samym lasku bielańskim. Było tu letnie mie szkanie i wspaniały ogród angielski Ewan sów. Now. Ewcin, Ewczyn, 1. folw. , pow. jędrzejowski, gm. i par. Nawarzyce. 2. E. , kol. , pow. brzeziński, gm. i par. Będków. Liczy 20 dm. , 145 mk. , ziemi włośc. 322 morg. Por. Drzazgowa Wola. Ewdokowo, st. poczt. i st. dr. żel. woroneskorostowskiej w gub. woroneskiej. Ewelinów, folw. , pow. miechowski, gm. Rzerzuśnia, par. Czaple Wielkie ob. . Ewelinów, folw. i wś, pow. kowieński, par. datnowska, stanowią część dóbr datnow skich, które Chrapowiccy sprzedali ostatniemi laty z wolnej ręki. F. S. Eweniki, wieś rząd. nad jeziorem, pow. trocki, 1 okr. adm. , 12 w. od Trok, 26 dm. , 204 mk. katol. L866. Ewersmujża, wieś i dobra nad rzeką Iłżą na Łotwie katolickiej, w Inflantach polskich, powiecie lucyńskim, o wiorst 12 w kierunku zachodnim od powiatowego miasta Lucyna przy trakcie handlowym wiodącym z Lucyna do Opoczki położona, obecnie własność rodziny Paulinów. Stanowiły one przez przeszło dwa stulecia główną dziedziczną posiadłość polskoinflanckiej gałęzi Karnickich, których przodkowi Kasprowi Karnickiemu za zasługi wojenne znaczne dobra w tej okolicy kresowej przez Zygmunta III nadane zostały. Patrz G. Manteuffel Inflanty polskie str. 97 W skład tych dóbr, pierwotnie Bryckowszczyzną zwanych, wchodziły 1mo dzisiejsza Lucmujża, po łotewsku Łudzmujża, niegdyś główne fundum Bryckowszczyzny stanowiąca i wyłącznie jej nazwę nosząca, w par. lucyńskiej, zaledwie pół mili od miasta Lucyna i ruin krzyżackie go zamku Ludsen oddalona, obecnie własność Maryi Karnickiej Patrz niżej art. Lucmujża, 2do dzisiejszy Różanów ob. w tejże parafii lucyńskiej, o 1 i pół mili od Lucyna oddalony, własność młodszej linii Karnickich; 3tio dzisiejszy Franopol ob. , nad jeziorem tejże nazwy, również w parafii lucyńskiej, położony przy trakcie handlowym wiodącym z Lucyna do Opoczki, stanowił do roku 1873 dziedziczną posiadłość młodszej linii Karnickich, obecnie zaś jest własnością Grothusa; i nakoniec 4to dzisiejsza Ewersmujża z folwarkami znacznemi Zabłociem i Linieją, których obszar ogólny wraz z ziemią włościańską wynosił niegdyś około 7, 000 dziesięcin. Ewersmujża do r. 1828 była główną siedzibą starszej linii inflanckich Karnickich, w którym to czasie trzej synowie Mikołaja i Doroty ze Szczyttów Karnickich Justynian, wieloletni dyrektor warszawskiego Towarzystwa zachęty sztuk pięknych umarł w Warszawie w styczniu 1876, w 73cim roku życia, Józef zakończył swój niedługi żywot w Krasławiu roku 1835 i Jan, późniejszy dziedzic Landskorony w Inflantach polskich, tajny radzca, sekretarz stanu i senator ces. rossyjsk. urodzony w Ewersmujży r. 1813 a umarł w Warszawie 22 lutego r. 1879 sprzedali tę swoją odwieczną dziedziczną majętność wraz z jej znacznemi attynencyami Zabłociem i Linieją p. Mikołajowi Paulinowi, w którego rodzie te dobra dotąd pozostają, W spisie posiadaczy dóbr dziedzicznych ewersmujskich znajdujemy pomiędzy innymi 1mo dobrze zasłużonego Inflantom Andrzeja Dyonizego Karnickiego, wojskiego inflanckiego umarł w r. 1733, dziedzica nietylko Ewersmujży, ale i nadanej przez Zygmunta III przodkowi jego Kasprowi Karnickiemu, wraz z opisaną powyżej Bryckowszczyzną, majętności Runtort po łotewsku Runtołds w tymże powiecie położonej a stanowiącej obecnie własność senatora Arcimowicza ob. Runtort; 2do, Ignacego Karnickiego, cześnika inflanckiego, i wdowę po nim Rozalią z Mohlów podstolankę czernihowską Karnicką, niegdyś dożywotniczkę Ewersmujży i Zabłocia; 3tio, Jana Karnickiego, uwiecznionego na wszystkich dyplomach królewskich, wydawanych do dawnego księstwa inflanckiego w latach 1760 1770, gdzie podpisowi króla zawsze towarzyszy podpis Joannes Karnicki, Praefectus arcium Livoniae S. R. M. et Minoris Sigilli Regni Secretarius, i nakoniec 4to marszałka lucyńskiego szambelana Mikołaja Karnickiego, ojca wymienionych wyżej braci Justyniana, Józefa i Jana Karnickich tudzież trojga sióstr Anieli z Karnickich hr. Wielhorskiej, Adeli z Kara. księżnej Radziwiłłowej i Antonii z Karn. Sulistrowskiej. Ewersmujża wraz z Zabłociem i Linieją stanowią osobną parafią rzymskokatolicką 5, 102 wiernych liczącą a wchodzącą w skład dekanatu przedlucyńskiege. Od r. 1698 istniała tu już kapliczka filialna czyli tak zwana stacya O. O. dominikanów posińskich. O zbawiennym wpływie, jaki niegdyś pod względem rozkrzewienia chwały Bożej na samym krańcu Inflant wywierali dominikanie posińscy na przyległe a nawet i dalsze okolice porównaj niżej artykuł Posiń. O działalności misyonarskiej pierwszych założycieli domu Bożego w Ewersmujży patrz G. Manteuffel Inflanty polskie, Poznań 1879, str. 130 i inne. W roku 1771 wspomniany wyżej Mikołaj Karnicki erygował tu pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła osobny kościół parafialny drewniany, dotąd istniejący i w r. 1876 kosztem parafią powiększony. Charakterystycznym w parafii ewersmujskiej jest stotunek liczby płci męzkiej do żeńskiej. Kiedy bowiem w innych parafiach płeć żeńska pod względem liczebnym ma przewagę nad męzką, w parafii ewersmujskiej w r. 1881 ilość mężczyzn wynosiła 2, 604, kobiet zaś w tymże czasie liczono tu tylko 2, 498. O wior stę odległości od dworu, pod lasem, istnieje od r. 1820 kaplica z cmentarzem i grobem Miko łaja Karnickiego, fundatora tak kaplicy cmen tarnej jako i opisanego powyżej kościoła pa rafialnego, długoletniego dziedzica dóbr ewers mujskich, zmarłego tamże w r. 1826. Dzisiej szy obszar dworski Ewersmujży, będącej wła snością sukcesorów Eugeniusza Paulina, wyno si 1, 740 dziesięcin ziemi; obszar zaś folwarków Zabłocia i Liniei, stanowiących schedę przy padłą na Konstantęgo Paulina, obejmuje 1867 dziesięcin. Charakter całej miejscowości około Ewersmujży jest przeważnie falisty. Strumyki tę stronę zraszające zasilają swemi wodami rzekę Iłżę i jak ona należą już do dorzecza rzeki Wielkiej, wpadającej do jeziora Czudz kiego czyli Pejpusu. Gleba w tej okolicy do bra, dostatek lasu, łąki obfite lecz w części błotniste, szczególniej ku stronie Zabłocia, go spodarstwo od lat kilkunastu niedbale. Upra wia się tu żyto, pszenica, jęczmień, owies, kar tofle, koniczyna, groch także konopie, miano nowicie u włościan okolicznych. Ewersmujżę zdobi dom mieszkalny piętrowy, z muru jesz cze przez Karnickich z wielkiem staraniem wzniesiony, wszelako obecnie równie zanied bany jak i przyległy doń ogród z parkiem, który zrasza bystra Iłża. Na niej widnieje młyn wodny. Tak Ewersmujża jako i Zabłocie mają znaczne gorzelnie. Zarząd gminny w miej scu. Gmina tutejsza w cyfrze ogólnej liczy 359 dm. , 5, 285 mieszkańców płci obojga. W tej liczbie akatolików 183, inni zaś rzymskokato lickiego wyznania. Przy zarządzie gminnym w Ewersmujży szkoła ludowa, w niej język rossyjski obowiązujący; to też bardzo mało uczęszczaną bywa przez lud miejscowy, wyłą cznie z Łotyszówkatolików złożony. W obrę bie gminy tak zwanych zapaśnych magazynów zbożowych 7, młynów wodnych 3, gorzelni 3, cegielnia 1, wapielnia 1, karczem 3. Zarząd policyjny w miejscu. Tamże mieszkanie ko misarza policyjnego 1go okręgu. G. M. Ewest niem. , ob. Ewikszta. Ewia, Ewie, ob. Jewia, Jewie. Ewikszta, po łotewsku Ajwikste, po niem. Ewstfluss, ross. Jewst, rzeka, północny dopływ Dźwiny tworząca, , ma szczególne znaczenie dla Inflant polskich, chociaż właściwie początek tylko i ujście tej rzeki do nich należą, cała zaś przebiega gubernią inflancką ryską czyli tak zwane Inflanty szwedzkie, które polskoinflanccy włościanie dotad nazywają Szwecyą. Ważna ta, ale częściowo bardzo skalista rzeka wypływa okazałym strumieniem w powiecie rzeżyckim z jeziora łubańskiego porównaj art. Łuban, mającego powierzchni dwie mile kwadratowe, i po 15tu milowym przebiegu ujście ma do Dźwiny, w pow. dyneburskim, przy starym szwedzkim szańcu, który przed laty usypauym został na granicy Polski i Szwecyi, obecnie zaś oddziela Inflanty polskie od szwedzkich; znaczenie więc jego spadło do prostego granicznego słupa między witebską i inflancką gubernią Manteuffel Inflanty. Przy wypływie swoim z północnej części jeziora łubańskiego Ewikszta tworzy łuk wielki, nachylając się ku południowi, poczem zwraca się na południozachód i dalej już niemal w prostym kierunku zdąża ku Dźwinie. Przepłynąwszy mil dwie od miejsca, w którem wypływa z jeziora, przyjmuje z prawej strony rz. Pedeść, która na wiosnę do ośmiu mil w górę jest spławną. Ewikszta, jako strumień szeroki i głęboki, od najdawniejszych czasów służyła do żeglugi; wszelako zawsze nie bez przeszkód i po większej części tylko w porze wiosennej była żeglowną. Lustracya dóbr do zamku rzeżyckiego należących, a odbywana w końcu XVI stulecia w r. 1599 opisuje Ewiksztę jako rzekę bezimienną, z jeziora Łubanu wychodzącą, którą potrzeby wszelakie czółnami i płotami do Dżwiny spuszczano, póki zawaloną nie była. Obecnie corocznie wiosną i w pierwszych letnich miesiącach, a w latach dżdżystych od wiosny aż do późnej nawet jesieni, czółna i tratwy bezustannie chodzą po Ewikszcie, a z nich pierwsze dosyć dużych bywają rozmiarów, gdyż do 700 pudów towaru dźwigają. Okolice przez które przepływa Ewikszta nader są żyzne i dostarczają mnóstwa produktów spławnych. To też nawet przy dzisiejszym tak niepewnym i kosztownym transporcie za pomocą zwykłych czółen, w ciągu miesięcy kwietnia i maja w pobliżu samego już dworu łubańskięgo własność Wolffów naładowywane bywają do Rygi produkta miejscowe zboże, len, drzewo, których wartość dochodzi corocznie do 300, 000 rubli. Koszta przewozu są znaczne; wynoszą one od każdego centnaru i wiorsty około l 3 10 kop. Przy pewniejszej i regularniejszej komunikacyi wodnej parafie kryżborska w pow. dyneburskim, laudońska, łubańska, szwaneburska i inne w pow. wendeńskim, birżańska w lucyńskim, warklańska, bykowska itd. w rzeżyckim, z pewnościąby przekładały transport wodny produktów po Ewikszcie nad uciążliwy i kosztowniejszy ich przewóz na osi do najmniej oddalonych stacyj miejscowych kolei żelaznych, tak petersbursko warszawskiej jako i ryskodyneburskiej. Znaczny dzisiaj ruch handlowy w Stockmanshofie stacya kolei żel. ryskodyneb. byłby wkrótce najzupełniej przeszedł na rzekę Ewiksztę, skoroby się tylko na dobre zajęto oczyszcze niem jej koryta, głównie na 2ch milach przestrzeni przed ujściem do Dźwiny. Mimo to spław drzewa po Ewikszcie i wpadającej do niej rzece Pedeść i tak bardzo jest znaczącym,

Ewein

Ewcin

Ewdokowo

Ewelinów

Eweniki

Ewersmujża

Ewest

Ewia

Ewikszta