nym trzyma włóki 3; Jakub Zacharek sołtys, stodoła, chałupa i inne budynki własne, tylko stodółka o 1 sąsieku pańska, włók 3. Tenże z Milenczem trzyma włókę pustą we 2 tylko polach będącą, od której płacą fl. 10. Jan Gmeński trzyma włók 3, Franciszek Dubiela włók 3, Jakub KowaUki 3 włók, Antoni Kejenkowicz ma włók 3. Kś. F. Follendorf niem. , wś, pow. świętosiekierski, st. p. Balga. Follstein niem. , wś, pow. czarnkowski, ob. Wolsztyn. Folongen niem. , kol, , pow. ostródzki, st. p. Marwałd. Folsąg, niem. Vogelsang, miejscowość położona podług Kętrzyńskiego w pow. chełmińskim, nigdzie w urzędowych spisach i stastykach nie zapisana. Folsong niem. , ob. Foldząg. Foltyny 1. młyn, pow. włoszczowski, gm. Secemin, par. Przyłęk. 2 F. siedliskie, młyn na lewym brzegu rz. Pilicy, pow. włoszczow ski, gm. Irządze, par. Nakło, śród lasów. Lud ność 5 głów, dom jeden drewniany, gruntu or nego 15 mr. , gleba piaszczysta. Roczna produkcya od 600 do 1000 rs. Dr. E. B. Folusz 1. , os. , pow. koniński, gm. Piorunów, par. Wyszyna. 2. F. , os. młyn. , pow. miechowski, gm. WielkoZagórze, par. Miechów, nad rzeczką Miechówką, pod samem m. Miechów położona; należała dawniej do dóbr klasztoru miechowskiego; od r. 1818 jest własnością skarbu. 3. F. , wś, pow. suwalski, gm. Kadaryszki, par. Lubowo. W 1827 r. było tu 11 dm. i 118 mk. ; obecnie liczy 14 dm. , 186 mk. ; odl. 28 w. od Suwałk. Folusz, wś, pow. jasielski, 1989 mr. rozl. , 94 dm. , 571 mieszk. , narodowości poczęści pol skiej a poczęści ruskiej; parafia łac. w Ciekli nie, grecka w Woli cieklińskiej; kasa pożycz kowa gminna, położenie górskie, gleba owsia na; leży o kilka kilometrów od gościńca pod karpackiego, łączącego ŻmigródUowy z Gorli cami. M. Folusz 1. młyn, pow. szubiński; 2 dm. , 16 mk. , należy do gm. i wsi Pniewy. 2. F. , młyn, pow. mogilnicki, 2 dm. , 27 mk. , należy do gm. i wsi Niewolno. 3. F. , młyn i osada, pow. pleszewski, 3 dm. , 28 mk. , należy do gm. i miasta Pleszewa. 4. F. , folw. , pow. krobski, 1 dm. , 16 mk. , należy do domin. Sarnówko. Folusz, młyn pod Sycowem, pow. sycowski. Foluszczyk, os. , pow. wieluński, gm. Skrzynki, par. Cieszęcin. Foluszek 1. , wś do dóbr rycerskich w Kruszynach należąca, pow. brodnicki, nad wąskiem a długiem jeziorem, z którego struga uchodzi do Drwęcy przy m. Brodnicy, budynk. 10, dm. mieszk. 4, katol. 28, parafia Bobowo, szkoła Zblewo, poczta Brodnica, dokąd odległość wynosi przeszło 1 milę. 2. F. , nazywał się daw niej młyn biskupi przy m. Lubawie z pomiędzy trzech co do położenia dolny, pow. lubaw ski. Najstarszy przywilej biskupa Kretkowskiego pochodzi z d. 1 sierpnia 1726, dany był Michałowi Rypińskiemu na 40 lat. R. 1737 trzyma go Józef Stępowski, po nim r. 1759 Walenty Stępski. Do młyna należała 1 włóka roli na Złotowie, ogród i rozgart przy domu. Powinności młynarza były żyta k. 40 corocz nie dawać, wieprzów 2 karmić, młyn swoim kosztem reperować i co należy do niego star czyć; do zamku bez miary mleć i wypłacić in recognitionem dominii gr. 20. Pro casu przez powódź rozerwania śluzy lub inne nieszczęście, tedy zamek szarwarku i drzewa dodaje, toż drzewo sprowadza i wszelką pomoc z robocizną subministruje. Kontrybucyi żołnierskiej na rok płaci fl. 12 gr. 12. Dziś jeszcze młyn ten istnieje jako własność prywatna; nazwy jed nak starej nie nosi. Porównaj młyny pod Fijewem ob. . M. F. Foluszki, przysiołek należący do Balina w pow. kamienieckim, własność Ludwika Sadowskiego. Foluszówka, przysiołek, pow. jampolski, nad rz. Hołoworusawą, par. Tomaszpol, o 12 w. od Jurkówki, stacyi dr. żel. odeskokijow skiej. Ma 122 mk. , 116 dzies. ziemi włościan, 131 dzies. ziemi dworskiej, która do Młockiego należy. R. 1868 miał 59 dm. Dr. M. Folwarek, folw. kościelny, pow. trocki, 3 okr. adm. , 50 w. od Trok, 1 dom, 7 kat. 1866. Folwark z niem. Vorwerk oznacza obecnie ogół zabudowań gospodarskich, w których mieści się zarówno żywy jak i martwy inwentarz, potrzebny do uprawy pewnego znaczniejszego obszaru roli, tudzież zwykle siedziba bądź samego właściciela, bądź zarzą dzającego gospodarstwem i służby potrzebnej do pro wadzenia robót, dozoru bydła itp. Oprócz tego w obszerniejszem znaczeniu obejmuje ta nazwa i cały ob szar gruntów, których, uprawa i zbiory koncentrują; się w folwarku. Sama nazwa już świadczy, że zakła danie folwarków rozpoczęło się w czasach historycz nych razem z organizowaniem gmin wiejskich na spo sób niemiecki i tworzeniem się nowej hierarchii spo łecznej przez wydzielanie się stopniowe klasy dziedzicznych właścicieli ziemi, stanowiącej pierwotnie wspólną własność całego opola czy też wsi. Folwar ki powstawały na ziemiach nadawanych przez ksią żąt duchowieństwu, klasztorom i świeckim osobom. Uprawiała je w części ludność wsi, na której terytoryum wyznaczano nadanie, w części zaś umyślnie osa dzani koloniści. Brak rąk do pracy i kapitałów po trzebnych na urządzenie większego gospodarstwa był powodem, iż w XV wieku F. zwykle miewał niewiel ki obszar, tak, iż w jednej wsi spotykamy po kilka folwarków, a Długosz uważa zbiór 116 kóp pszenicy w 1456 r. za coś niesłychanego, nieprawdopodobne go. Za wzrostem znaczenia szlachty i przewagi jej nad ludem F. zwiększał znacznie swój obszar przez zakupywanie sołtystw, rugowanie kmieci z łanów, karczowanie lasów itp. Tam gdzie miejscowe warunki temu sprzyjały, jak na Ukrainie, powstawały i dotąd istnieją folwarki olbrzymich prawdziwie rozmiarów. Br. Ch. Folwark, przys. , ob. Szczutek. Folwark, wś i domin. , pow. gnieźnieński; domin. 334 mr. rozl. ; 26 dm. , 248 mk. ; ewang. 10, kat. 238, analf. 97. St. poczt, w Witkowie o 3 kil. ; st. kolei żel. w Gnieźnie o 12 kilom. Folwark, niem. Follwark, wś nalew, brzegu Odry, pow. opolski, par. Chrząszczyce, przy trakcie opolskokrapkowickim, o 0. 9 mil od Opola, ma 590 m. rozl. , 14 osad. F. S. Folwark, węg Folyvark, wioska na Spiżu Węgr. , od północy przytyka do granicy ga licyjskiej; od zachodu graniczy z Lipnikiem, od południa z Drużbakami, a od wschodu z Ka mionką. Leży przy drodze wiodącej z Czerwo nego Klasztoru przez Kamionkę do Gniazd Kniesen. Od Czerwonego Klasztoru 10 kil. na wschód, a od Gniazd również 10 kil. na płn. zach. W północnej stronie wsi na granicy Gralicyi wznoszą się Wysokie Skałki 1052 m. , wschodnie i najwysze kończyny pasma Pie nin. Wieś wznosi się 648 m. cerkiew. Droga z Folwarku wiodąca do Kamionki wznosi się znacznie i dochodzi na samej granicy obszaru Folwarku z Kamionką najwyższego wzniesie nia 731 m. Genersich w Bredetzky s Neue Beiträge str. 329 podaje, iż na gruncie tej wsi znajduje się łupek węglowy, a na wzgórzach między Lipnikiem a Folwarkiem piryt czyli iskrzyk żelazny. W obrębie tej wsi wytryska silny Lipnicki potok, uchodzący pod Czerwo nym Klasztorem do Dunajca. W południowej stronie tej wsi wznoszą się na granicy z Ka mionką szczyty Horbalowa 828 m. i Łysina 1010 m. ; na zachód od tego Ubocz 957 m. ; na południowej granicy wierch Na Łazach 1086 m. w paśmie Widernego wierchu, nale żącego do Magóry spiskiej. Ludność ruska li czy 602 dusz obrz. greckiego; oprócz tego 5 wyzn. rz. kat. , należących do par. łac. w Hali gowcach. Parafia ruska w miejscu; cerkiew murowana w r. 1857 postawiona. Ostatnia poczta Stara Wieś. Br. G. Folwarki 1. , wś, pow. wileński, 2 okr. polic, mk kat. 70, dm. 6 1866. 2. F. Wielkie, wś w pow. bielskim, gub. grodzieńskiej, u źródeł Supraśli 3. F. polskie i ruskie, ob. Kamieniec. Folwarki 1. przysiołek Bolechowa, pow. doliński. 2. F. wielkie i małe, wś, pow. brodzki, oddalona o 2 kil. na północ od stac. w Brodach; przestrzeń pos. więk. 2977 mr. austr. , w tern lasu 2501 a ornej ziemi 147 mr. austr. ; posiadł. mniej. 1672 m. a. Ludność 1458, z tego gr. kat. 753, reszta rzym. kat. i izrael. W Folwarkach małych jest kasa pożyczkowa gm. z kap. 100 zł. aw. , w Folwarkach wielkich z kapit. 600 zł. aw. ; jest tu piec dworski do wypalania wapna, jeden handlarz mąką i jeden przedsiębiorca transportów. Wioska ta jest właściwie przedmieściem brodzkiem i należy do klucza brodzkiego, którego właścicielem był Kazimierz Stefan Mołodecki; drogą kupna i sprzedaży na publicznej przymusowej licytacyi przeszła wraz z całą Brodczyzną na własność Banku hypotecznego galicyjskiego we Lwowie. 3. F. , wś, pow. buczacki, leży wzdłuż zachod niego brzegu stawu manasterzyskiego i jest właściwie przedmieściem miasteczka Manasterzysk, od którego ją tylko grobla dzieli; odda loną jest od Manasterzysk o 1 kil. na zachód, od starost, powiat w Buczaczu o 18 kil. na za chód. Przestrzeń pos. więk. 693 mr. austr. , w tern 512 mr. austr. lasu; posiad. mniej. 1310 mr. austr. Ludność 887, w tern 603 gr. katol. obrządku. 4. F. , wś, pow. złoczowski, poło żona o 2 kil. na płd. wschód od tego miasta. Ludność rzym. kat. 273, gr. kat. wliczona do ludności Złoczowa, którego ta włość jest przed mieściem. Mieszkańcy tutejsi trudnią się sa downictwem, ogrodnictwem i gospodarstwem nabiałowem, które to przedmioty mają znaczny odbyt w Złoczowie, jako mieście będącem sie dzibą rozmaitych władz rządowych, tak administracyjnych jako też sądowych i autonomicz nych; szczególniej gimnazyum i sąd kolegialny, w którym kilka razy do roku odbywają się sądy przysięgłych, trwające po kilka tygodni każdą razą, przyczyniają się do zwiększenia ludności i konsumcyi. Sławne są w Folwarkach wiśnie duże łutowe, zwane tu morelami. Właściciel więk. posiadł. Frankowski Stanisław. 5. F. , przys. , ob. Żydaczów. B. R. Folwarki, niem. Vorbriegen, wś i folw. , pow. rybnicki, par. Boguszowice, o 1. 30 mil na płn. wschód od Rybnika, w poprzecznej dolince do liny rzeki Rudy. Folw. F. z attynencyą Wy goda ma 1159 m. rozl. a wś 29 osad, 147 mk Młyn. F. S. Folyvark węg. , ob. Folwark. Fominkowska st. poczt. , ob. Tominki. Fontenica albo Słobodzie i Komarestie, wieś, pow. radowiecki na Bukowinie, o 11 kil. od Solki, ma cerkiew paraf. gr. nieunicką. F. S. Fontina, ob. Białokiernica. Fontówka, ob. Lubiczówka. Forbach 1 wś, pow. inowrocławski, ob. Zagajewiczki; 2 wś, pow. średzki, ob. Polska wieś, Forbasyn, węg. Forbasz, wś w hr. spiskiem Węg. , nad rz. Popradem, kościół kat. filialny, 488 mk. H. M. Forberg, osada niemiecka w hr. spiskiem Węgr. , w dystrykcie kiezmarskim, nad potokiem Landseifen, także forberskim zwanym, u stóp Tatr bielskich; południowowschod. ścianą przytyka do obszarów m. Kezmarku, od płn. wsch. do gm. Rokus, a od płd. zach. graniczy z Małym Sławkowem. Mieszkańców 310; co do religii jest 53 dusz rzym. kat. , 44 prot. , 8 gr. kat. ., 5 żydów Szem. dyec. spiskiej 1878. Follendorf Follendorf Follstein Folongen Folsąg Folsong Foltyny Folusz Foluszczyk Foluszek Foluszki Foluszówka Folwarek Folwark Folwarki Folyvark Fominkowska Fontenica Fontina Fontówka Forbach Forbasyn Forberg