gu w kierunku połud. przepływa przez jezioro Dziśniszcze, ztąd zmienia kierunek na połud. wsch. , obok mka Koczergiszki skręca się ku małemu wschodowi, w tym kierunku pozostaje aż do wsi Werwica; ztąd zwraca się ku wscho. półn. nagłem kolanem aż do wsi Krymki, zkąd płynie ku wielkiemu wschodowi, a przy wsi WielkieSioło zmienia kierunek i płynie ku półn. wsch. ; ujście ma powyżej mka Dzisny. Z prawego brzegu przy mku Koczergiszki przyjmuje strugę Miadziołka, która wypływa z jez. , przy którem osady Borowa, Worońce, Derewiatki, Lipniki i Szabanowo, płynie w kierunku wschod. powyżej mka Maczkowice skręca się ku zach. półn. , płynie obok mka Postawy, zwraca się przy wsi Kurty na półn. i wpada do Dzisny przy wsi Werwica, powyżej mka Koziany. Z prawego brzegu wpada do niej Łuczajka, wypływająca z jeziora Łuczaj; płynie na wielki zach. przy wsi Dubniki, odtąd płynie równo z Miadziołką, od wsi Borówki skręca się ku zach. a we wsi Dewotnie wpada do Miadziołki. Z lewego brzegu Miadziołka przyjmuje strugę przepływającą jezioro, mające ujście przy wsi Kurty. Dalej wpadają 3 rzeki w połączeniu, które płyną prawie równolegle obok siebie jedna ma źródło przy wsi Jaczyny i Kuryszki, przepływa kilka jeziór i łączy się przy wsi Piczurgi z drugą, która ma swe źródło powyżej wsi Daukszyszki i płynie przez wieś Giełuty. Obie w krótkim połączonym biegu łączą się przy wsi Kiaszty z trzecią, która wypływa przy wsi Polesie, przepływa dwa jeziorka, płynie przez mko Hoduciszki, odlewa przed połączeniem się jeszcze jedno jezioro. W takiem połączeniu mają kierunek wschod. , płyną przez Rymadziszki i niedaleko ujścia Miadziołki wpadają do niej. Z prawego brzegu jeszcze wpada do Dzisny Łuczajka albo Tużbina; źródło ma niedaleko wsi Greblewy, płynie na zachód a przy Nowosiołkach zwraca się na północ; przepływa dalej jeziora, obok wsi Czarty zmienia kierunek na półn. wsch. , ma ujście we wsi Rymki. Z obu stron przybiera po jednej strudze z jeziorek wypływających. Dalej przyjmuje Dzisna rzekę, mającą swe źródła przy wsi Majkowo płynie na półn. , w pobliżu mka Dnniłowicze zmienia kierunek na północnyzachód, którym płynie aż do wsi Zamosze, gdzie się zwraca na półn. wschód wydanym łukiem ku zachodowi. Od wsi Bernatowszczyzna płynie na północ, gdzie też przyjmuje rzekę z dwóch stróg powstającą, których źródła, jednej przy wsi Gigały, a drugiej przy wsi Lachowszczyzna. Obie płyną równolegle na półn. i łączą się poniżej wsi GórneDziady ki. Odlewają dwa jeziora w okolicy wsi Łaszuki, płynąc w kierunku półn. zachod. Dalej z prawego brzegu wpada do Dziany rzeka, źródła ma przy wsi Maczysy i Kowale, płynie przez mko Głębokie w kierunku zachod. półn. , we wsi Byczkowo skręca się ku półn. a przy wsi Małanki zwraca się w kierunku półn. wschod. Na górnym biegu odlewa kilka jeziór. Taż rzeka przyjmuje z prawego brzegu rzeczkę z jeziorka przy osadzie Górowicze w kierunku półn. zachod. ; stanowiąc kilka zakrętów, odlewa jezioro i ma ujście przy wsi Byczkowo. Z lewego brzegu wpada do niej rzeka z jeziorka w okolicy wsi Kuchtyńskie, płynie przez jezioro, dalej płynie równo z główną rzeką i ma ujście przy wsi Udział. Następnie z lewego brzegu przyjmuje rzeczkę, mającą źródła przy wsi Gołubów; płynie równolegle do głównej a obok wsi Byczkowo ma ujście. W końcu przyjmuje z lewej strony strugę. Dzisna przyjmuje jeszcze z prawego brzegu rzekę Połowicę, wypływającą z jeziorka przy osadzie Buszaki, płynie w kierunku półn. przez Karpiki, Połowice i ma ujście przy wsi Ihumeń. Z boków przybiera 3 strugi. Następnie wpada rzeka, wypływająca z bagien niedaleko wsi Oponosinka; kierunek jej biegu jest północny; przy osadzie Ruszanowa odlewa jezioro, przepływa jezioro Plisa, później płynie przez mko Plisa, odlewa 2 jeziorka przy wsi Walec, a poniżej wsi Rudaki dzieli się na dwa ramiona lewe ramię płynie w kierunku półn. aż do mka Łużki, ztąd zwraca się na półn. zach. ; przy wsi Bolboczyno przyjmuje z lewego brzegu rzeczkę płynącą w kierunku półn. , mającą źródła przy wsi Kopaczewo i przy mstku Giermanowicze wpada do Dzisny; drugie ramię płynie w kierunku wsch. półn. , a od wsi Ułan płynie równolegle z pierwszem i uchodzi niedaleko wsi Halice do Dzisny. Ramię to przyjmuje z prawego brzegu dwie strugi. Następnie wpada rz. wypływająca z jeziora iłowo, mająca ujście niedaleko wsi Iłówka. Nakoniec wpada do Dzisny z prawego brzegu rz. wypływająca z jeziorka przy wsi Oodanta; płynie w kierunku północ. , zabierając strugę z jeziorka niedaleko wsi Szelkuny. Przy wsi Soiczyno wlewa się do niej jezioro Kuryłowicze z prawego brzegu. Przy wsi Kuchtyce zmienia się jej kierunek na wschod. północ, skręca się przy wsi Słuchaj na ku półn. zachod. i wpada do Dzisny poniżej wsi Gołomyśl Niedaleko swego ujścia Dzisna przyjmuje z lewego brzegu trzy strugi płynące z okolicy mka Wisze, dalej rzekę wypływającą z jeziora, na którem leży osada Anagimowicze, niedaleko mka Jakubowo; dalej przepływa jezioro, nad którem leży osada Mińkiewicze, następnie duże jezioro nad którem leży mko Dryświaty; przy wsi Stianiance przyjmuje z prawego brzegu wody jeziora Opiwardy i zmienia kierunek na połud. wschód; płynąc w wielkich zakrętach, przyjmuje z lewego brzegu w okolicy wsi Komarowszczyzna wody jeziora Obole; w okolicy wsi Kupiszki przyjmuje ujście jeziora, przy którem leży osada Chosta. Płynąc w tym kierunku wpada poniżej wsi Lachowszczyzna do Dzisny. Następnie przyjmuje Dzisna rz. Jankę, mającą źródła przy wsi Albinówka. Kierunek jej biegu jest z początku połud. wschod, aż do wsi Michaliszcze. Przy wsi Bogdanów odlewa jezioro jedno a przy Kużardyszki drugie. W okolicy Michaliszcz odlewa trzy jeziorka, poniżej których przyjmuje strugę płynącą z bagnisk. Ztąd zwraca się na wschód i płynie równolegle przez wsie Sliwy, Łojek, Ziablińce, Maski, Nieprenniki a w pobliżu wsi Bogi wpada do Dzisny. Prócz wymienionych jeziór przyjmuje Janka jeszcze z brzegu lewego rzekę, która wypływa z jeziorka przy osadzie Ustat. Z początku płynie w kierunku połud. zachod. ; zaś od wsi Jody płynie równolegle z Janką, przyjmuje z prawego brzegu poniżej wsi Wytryska strugę płynącą równolegle do Janki, mającą źródło przy wsi Gorele. Poniżej wsi Wołożanki przyjmuje z lewego brzegu rzeczkę mającą źródła w okolicy Teżbitka. Zrazu płynie ta ostatnia ku zachod. , w okolicy wsi Paulinowa zwraca sie na wschód. Do rzeki mającej źródło w jeziorze przy Ustacie, wpada jeszcze z lewego brzegu przy wsi Bójki struga płynąca z jeziorka w okolicy mka Pohost. Dzisna przyjmuje dalej z lewego brzegu wody jeziora Matyszcze. Nakoniec powyżej mka Germanowicze wody jeziora Bereza. Następnie wody dwóch jeziorek, potem przy wsi Elnie wody jeziorka tegoż nazwiska. W. Pol. Dzisna, Dzisno, jez. w pow. nowoaleksandrowskim gub. kow. , na półn. zachód od Rymszan, dł. 9 w. , szer. do 1 i pół w. Z połu dniowowschodniego cypla D. wypływa rzeka D. , która łączy jez. D. z jez. Dziśniszczem. Przyj muje jez. D. rzekę Dudę z dopływem Święcicą. Według Strielbickiego ma 20 w. kw. rozl. F. S. Dziśnawa, ob. Choryńskowice. Dziśniszcze, jez, w pow. nowoaleksandrowskim gub. kow. , na południe od jez. Dzisny, dł. około 4 i pół w. , szer. około 3, Przez D. przepływa rz. Dzisna. Na jez. D. wyspa Lipówka. F. S. Dzitrowszczyzna, os. szlachecka, pow. wileński, 5 okr. adm. , mk. 13, dm. 2 1866. Dzitryki 1. , wś włośc. , pow. lidzki, 2 okr. adm. , o 23 w. od Lidy, 15 dm. , 133 mk. 1866. 2. D. , folw. pryw. i wś włośc, pow. lidzki, 2 okr. adm. , o 28 29 w. od Lidy, 11 dm. , 171 mk. 1866. Dzitwa 1. , folw. pryw. nad rz. t. n. , pow. lidzki 4 okr. adm. , o 20 wiorst od Lidy, r. 1866 miał 1 dm. ; 52 mk. , był własnością Rossudowskiego. 2. D. szemiatowska, folw. pryw. nad Dziewą, pow. lidzki, 1 okr. adm. , o 15 w. od Lidy, 20 mk. 1866. Dzitwa, rz. , dopływ Niemna z prawej strony; płynie od wsi Lewkiszki, z błot koło Ejszyszek powstaje, pomija Raduń, od wsi Myto staje się spławną i przy Zamościu między Dokudowem a Bielicą uchodzi do Niemna, po 55 wior. biegu. Do Dzitwy od lewego brz. wpada rzeczka Lidzieja Lidoja, płynąca od wsi Plasowicze na miasto Lidę. Według Narbutta rzeczka D. oddziela ludność litewską od słowiańskiej. Dziuba, młyn wodny należący do zamku lublinieckiego, pow. lubliniecki. Dziubiele, niem. Dziubiellen, wś, pow. jańsborski, st. poczt. Szymonki. Dziuchy, niem. Dzuchen, folw. w pow. olsztyńskim na Warmii. Dziudzie, ob. Godlewo. Dziuki 1. Stare, niem. AltDzuki, osada należąca do Plasowa, pow. tucholski. Parafia i poczta Bysław; budynków 7, domów mieszk. 3, katol. 13, ewang. 19. 2. D. nowe, niem. NeuDzuki, osada należąca do Plasowa, pow. tucholski, par, i poczta Bysław; budynków 5, domów mieszk. 2; katol. 9. Kś. F. Dziuńków, Dżuńków, mko, pow. berdyczowski, przy zlewie rzeczki Kojanki z rz. Rosią, o 180 w. od Kijowa, o 60 w. od Berdyczowa, o 12 w. od Pohrebyszcz, o 10 w. od Bosego Brodu, o 50 od Radziwiłłówki, w przyjemnej okolicy ukraińskiej i w wybornych gruntach położone. Kraj falowatorówny, stepowy, z tu i owdzie rozrzuconemi kępami lasków polnych. Roś śród kołowań i zakrętów płynie, przystrojona w dekoracyą skał nadbrzeżnych, w wielu miejscach ostro z ziemi wybiegłych lub prostopadle uciętych, jak np. we wsi Junaszkach. O początkach tego miejsca nic pewnego nie da się powiedzieć; jednakże jest ślad w dokumentach prawnych, że około 1570 r. D. był już od wielu lat pustującem siedliskiem; stąd też wnosićby można, że istniał jeszcze przedtem, ale snadź był zniszczony. Przeto już pierwotne założenie jego, jeżeli się wolno domyślać, odnieśćby należało do tego organicznego peryodu życia w Bracławszczyźnie, w którym ta ziemia zaroiła się była ogromną liczbą wsi i osad, ile że ją jeszcze w tej dobie blizkie z tatarami nie gniotło sąsiedztwo. Było to za czasów Witolda i Świdrygiełły, którzy z innych prowincyj ziemianom, w skutek pracy, krwi i zasług ich rycerskich, darowiznę ziemską w tych stronach wydzielali, a ci znów nadane sobie obszary puste w niedługim czasie zasiedlali byli. Późniejsi już potomkowie ziemian onych, po doznaniu też straszliwych spustoszeń tatarskich, z żalem niejako wspominali te dawne, za ich ojców szczęśliwe czasy, w których włości były jeszcze jak należy Akty Dzisna Dzisna Dziśnawa Dziśniszcze Dzitrowszczyzna Dzitryki Dzitwa Dziuba Dziubiele Dziuchy Dziudzie Dziuki Dziuńków