pow. dyneburski, par. krasławskiej, własność koronna, niegdyś kościołowi krasławskiemu przez Platera nadana, w 17 i 18 w. razem ze Skajstą należała do Wołosowskich. Ma st. dr. żel. dyneburskowitebskiej, między Balbinowem a Kresławką, o 194 w. od Witebska Baltytnów, Baltynowo, po łotew Baltynowa, wś w pow. lucyńskim, niegdyś część starostwa maryenhauskiego, dziś własność Horożańskich. Kościół paraf. Zwiast, N. M. P. , 1796 przez Hylzenów erygowany. Parafian 4080 Baltzkehmen, ob. Balschkehmen. Balwierzyszki, właściwie Barbierzyszki, osada, przedtem mko, w pow. maryampolskim, gm. i par. t. n. , przy ujściu rzeki Pierczajki do Niemna, otrzymała swą nazwę od rafy na Niemnie, zwanej Barbiera. Dobra B. zostały nadane przez Zygmunta I ruskiemu kniaziowi RafałowskiemuHołowczyńskiemu, którego potomkowie zrujnowany kościół katolicki, fundacyi pomienionego króla, samowolnie oddali kalwinom. Po Hołowczyńskich władali temi dobrami Korwinowie Gąsiewscy, od których przeszły na własność Tyszkiewiczów. Obecny kościół drewniany fundacyi ks. Jana Czartoryskiego z 1674 roku. W 1859 r. było tu ludności polaków 644, niemców 65, izraelitów 525, ogółem 1234; obecnie 2424 mk. i 181 dm. Domów drewn. miały B. 153, ubezpieczonych w 1859 na summę rs. 38, 880. Dochód kassy miejskiej wynosił rs. 255. Znajduje się tu kościół parafialny, mający filią we wsi Gudele. Jarmark tutejszy na Zielone Swiątki jest bardzo ożywiony. B. par. , dek. maryampolski, liczy 3536 par. B. gm. , lud. 8427, rozległości 24362 morg. , s. gm. okr. IV i st. p. w m. Preny o 13 i pół w. W skład gm. wchodzą Balwierzyszki os. i folw. , Boboniszki, Buda, Budka, Chojna, Dobrowola, Dowgierdyszki, Graźyszki, Gudele, Gudelenowe, Helcie, Ignalin, Irzmany v. Wołodki, Ignalin, Janowiszki, Jedorajście, Józefowo, Józefin, Kampinie, Karolin, Kidziuliszki, Kloniszki, Kolnino, Końce, Kropinia, Kunigiszki, Lejciszki, Ludwikowo, Maćki, Malinowo, Marynka, Mielniszki, Mielewkiszki, Miodyniszki, Miodwiże, Mokrzyszki, Narawy, Niszejki A, N. B. , Nowahuta wś i folw. , Nowiki, Nowinka, Nowosiołki, Ogrodniki, Ojcowo, Osinkla, Ossa, Piłatyszki, Pobreśce, Podoble, Podkomorze, Podlesie, Podnowosiołki, Pojeziory, PomorgiOsiuklańskie, Poszławanty Tartupskie, Putroszany, Rudziany, Rudziekampie, Ryngiany, Skirptuszki, Szakaliszki, Sześciowłóki, Szlinorajście, Szławanta, Szłajtyszki, Tadeuszowo, Tamuliszki, Użrudzie, Wazgajkiemie, Ważniszki, Węgielnica, Zasłona, Zegżdry, Żmany, Żytowiszki folw. i Żytowiszki nowe. Dobra B. , pow. maryampolski, gm. t. n. , w skład których wchodzi miasteczko t. n. , w zeszłem stuleciu należały do Bał. hrabiów Ferdynanda, Tadeusza i Wincentego Staniewiczów. W r. 1782 nabyte zostały przez Stanisława hr. Tyszkiewicza po nim zaś drogą spadku i z mocy działów z braćmi zawartych, odziedziczył Tadeusz hr. Tyszkiewicz, kasztelan senator Kr. Polskiego, b. generał wojsk polskich. W r. 1831 dobra powyższe uległy konfiskacie, następnie zaś w roku 1846 z Najwyższego rozporządzenia zwrócono zostały córkom generała Tyszkiewicza Józefie Wodzińskiej i Maryannie Łempickiej Balzarzowitz, ob. Balcarzowice. Balzen, ob. Bałcyny. Balzerischken niem. , wś, pow. welawski, niedaleko st. p. Grünhayn Bałabanowicze, wś w pow. nowogródzkim, gub. mińskiej, nad Myszanką Bałabanówka, 1. mko, pow. lipowiecki, nad rz. Uhorskim Tykiczem o 40 w. od Lipowca, o 185 w. od Kijowa, który się zaczyna na polach sąsiedniej wsi Frantówki. Podanie ludu głosi, że na posadzie dzisiejszej B. istniał przed wieki gród Uhorsk, ale ten miał być jakoby od Tatarów zniszczony. Z akt zaś wiemy, że B. wprzódy się nazywała Juszkowcami i należała do rodziny Juszkowskich, przybyłej na Bracławszczyznę z Wołynia a mianowicie z powiatu łuckiego, gdzie posiadała gniazdową swoją wioskę Juszkowicze. W 1569 roku Mykita i Wasyli z Juszkowicz Juszkowscy podpisani na akcie przysięgi na Unią lubelską w grodzie łuckim Arch. Jug. Zap. R. tom I str. 6. Ale Juszkowscy, oosiadłszy w Bracławskiem i założywszy Juszk wce około 1612 r. , przedali je niejakiemu Żyrawskiemu, który znowu odprzedał te dobra Aleksandrowi Bałabanowi, staroście Winnickiemu. Dom Bałabanów h. Korczak pochodził z Albanii, i z tego to domu, jak pisze autor ówczesny, wiele rycerskich i zasłużonych ludzi Rzplitej wychodziło. Bałabanowie byli zagnieżdżeni pierwotnie na Wołyniu, potem już przenieśli się na Podole i Ukrainę bracławską. Aleksander Bałaban był mężem odważnym, doświadczonym w boju; pod Cecorą w 1620 r, wzięty był do niewoli i Rzplita, pomnąc na jego zasługi, 10 tysięcy okupu wyliczyć zań kazała ze Skarbu Kor. przez Konst. 1625. Onto przezwał od swego miana Juszkowce Bałabanówką a Juszkowscy, dawni jej dziedzice, w sąsiedztwie zamieszkali, od tego czasu inne sieliszcze, Horodyszczem zwane, przezywać natomiast zaczęli Juszkowcami. Aleks. Bałaban, przez długi pobyt w niewoli tureckiej niepomału zniszczony na mieniu, musiał się wyprzedawać z dóbr; jakoż w 1624 d. 20 września w Lublinie przyznał tranzakcyą przedażną na Juszkowce alias Bałabanowkę p. Stefanowi Chmieleckiemu i jego małżonce p. Teofili z Chocimierzą. Stefan Chmielecki, jak to dostatecz Bał. nie wiadomo z dziejów, byłto też rycerz zawołany, wojownik szczęśliwy, który, mając powierzoną sobie obronę Podola i Ukrainy, odpędzał wciąż i płoszył Tatarów. Wiadomo jak pod Białącerkwią w 1626 r. i pod Martynowem w 1629 r. ogromną im zadał klęskę. Dzięki też jego dzielnemu ramieniu i ustawicznej troskliwości Ukraina dalsza miasteczkami i wsiami pozasiadywała Jerlicz. W 1626 roku d. 2 czerwca St. Chmielecki datował swój uniwersał z Bałabanówki, przestrzegając, że wojska tatarskie z całą potęgą puściły się na szlak kuczmański, żeby więc mieszkańcy Ukrainy mieli się na ostrożności i żeby z ochoty swej ruszyli się do wojska Jego. Kr. Mości. Akta Grodz. Lw. t. I str. 50. W nagrodę zasług otrzymał chorąztwo bracławskie i starostwa owruckie i taborowskie, a w 1630 r. uczczony był województwem kijowskiem Ale cny Chmielecki, mąż sławny, jakiego wiek nie miał dawny tegoż jeszcze roku 1630 r. d. 20 lutego, z żalem całego Podola i Ukrainy, umarł w Międzybożu, pochowany w Barze. Starowolski w Monumentach napisał dlań nagrobek. Zostawił synów dwóch Łukasza i Adama. W 1631 r. Stany Rzplitej, na prośbę posłów ziemskich, część kontrybucyj niedopłaconych potomstwu jego darowały Vol leg. III fol 695. Łukasz Chmielecki założył obok Bałabanówki drugą wieś i przezwał od swojego imienia Łukaszówką ale niedługo żył, bo umarł w 1645 r. Dziedzicem Bałabanówki został Adam Chmielecki, ale i ten w 1648 roku pod Korsuniem wraz z hetmanami i wielu z rycerstwa dostał się w okowy. W 1648 r. w czasie wojny kozackiej B. smutnych doznała przygód przez rewolucyą ogniem i szablą; W tym roku bowiem kozacy, złączywszy się z hanem tatarskim w poblizkim m. Żywotowie, przez cztery dni stojąc na miejscu w całej okolicy psuli i palili. Ludność też tak z B. jak i z poblizkich miasteczek albo się rozbiegła albo w jassyr została zabraną. Przez długie lata do zniszczonych dóbr nikt się nie dowiadywał, aż dopiero w 1723 r. zjechał do Bałabanówki, dziedzic jej, Jan Worcel, chorąży znaku pancernego, do którego jaką drogą przeszły te dobra po Chmieleckich nie wiemy. W 1734 r. wojska zagraniczne, pod komendą jenerałmajora Kejta, wpadłszy do dworu w Bałabanówce, Worcela rozkrzyżowawszy na wrotach, kłóły Arch. J. Z. R, t. II część 3 str. 185. W 1737 r. znowu hajdamacy zrabowali B. Kuryer polski. W 1760 r. posiadał tę majętność Stanisław Worcel, sędzia ziemski halicki. W 1768 r. w czasie tak zwanej Koliszczyny wielu gospodarzów i różnych ludzi z dóbr Worcella, bojąc się o życie i chudobę, precz rozeszło się i poumykało Arch. J. Z. R. tom I dodatki str. 584. B. następnie należała Bał. do Adama Worcella, potem do Leonarda Worcella, którego córka Emilia wyszła za Michała ks. Radziwiłła, pułkownika wojsk polskich. Po śmierci tegoż w 1847 r. miasteczko to zostało posiadłością córki jego ks. Marcelliny, zaślubionej w 1840 r. Aleksandrowi ks. Czartoryskiemu. W 1857 r. nabył B. Włodzimierz hr. Potocki. W XVIII w. wyrabiano w B. słynne dubeltówki, poszukiwane wonczas przez myśliwych. Ziemi należy do B. 4180 dzies. wybornego czarnoziemu. Zarząd gminny w B. , policyjny w Lińcach. B. rozdziela się dziś na pięć części, nazywających się Zamostjem, Komarówką, Hnojanką, Morosówką i Zawalem. Z dawnego obronnego zamczyska dotrwał po dziś dzień wał. Mieszkańców obojej płci liczy B. 1916, starozak. 113. 2. B. lub Bałabańszczyzną zowie się też we Lwowie na przedmieściu gródeckiem jurydyka oraz posiadłość niegdyś władyków lwowskich i monastyru ś. Jura. Podobnież i parę innych posiadłości miejskich we Lwowie. E. R. i Kl. Przed. Bałachna, m. pow. , gub. niżegorodzka, na prawym brzegu Wołgi, blisko 5 mil od Niższego Nowogrodu, o 1 09 w. od Petersburga, w XVI wieku było już ludnem. Za rządów Heleny Glińskiej r. 1532 wzniesiono tu zamek dla obrony od Tatarów kazańskich, który czas i pożar w r. 1730 zniszczyły prawie do szczętu. Liczy do 4000 mieszkańców; ma 9 kościołów, 46 fabryk i rękodzielni. W połowie przeszłego wieku wywarzono tu soli do 250, 000 pudów, ale ponieważ zużywano przytem wielką ilość drzewa, przeto rząd w r. 1753 zakazał wywarzania. B. ma bank miejski, st. poczt. i przystań statków parowych. Bałachniński powiat ma przestrzeni 73 i pół mil kwadr. , 99, 000 mk. Położenie po większej części niskie i leśne; grunta piaszczyste i błotniste, a zatem mniej urodzajne; wszelako zboże wystarcza na potrzeby mieszkańców Bałaharówka, dawniej Bałaurówka, mylnie Białahorówka zwana, wioska i gmina, niegdyś przysiołek czyli przedmieście miasteczka Obertyna w pow. horodeńskim, rozłożona ku południowowschodniej stronie Obertyna, nad małym potokiem i przy drodze z Obertyna do Kołomyi i Gwoźdźca. Cała przestrzeń zajmuje według najnowszego pomiaru 566 mg. Lasu i pastwisk brak wielki czuć się daje w tern miejscu, jak niemniej w całej okolicy a za paliwo służy tu słoma i łajna suszone. Po stronie wschodniopółnocnej przeciągają tędy małe wzgórza, niegdyś Bałaury czyli Czartowe góry zwane, zawierające w utworach gipsowych, ogromne, 50 do 60 stóp grube pokłady gipsu, pomiędzy któremi w wielu miejscach znachodzą się próżnie, w kształcie małych pieczar, zwykle oknami zwane. Liczy obecnie 34 dm. , 173 mieszk. , z tych 42 obr. łac. , 116 gr. kat Baltynów Baltytnów Baltzkehmen Balwierzyszki Bał Balzarzowitz Balzen Balzerischken Bałabanowicze Bałabanówka Bałachna Bałaharówka