360 Esz. wem nieporządni i niemoralni. Kobiety ich odznaczają się brakiem tak właściwej płci żeńskiej skromności. Dwuznacznością, cynizmem i brakiem etycznych i estetycznych pierwiastków nacechowane są też zwykle u estów ich przysłowia i pieśni ludowe. Por. Czuchny. Esz. ,. , ob. Esch. .. Esza mylnie Eszo, Jeszo, w dawnych do kumentach Essen, jezioro w Inflantach polskich, w południowowschodniej części powiatu rzeżyckiego, przy trakcie handlowym z Oświeja do Kzeżycy, rozciąga się na przeszło milę dłu gości pomiędzy malowniczo położonemi wsiami Bukmujżą, Andzelmujżą i Krzewinem, dotyka gruntów Essenmujży i Nowej myśli, ma 865 dziesięcin obszaru i brzegi przeważnie wzgórowate. Niektóre z okalających je wyniosłości pięknemi są porosłe gajami. Jezioro to zdobią i liczne rozsiane po niem wysepki i wyspy, ocie nione wcale pokaźnemi dąbrowami. Jedna z nich, największa, położona w zachodniej części jeziora, a mająca przeszło milę obwodu, zarosła jest cała lasem wysokopiennym. Na wschod nim brzegu tego jeziora rozlegała się niegdyś bogata królewszczyzna Essen, w wieku XVI do zamku rzeżyckiego należąca, później Essenmujżą zwana, a od końca XVII wieku będąca w stałem posiadaniu moźnowładczego rodu polskoinflanckich Hylzenów. Rewizya dóbr zamku rzeżyckiego z r. 1599 mówi iż tu w okolicy jeziora Essen bywało dużo dzików. Wyginęły one wszakże najzupełniej w wieku XVIII. W tejże rewizyi jest także mowa o starym folwarku Essen nad jeziorem tegoż na zwiska położonym, który to folwark w czasie wojny moskiewskiej zupełnie zniszczonym zo stał. Wszelako już w pierwszej połowie XVII stulecia widzimy go odbudowanym, w którym to czasie Jan Franciszek Huelsen ab Eckeln, kanclerz księstwa kurlandzkięgo, otrzy muje od króla polskiego przywileje na królewszczyzny Bukhoff i Essen nad temże jeziorem położone, a które od r. 1748 zostają dziedzicz ną posiadłością rodu Hylzenów, wygasłego do piero na początku bieżącego wieku. W wyżej przytoczonej lustracyi z r. 1599 wspomina się również o nieznanej obecnie rzece Essen, z te goż znacznego jeziora wychodzącej i mającej niegdyś komunikacyą z Dźwiną przez rzeki Szarę i Assunicę dzisiejsze Saryankę i Osunicę. Teraz, powiada lustracya wszystko się tam pozawalało. Manteuffel Inflanty polskie, str. 125. G. M. Eszakimellekcsucs węg. ,ob. Dumywierch. Eszem, rz. , z dopływem Tawe, uchodzi do Kuryszhafu pomiędzy Wisłą a Niemnem, blizko Niemna. W. Pol. Eszeraszen, KleinE. lub Eszeratschen, wś, pow. wystrueki, st. p. W. Bubajny. Eszergallen niem. , 1. wś, pow. darkiańEul. ski, st. p. Darkiany. 2. E, dobra, tamże, st. poczt. Launingken. 3 E. , dobra, pow. wystrucki, st. p. Neunischken. 4. E. , wś, pow. gołdapski, st p. Kiauten. 5. E. , inaczej Kepeitschen, wś, tamże, st. p. Dubeningken. Eszerkiejmy, niem. Eszerkehmen, wś, pow. stołupiański, st. p. Ejtkuny. Eszerninki, niem. Eszerningkenf 1. dobra, pow. darkiański, st. p. Wiihelsmberg. 2. E. , inaczej Oszeningken, wś, tamże, st. p. Darkiejmy. 3. E. , inaczej Nickelischken lub Nichelningken, wś, pow. stołupiański, st. p. Ejtkuny. 4. E. , wś, pow. gąbiński, st. p. Gerwischkehmen. 5. E. , wś, pow. ragnecki, st. p. Rautenberg. i 6 E. , wś, pow. labiewski, st. p. Mehlawischken. Eszerupchen niem. lub Schleuwen niem. , wś, pow. stołupiański, st. p. Stołupiany, Eszeruppen niem. , wś, pow, pilkalenski, st. p. Willuhnen. Eszerwalde niem. , leśnictwo, pow. labiewski, st. p. Mehlawischken. Eszeryna, ob. Windawski Kanał. Eszeryny, niem. Eszerienen, wś, pow. darkiański, st. p. Szabiny. Eszeryszki, niem. Eszerischken, 1. dobra, pow. darkiański, st. p. Trempen. 2. E. , wś i dobra, pow. gąbiński, st. p. Nemmersdorf. Esztancs węg. , ob. Stanca. Esztreny węg. , ob. Ostrani. Etkany, dawna litewska nazwa Koszedar. Etryna, góra, 930 m. npm. wysoka, w pow. turczańskim; na zachód od Husnego wynego. Lu. Dz. Eufeminów, wś i karczma do dóbr Bedoń należąca, pow. brzeziński, gm. Grałkówek, par. Mileszki. Liczy 32 dm. , 320 mk. , ziemi włośc. 500 morg. Eugenienglücksgrube niem. , ob. Siemianowice. Eugenienhof niem. , folw. , pow. śremski, należy do Żłówca Nitsche. Eugieniów, 1. wś, pow. opoczyński, gm. Stużno, par. Gowarczów. Liczy 37 dm. , 252 mk. , 695 morg. ziemi włośc. i 11 morg. dworak, 2. E. , wś włośc. i kol. , pow. iłżecki, gm. i par. Sienno. Liczy 51 dm. , 267 mk. , 963 morg. zie mi włośc. i 78 morg. dworsk. Br. Ch. Eulalin, folw. należący do dóbr rycerskich w Krajenkach Krajenken, pow. chojnicki. R. 1868 miał 3 bud. , dm. mieszk. 1, mieszk. 2. Eulau niem. , pow. szprotowski na Szlązku. Huty żelazne i glazurownie, zwane Wilhelmshütte, fabryka maszyn parowych i papieru. Por. Eylau. Eulenberg niem. , ob. Sowia góra, pow. międzychodzki. Eulendorf niem. ob. Sowina, wieś kolon. , pow. pleszewski. Eulendorf niem. , ob. Faltynek. Eul. Eulenhaus niem. , os. leśna, pow. labiewski, st. p. Wulfshoefen. Eulenhof niem. , folw. i karczma, pow. frylądzki, st. p. Alberga. Eulenholtz niem. , leśnictwo, pow. chojnicki, st. p. Louisenthal. Eulenkrug niem. , 1. karczma, pow. gdański, st. p. Tczew. 2. E. , os. , tamże, st. p. Hohenstein. 3. E. , ob. Nicponie i Sowiak. 4. E. , karczma, pow. frylądzki, st. p. Fryląd. 5. E. , karczma, pow. fiszhuski, st. p. Drugehnen. 6. E. , os. , pow. królewiecki, st. p. Królewiec. 7. E. , karczma, pow. świecki, st. p. Laskowice. 8. E. , karczma, pow. brodnicki, stac. poczt. Wrock. Eulowitz niem. , ob. Iłowice. Eupatorya, dawny Kozłów po tatarsku Gezlew albo Kezlew, miasto nadmorskie gubernii tauryckiej, leży na zachodnim brzegu półwyspu krymskiego, o 9 mil od miasta gubernialnego Symferopola. Założył Eupatoryą, podług Strabona, Diofant, dowódzca wojsk Mitrydata Eupatora, w ostatnim wieku przed narodz. Chr. W czasie panowania tatarskiego Gezlew należał, podobnież jak Kafa, od r. 1478 do sułtana tureckiego, który pozostawił chanom, w pewnych tylko razach, prawo pobierania dochodów. Handel tego miasta przed r. 1779 daleko był rozleglejszym, aniżeli obecnie. Chanowie ciągnęli znaczne dochody z komory gezlewskiej, ale Kercz, a szczególnie Berdiańsk, z wybornym portem, spółzawodnicząc z Eupatoryą w zawodzie handlowym, zadały jej cios ostatni. Przystań tutejsza w r. 1829 zbudowana, ma 7 stóp głębokości, ale nie jest zasłonięta od burz, które w pewnej roku porze są dosyć częste; największa jej głębokość przy kwarantannie nie przechodzi stóp 10. Statki zbliżać się do niej nie mogą, ale zarzucają kotwicę w dość znacznej odległości; ładunek zaś przewożą do statków na małych łodziach. Obecnie Eupatorya stanowi główne siedlisko Karaitów Tu mieszka hacham, głowa ich duchowieństwa, i znajdują się najokazalsze synagogi karaickie. Główny przemysł mieszkańców rybołóstwo stanowi. Prowadzą oni handel z Turcyą, głównie zbożem, po części ma słem, wełną, skórami i wojłokami. Obroty handlu zagranicznego wynosiły w jednem z lat ostatnich rub. rs. 282, 433 kop. 57. Na placu znajduje się studnia artezyjska, zaopatrująca miasto w wodę i wytryskująca na 3 stopy od ziemi. Mieszkańców ma 8, 300 przeszło. Cerkiew grecka 1, kościół katolicki 1, synagóg karaickich 2, meczetów 18. Z tych na szczególną wzmiankę zasługuje obszerny meczet, z kopułą miedzianą, na wzór konstantynopolskiego ś. Zofii wystawiony, z licznemi wewnątrz ozdobami. Prócz tego szkoła powiatowa 1, szkoła elementarna ormiańska 1, szkół ka361 Ewa. raickich 3, tatarskich 9, drukarnia hebrajska 1, magazynów 150, młynów 240, fabryk i zakładów 30, sklepów 337, kwarantanna i komora. Europa, Europa, folw. , pow. wileński, 2 okr. adm. , o 34 w. od Wilna, między Duksztami a Kiernowem na prawo od Wilii, miał 1866 r. 45 mk. kat. , dm. 1. Były to niegdyś wraz z Giejszyszkami dobra jezuickie. E. w r. 1781 przynosiła intr. 1060 zł. Kom. Eduk. oddała je sukcesorom Józefa Białłozora, skbnika upickiego, za ewikcyą na poblizkich Biafłozoryszkach. R. 1794 E. jest dziedzictwem Romanowiczów. F. S. Eustachów, 1. wś, pow. kielecki, gm. i par. Łopuszno. Połączona drogą bitą z drogą idącą z Włoszczowy do Kielc. 2. E. , folw. , pow. augustowski, gm. Balia Wielka. Należy do dóbr Balia Wielka Dziekońskiego. Now. Eutuszkiewieze, Ewtuszkiewicze, wś i dobra w płn. stronie pow. rzeczyckiego, przy drodze pocztowej z Jakimowskiej Słobody do Domanowicz. Dziedziców jest trzech Horwat, które go część wraz z majętnością Lipów wynosi przeszło 23, 700 morgów sukcesyjne; Teodor Balicki, posiadający od r. 1868 schedę 2, 240 m. i Polański 420 m. od r. 1859. Miejscowość lesista, dzika, mało ludna. W części Horwata są młyny wodne i gorzelnia. Al. Jel. Evenbusch niem. , leśnictwo, pow. czarnkowski, należy do Wielenia Filehne. Evenmühl niem. , os. , pow. wałecki, st. p. Wielboki Polskie. Ewaden niem. , dobra w Kurlandyi, pow. i par. Hazenpot. Ewadów, folw. , pow. piotrkowski, gm. Kluki, par. Parzno. Ewaldshütte niem. , ob. Wojciechów. Ewandorf albo Berezowska Słobódka, nie wielka wioska w pow. radomyskim, nad rz. Myką, wpadającą do Teterowa, o 2 w. niżej wsi Berezówki, a o 23 w. od m. Radomyśla. Mk. 219 wyznania prawosł. , należą do par. berezowieckiej. Ziemi 715 dz. piaszczystej a miejscami błotnistej, po większej części pokrytej lasem. Wioska otrzymała nazwę od imienia żony Krzysztofa Czajkowskiego Ewy około r. 1794. W r. 1816 należała do Józefa Żukowskiego. Między mieszkańcami jest kilka familij mazu rów, przesiedlonych z augustow. gub. Zarząd gm. we wsi Starosielcy, polic. stan w m. Korostyszowie. Kl. Przed. Ewaniszki, folw. , pow. wiłkomierski, par. szacka, własność Leona Szylinga, włók 5 i pół. Ewanowo, st. poczt. i st. dr. żel. rybińskobołogojskiej w gub. twerskiej. Ewansówka, dawniej Węglarnia, kol. , pow. warszawski, gm. Młociny, par. Wawrzyszew, na piątej wiorście przy szosie do Bielan, przy Esz... Esz Esza Eszakimellekcsucs Eszem Eszeraszen Eszergallen Eul Eszerkiejmy Eszerninki Eszerupchen Eszeruppen Eszerwalde Eszeryna Eszeryny Eszeryszki Esztancs Esztreny Etkany Etryna Eufeminów Eugeniengl Eugenienhof Eugieniów Eulalin Eulau Eulenberg Eulendorf Eulenhaus Eulenhof Eulenholtz Eulenkrug Eulowitz Eupatorya Ewa Europa Eustachów Eutuszkiewieze Evenbusch Evenm Ewaden Ewadów Ewandorf Ewaniszki Ewanowo Ewansówka