstaedt, zbudowany 1264, największy krzyżacki po malborskim. W nim 1429 r. ży cia dokonał w. mistrz krzyż. obrońca Malborka Henryk Reuss von Plauen, wtrącony tu do więzienia 1413 r. Na wybrzeżu morskiem o 3 kil. od F. widać resztki kaplicy św. Wojcie cha pod wsią Tenkity. Przed kilku laty ka plica ta jeszcze stała Czyt. Józefa Bruzdowi cza Niektóre wiadomości o Prusach. Powiat fyszhuski ma, 32 mile kw. rozl. , 50, 000 mieszk. , przedstawia bardzo piękne krajobrazy wzgó rzyste i wiele wspomnień historycznych. Jest to dawna Samlandya ob. . W pow. fyszhu skim leżą Piława, Rudau, Kranz, Medenau, Brüsterort i i. J. B. szkałej, nad jeziorem tejże nazwy, w okolicy żyznej ale bezleśnej, leży pod 58 40 północnej szerokości i 43 20 wschodniej długości w oddaleniu wiorst 213 1 4 od Rygi, 98 od Dorpatu a 102 1 2 od Parnawy, w położeniu wzgór Furman Furman Furmaniec Wierch Furmaniszki Furmanka Furmanów Furmanówka Furmany Furmoza Fursbery Fursy Furzówka Fuspeterowo Fusspeterh Futoma Futor v Futory Futory Jaśkowieckie Fyrczów Fyrląd Felin Fyszhuza