wym brzegiem Wisły, która się tu dzieli na 2 części przed ujściem; zachodnia odnoga płynie w stronę do Gdańska, wschodnia do zatoki Świeżej Frisches Haff; z przyległościami a Pietzkendorf 2 posiadł, gburskie i 7 chat; b Schottenkrug 1 posiadłość włościańska; c Wachtbude; obejmuje 19 posiadaczy, ogrodni ków 47, włók 126, katol. 303, ewang. 428, menonitów 62, żyd 1, dm. mieszk. 76. Szkoła katol. i prot. w miejscu, poczta Schonbaum, od ległość od Malborka 4 mile. Oprócz starego kościoła katolickiego N. M. Panny, do którego należy zdawna filia w Biirwalde, istniej, e tu kościół filialny protestancki. Proboszcz tutej szy katolicki z przyzwoleniem biskupa cheł mińskiego wykonywa pieczę duchowną około katolików, rozproszonych na pobliskiej Nerei Nehring, dyecezyi chełmińskiej. Protestanci miewali także początkowo swoich proboszczów w F. , pierwszy po reformacyi Schonfeld około r. 1570. Po okupacyi pruskiej nie chciano uznać przywilejów kościelnych katolickich. R. 1777 proboszcz ówczesny w F. wnosi skargę do rządu, jako na jego karczmy we wsi F. i Barwalde najniesprawiedliwiej nałożono zupeł nie jak na inne karczmy po 52 fl. czopowego. O skutku procesu nie wiemy. Za polskich czasów F. były to dobra królewskie, należące do ekonomii malborskiej. W sumaryuszu prowentów królewskich z r. 1565 czytamy Roku 1564 Jan Kostka kasztelan gdański puścił Fürstenwerder razem z wsią Neumünsterberg i Barwałd Reinholdowi Krokow mieszczaninowi gdańskiemu za fl. 242 gr. 16. Nadto były tu 2 włóki pastwisk, które gdańszczanie sobie przywłaszczyli i wydali je na użytek rzeźnikom za tal. 30 grzyw. 15. Kś. F. Fuerstenwille niem. , folw. , pow. pasłęcki, st. p. Lauck. Fuetterei niem. , na Ślązku, ob. Wikarya. Füzesser węg. , ob. Feszar. , Fuhlbeck niem. , ob. Wielboki Fujna, ob. Fuma. Fulanka, węg. Fulyan, wieś w hr. szaryskiem Węg. , kościół paraf. gr. katol. , żyzna gleba, łąki, lasy, 313 mk. H. M. Fuledy, Kętrz. Fuleda, niem. Faulheden, Faullehden, dobra w pow. leckim, st. p. Lec. Fullenstein niem. , ob. Fulsztyn. Fulsztyn, ob. Felsztyn. Fulyan węg. , ob. Fulanka. Fulza, ob. Fryba. Fułki, folw. , pow. łęczycki, par. Kałów, z attynencyą Świercz i wsiami Fułki, Wilczyce i Wilków, od Kalisza w. 70, od Łęczycy w. 28, od Poddębic w. 6, od Gostkowa w. 10, od Łodzi w. 28, od rz. Warty w. 21. Rozl. wynosi m. 225, grunta orne i ogrody m. 154, pastwisk m. 56. Bud. mur. 1, drewn. 12; olejarnia i młyn wodny. Wieś F. osad 15, grunone, jak i inne wzgórza, pokryte lasem częsciowo. Grunta w pow. niezbyt urodzajne; przytem Olza i jej dopływy Piotrówka, Stonawka rozlewają dość często na wiosnę. Zato węgiel kamienny stanowi cenne i obfite bogactwo oko licy. W pow. frysztackim jest 1 miasto, 23 gminy miejscowe, 13 konskrypcyjnych, 3653 dymów, 1 parafia ewang. , 5 parafij katolickich, 8 filij, 20 szkół ludowych katolickich, 3 ewan gelickie, 25 folwarków, 20 kopalń węgla, 50 pieców koksowych, 1 cukrownia, 1 fabryka so dy, 1 warzelnia potażu, 2 browary, 18 gorzelń, 22 młyny, 5 dworców drogi żelaznej itp. Licz ba mieszkańców polaków wynosi 27, 729 t. j. 13, 512 męż. , 14, 217 kob. Co do wyznań 23763 kat. , 3626 ewang. , 335 izr. , 5 gr. kat. Liczba dzieci żywo urodzonych 1054 na 1000 wypadków śmierci. Na 1000 dziewcząt rodzi się 1015 chłopców. Co do gęstości zaludnienia 7922 na 1 milę kw. pow. frysztacki zajmuje w księstwie cieszyńskiem 4te miejsce między powia tami. Większość mieszkańców mówi po pol sku. Większych posiadłości jest w pow. 9 i zajmują 15, 956 morg. rozległości, mniejszych 2466 20545 morg. . Włościanie, po większej części biedni, żyją głównie z rolnictwa i hodo wli bydła. Starostwo frysztackie obejmuje dwa powiaty frysztacki i bogumiński. Por. artykuły Olbrachcice, Karwina, Dąbrowa, Sucha, Roj, Orłowa i i. Czyt. Dr. Oppolsky Greschichte der Freistadter Pfarrkirche i Dr. Julius Bayer Denkwürdigkeiten der Stadt F. Wie deń 1879. F. S. Frywałd, wś nad Zalaską, poboczną Wisły, z lewego brzegu, w pow. chrzanowskim, par. w Sance Sanka, od sądu pow. i urzędu pocztowego w Krzeszowicach o 9 kil. odległa; liczy 44 dnu, 250 mieszkańców zajętych garncarstwem. Większa posiadłość Artur hr. Potocki wynosi 660 m. szpilkowego lasu, mniejsza 234 mr. roli, 93 mr. pastwisk i 7 mr. lasu. Położenie pagórkowate, gleba żytnia. Frywałdów, ob. Freiwaldau niem. . Fuchsberg niem. 1. , folw. , pow. świętosiekierski, st. p. Bladiau. 2. F. , os. , pow. iyszhuski, st. p. German. 3. F. , os. , pow. braniewski, st. p. Gr. Rautenberg. 4. F. , dobra, pow. fyszhuski, st. p. Królewiec. 5. F. , wś, pow. królewiecki, st. p. Loewenhagen. 6. F. , wś, pow. stołupiański, st. p. Mehlkehmen. Fuchsbruch niem. , leśnictwo królewskie, pow. człuchowski, st. p. Rzeczęca. Fuchshoefen niem. 1. dobra, pow. frydlądzki, st. p. Barsztyn. 2. F. , dobra rycerskie, pow. królewiecki, st. p. Waldau. Fuchshof niem. , os. leśna, pow. świecki, st. p. W. Sliwice. Fuchskaule niem. lub Hussfuhr niem. , os. , pow. wejherowski, st. p. Rübenkrug. Fuchsschwanz niem. , wś, pow. bydgoski, ob. Lisiogon. Fuchswinkel niem. , wś i dobra, pow. nissański, par. Gościce; dobra mają 400 m. a wieś 522 m. rozl. i 29 osad. Fuchswinkel niem. 1. , leśnictwo królewskie, pow. chojnicki, st p, W. Bysław. 2. F. , wś, pow. kwidzyński, st. p. Kurzebrack. 3. F. , os. we wsi Tryl, pow. świecki, st. p. Nowe. Fuchszahl niem. 1. , część wsi Grabownica, pow. mielicki. 2. F. , część kol. Czeszno, pow. sycowski. Fülek węg. , Filkowo, wś whr. nowogrodzkiem na Węgrzech, st. drogi żel. między Budapesztem a Miszkowcem. Fuellendorf niem. , ob. Filice. Fuenfeichen niem. , domin. , pow. bydgoski, ob. Popielewo. Fuenfeichen niem. na Łużycach dolnych, ob. Pięć Dębów. Fuenfgrenzen niem. , ob. Cząstkowo. Fuenfhuben niem. 1. dobra, pow. rastemborski, st. p. Barciany. 2. F. , os. , pow. malborski, st. p. NeuMünsterberg. Fuenflinden niem. , os. , pow. królewiecki, st. p. Waldau. Fuenfmorgen niem. , ob. Pięćmórg. Füresz, ob. Pila. FuerstBlücher niem. , os. , pow. frydlądzki, st. p. Barsztyn. Fuerstenau niem. , ob. Bursztynowo i Fersztnowo. Fuerstenau niem. 1. , wś, pow. roszelski, st. p. Biskupiec. 2. F. , wś, pow. rastemborski, st. p. Dryfort. 3. F. , wś i folw. , pow. pasłęcki, st. p. Lauck. Fuerstenberg niem. , leśnictwo, powiat wschowski, ob. Książęcagóra. Fuerstenberg niem. , na Dolnych Łużycach, ob. Przybrzeg. Fuerstenhof niem. , dobra, pow. rastemborski, st. p. Dryfort. Fuerstenstein niem. , wś, pow. walbrzyski, na Szląsku pruskim. Piękne zameczki w okolicy uroczej. Dobra hrabiego von Hochberg i księcia Pszczyny. Najdawniejszy zamek F. założył 1148 r. Bolesław IV. Fuerstenthal niem. , wś, pow. radowiecki na Bukowinie, ma st. poczt. , kościół paraf, rz. katolicki i hutę szklaną. Fuerstenvorwerk niem, , ob. Swemilwicze. Fuerstenwalde niem. , leśnictwo, powiat wschowski, ob. Książęcylas. Fuerstenwalde niem. 1. , os. , pow. rastemborski, st. p. Dryfort. 2. F. , wś, powiat szczycieński, ob. Nowawieś. 3. F. , dobra ryc. , pow. królewiecki, st. p. Neuhausen. 4. F. , os. , pow. królewiecki, st. p. Waldau. Fuerstenwerder niem. , włośc. wś, pow. malborski, na Żuławach malborskich, nad pratu m. 20; wś Wilczyce osad 36, gruntu m. 543; wieś Wilków osad 24, gruntu morg. 524. A. Pal. Fuma czyli Fuina, albo Fujna, także Fuyna, wieś, pow. żółkiewski, oddalona o 14. 5 kil. na południowy zachód od Żółkwi, o 2 kil. na po łudnie od gr. kat. parafii w Krechowie, leży w lasach i piaskach. Przestrzeń posiadł więk. 1595 m. aus. ; z tego 1574 morg. lasu; posiadł, mniej. 370, w tern roli or. 176, lasu 24 morg. austr. , reszta łąk i pastw. Ludność 354, w tern rzym. kat. 52. Właśoiciel więk. posiadłości Edward Micewski. B. R. Funduklejówka, st. dr. żel. chwastowskiej, między Michałówką a Kamionką, o 239 w. od Chwastowa, w pow. czehryńskim. Fundul Moldawii z Louisenthalem, wś, pow. kimpoluński na Bukowinie, o 3 kil. od st. p. Pożoryta, nad Moldawą, z cerkwią par. grecką nieunicką w miejscu. Kopalnie żelaza i walcownie miedzi. Funkelkau niem. , ob. Węglikowice. Funkenhof niem. lub Ilsen, łot. Bunkemujża, dobra w Kurlandyi, pow. grobiński, par. Durben. Funkermuehle niem. , os. młynarska, pow. chojnicki, st. p. Chojnice. Furkaska, wierch w zachodniej granicznej ścianie doliny chochołowskiej, naprzeciwko po lany Huty, w Tatrach nowotarskich, także Juranową zwany. Wzniesienie jego 1490 m. szt. gen. ; 1333. 23 m. Loschan. . Furkaski nazwę nosi także grzbiet graniczny w zachod niej ścianie tejże doliny, ciągnący się od po wyższego szczytu ku północnemuwschodowi ku polanie Molkówce, tworzący dział wodny między doliną Cichą orowską a dol. chocho łowską. Wzniesienie tego grzbietu 1103 m. szt. gen. . Na Spezial. Karte der ung. österr. Mon. 1 75, 000, Zone 8, Gol. XXI czytamy Farkaszka. Ob. Wołowiec. Br. G. Furkocka dolina, Furkoter Thal, dolina tatrzańska na Podhalu liptowskiem, należąca do dorzecza Białego Wagu. Od Mnicha Kolbenheyera mapa Tatr, narożnika Tatr nowotarskich, spiskich i liptowskich, zwanego na SpezialKarte der oesterr. ung. Mon. 9, XXII. Czubryna, odrywa się ku południu potężna odnoga górska, tworząca zachodnią ścianę Wielkiej doliny mięguszowieckiej, a wschodnią ścianę dolin Ciemnych Smreczyn czyli Piarżystej i Hlińskiej, której to odnogi południowa część zowie się Basztą 2335 m. szt. gen. ; 2433. 7 m. Fuchs; 2395. 26 Kolbenheyer; 2341. 7 m. Korzistka. Od Baszty ku wschodowi wybiega dalszy ciąg tejże odnogi przez Szczerbską turnię Csorbaer Spitze, 2386 m. szt. gen. aż po turnię Furkotą zwaną 2437 m. szt. gen. . Odnoga ta od Baszty po Furkotę, 1500 m. długa, tworzy północną Frywałd Fuma Fuerstenwille Fuetterei Fuhlbeck Fujna Fulanka Fuledy Fullenstein Fulsztyn Fulyan Fulza Fułki Frywałd Frywałdów Fuchsberg Fuchsbruch Fuchshoefen Fuchshof Fuchskaule Fuchsschwanz Fuchswinkel Fuchszahl Fuellendorf Fuenfeichen Fuenfgrenzen Fuenfhuben Fuenflinden Fuenfmorgen Fuerst Fuerstenau Fuerstenberg Fuerstenhof Fuerstenstein Fuerstenthal Fuerstenvorwerk Fuerstenwalde Fuerstenwerder Funduklejówka Fundul Moldawii Funkelkau Funkenhof Funkermuehle Furkaska Furkocka