rz. Tyśmienicą, pow. lubartowski, gm. i par. I Czemierniki. Odległe od Lublina 42 w. , od Warszawy 154 w. Posiadają kościół par. murowany, urząd gminny, szkołę początkową, kasę wkładowozaliczkową. Odbywa tu się sześć jarmarków w ciągu roku. W 1827 r. było tu 135 dm. i 931 mk. ; w 1860 r. było 194 dm. i 1408 mk. , w tej liczbie 315 izr. ; obecnie liczą 184 dm. 13 mur. , 2016 mk. 659 izr. . Z zakładów fabrycznych istnieje tu tartak parowy o sile 20 koni, 2 olejarnie, browar piwny produkujący za 1500 rs. rocznie, cegielnia, mydlarnia, młyn wodny. Cz. zostały miastem w roku 1509, za Zygmunta I; staraniem Mikołaja z Dąbrowicy Firleja otrzymały prawo magdeburskie. W r. 1622 Henryk z Dąbrowicy Firlej, biskup płocki, wystawił tu wspaniały pałac i założył tak piękne ogrody, że Cz. słynęły w kraju jako jedna z najpiękniejszych miejscowości. Mieszkalna część tego pałacu zbudowaną była w stylu włoskim, a całość stanowiła rodzaj fortecy, opatrzonej bastyonami a otoczonej stawem i fossą. Pałac dawny dziś nie istnieje, a ten który obecnie w Cz. widzimy nie odznacza się wcale architekturą, wyglądając jak duża, nieozdobna kamienica. Tenże biskup Henryk Firlej wystawił tu piękny kościół, o dwóch wieżach, w r. 1620 r. , który przed dwoma laty z ofiar parafian i staraniem miejscowego proboszcza ks. Mleczki zupełnie wyrestaurowany został. W r. 1624 podczas zarazy w Krakowie przebywał tu czas jakiś Zygmunt z całym dworem. W r. 1813 Cz. uległy wielkiej klęsce pożaru i od tego czasu niejednokrotnie pożary to miasto nawiedzały, a szczególniej dały się we znaki w ostatnich kilku latach. Dobra Cz. w pierwszej połowie bieżącego wieku należały do Radziwiłłów, następnie były własnością Zygmunta Krasińskiego. Za czasów Radziwiłłów urządzał tu gospodarstwo słynny agronom niemiecki Thaer; niedokładnie obeznany z tutejszemi stosunkami, poczynił nakłady, które potem żadnej nie przyniosły korzyści. Około roku 1860 gospodarstwo tutejsze należało do najlepiej urządzonych w kraju, a jego administrator Nozdrowicz otrzymał nagrodę w medalu na wystawie lubelskiej. Hodowla jedwabników była niegdyś w Cz. bardzo rozwiniętą; świadczy dziś o tern wielka ilość drzew morwowych, znajdujących się w miejscowym ogrodzie. Lasy tutejsze starannie urządzone mają 3374 m. obszaru. Obecnie dobra Cz. pozostają w dzierżawach pojedyńczemi folwarkami Par. Cz. dek. lubartowskiego 9147 dusz liczy. Gmina Cz. należy do sądu gm. okr. III w Leszkowicach, st. p. w Kocku. Ludności 4672. Dobra Cz. składają się z osady Cz. , folwarków Cz. , Skruda, Bełcząc, awulsu Tarchówka i młyna wodnego na rzece Wieprzu, zwanego Binduga, w r. 1595 już istniał; dom schronienia dla 3 starców i kalek, urząd celny. W 1827 r. by ło tu 233 dm. i 1099 mk, w 1860 r. było 253 dm. i 1600 mk. , obecnie ma 276 dm. w tej li czbie 21 mur. , 3002 mk. w tej liczbie 2190 mieszczan i 812 włościan, 1835 m. ziemi mie szczańskiej, 209 m. folw. , 198 m. włośc, i 6 kościelnej. Nazwisko samo a przytern i podanie wskazuje, że pierwotnie osadzono tu czeladź, obowiązaną prawdopodobnie do obsługi pobliskiego zamku w Będzinie. Data i szczegó ły założenia tu miasta nieznane. Wacław ks. cieszyński, sprzedając w 1443 księstwo siewierskie Zbigniewowi Oleśnickiemu, wymienia mię dzy innymi majętnościami i Cz. W 1574 mia sto otrzymało przywilej na pobieranie opłaty mostowej na rz. Brynicy, potwierdzony w r. 1792. Ukaz z 1866 r. grunta po wójtowstwie oddał na własność mieszczan. Par. Cz. dek. będzińskiego liczy 4956 dusz. Br. Ch. Czelatyce, Czelatycze, wieś, pow. jarosławski, par. rz. kat. Rokietnica, gr. kat. Pełnatycze, o 3 kil. od st. poczt. Rokietnica. Ma szkołę 1klasową. Czelec wielki, błoto w pow. kijowskim, 2 i pół wiorst długości, 1 wiorsta szer. Funduklej Gub. kij. . Czeledny, czubałek górski, ob. Bystrzyca Tyśmienicka str. 514. Czeliszczewicze, wieś i dobra ziemskie we wsch. półn. stronie pow. mozyrskiego, przy drodze wiodącej z Kopatkiewicz do Łuczyc, niedaleko brzegów rz. Ptyczy, w 2 stanie poli cyjnym petrykowskim, w 2 okręgu sądo wym petrykowskim. Dobra te są własno ścią dziedziczną Lewandowskich i mają obsza ru około 1200 m. Al. Jel. Czeljowce, węg. Cselej, wieś w hr. ziemneńskiem Zemplin Węg. . Kościół par. gr. katol. , uprawa roli, 807 mk. H. M. Czeline niem. , ob. Cielinia. Czelniatka, wieś w pow. hajsyńskim, dusz męz. 574, ziemi włośc. 1317 dz. , ziemi dwor skiej używalnej 1191 dz. , nieużyt. 164 dz. , należy do Rusieckiego. Dr. M. Czelowce, Celowce, węg. Cselfalva, wieś w hr. szaryskiem Węg. , kościół par. ewang. , urodzajna gleba, piękne łąki, pastwiska, 151 mieszk. H. M. Czelupki, niem. Czelupke, kolonia, powiat szubiński, ob. Dąbie Nowe. 2. Cz. , folwark, pow. szubiński, ob. Mamlice. Czeluścin, 1. wieś, pow. krobski, 6 dm. , 57 mk. , 2 ew. , 55. kat, 24 analf. 2. Cz. , domin. , pow. krobski, 3144 m. rozl. , 9 dm. , 131 mk. , 25 ew. , 106 kat. , 40 analf. Stacya poczt. w Kobylinie o 6 kil. , st. kol. żel. Rawicz o 24 kil. Własność Morawskiego. 3. Cz. , wieś i domin. , pow. gnieźnieński, domin. 925 m. rozl, 7 dm. , 98 mk. , 9 ew. , 89 kat. , 30 analf. Stacya poczt. Źydowo o 5 kilom. , stacya kol. żel. Czerniejewo Schwarzenau o 7 kilom. M. St. Czelusznica, wieś, powiat jasielski, par. i st. poczt. Jasło, o 5, 6 kil. od Jasła. Czełmice, ob. Cielmice. Czełniczek, okrąg wiejski, w gm. Mikołajów, pow. dziśnieński, liczy w swym obrębie wsie Szatrawki, Cimonowszczyzna, Bartaszewo, Kuchcińce. Czemanau niem. , ob. Czymanowo. Czemaszurskaja, pow. głazowski, gubernii wiackiej, stacya poczt. na trakcie z Małmyża do Debess. Czembalowo niem. , ob. Cymbałowo. Czembar, m. pow. gub. penzeńskiej, 5753 mk. , 1237 wiorst od Petersburga, a 138 od Penzy odległe. Bank, stacya pocztowa. Czemerne, węg. OSzemere, wieś w hr. użhorodzkiem Węg. , kościół par. gr. katol. , tar tak, lasy, 553 mk. H. M. Czemernje puste, węg. MarkCsemernye, wieś w hr. ziemneńskiem Zemplin Węg. , kościół paraf. greckokatolicki, uprawa roli, 292 mieszk. H. M. Czemerowce, mtko nad rzeką Żwańcem, w pow. kamienieckim, par. Smotrycz, 992 ludności, 1258 dz. ziemi włośc. Należy do Matusewiczowej Józefy i Wincentego 92 dz. , do Matusewicza Ludgarda 404 dz. , do Paruszewskich 31 dz. , Prejsa 262 dz. ziemi używalnej. Oprócz tego 168 dz. należy do rządu. Jest tu młyn wodny. R. 1868 było 255 dm. Czemerpol, wieś, pow. bałcki, gm. Daniłowa Bałka, dusz męz. 398, ziemi włośc. 1226 dz. Należała do Maryi z Potockich Strogonów, dziś nabyta przez depart. dóbr. państwa. Ma gorzelnię. Dr. M. Czemeryn, Czemieryn, wieś, pow. piński, w 1 okr. policyjnym, gm. Porzecze, tuż przy granicy gub. grodzieńskiej, nad Jasiołdą, wła sność Skirmuntó w, 131 mk. X. A. M. Czemerysy wołoskie, wieś w pow. mohylowskim, dusz męz. 334. Ziemi włośc. 760 dz. , 905 dz. używalnej i 200 nieużyt dworskiej. Należy do Hanickiej. Dr. M. Czemeryskie, wieś, pow. zwinogródzki, o 6 wiorst od wsi Czyżowki i o 9 od m. Ryżanówki, nad ruczajem Bużanką. Zarząd ekonom. folwarku dóbr Bużanki Potockich. Mieszkańców 1130. Cerkiew parafialna; katolicka parafia w Łysiance. Zarząd polic. w Łysiance, Czemerzyńce, pow. przemyślański, ob. Ciemierzyńce. Czemienica, jez. , pow. lepelski, 3 i pół w. długie, 1 w. szerokie. Do Cz. wpływa rz. Lipienka. F. S. Czemierlejewska, st. p. w pow. odeskim, między Odessą a Nikołajewem. Czemierniki, 1. osada, przedtem mko, nad z nomenklaturami Brzeziny, StokStoczek, Ludmirów, Zapowiedek; tudzież wsi Stoczek, Skoki i Bełcząc. Dobra są własnością hr. Krasińskiego. Wś Bełcząc os. 77, gruntu, m. 1467; wieś Stoczek osad 42, gruntu m. 1246; wieś Skoki osad 38, gruntu m. 1199. 2. Cz. , wś, pow. lubelski, gm. Jaszczów, par. Biskupice. W 1827 r. było tu. 20 dm. i 150 mk. Br. Ch. Czemierska, st. poczt. w pow. kozieleckim gub. czernihowskiej. Czemieryn, ob. Czemeryn. Czemierzyca, osada wiejska w południowowschodniej stronie pow. rzeczyckiego, nieopodal Dniepru, granicą gub. czernihowskiej płynącego; w 1 stanie policyjnym brahińskim, w 2 okręgu sądowym łojowskim. Al. Jel. Czeminica, jez. , pow. lepelski, długie 3 i pół wiorsty, największa szerokość 450 saż. Ob. Czernienica. Czemioły, wieś, pow. słonimski, była st. poczt. przy b. szosse z Warszawy do Moskwy, o 36 w. od Słonima, o 65 od KartuzBerezy, nad Szczarą. Czemlewo, ob. Cząblewo. Czemmanau niem. , ob. Czymanowo. Czemniak niem. , ob. Ciemniak. Czemnice, wioska w hr. liptowskiem Węg. , dobra gleba żytnia, 62 mk. Czemnik niem. , ob. Ciemnik. Czemnilass niem. , ob. Ciemnylas. Czemonowo, ob. Czymanowo. Czempin, msto, pow. kościański; na płc. i na płd. grunt przeważnie sapowaty, o ćwierć mili na płc. poczynają się łęgi obrzańskie, na wsch. i zach. wznoszą się pagórki z gruntem naprzemian piaszczystym i urodzajnym; 2 miejsc 1 Cz. miasto, 2 Cz. dworzec kolei żelaznej; 139 dm. , 1, 997 mk. , 410 ew. , 1, 357 kat. i Polaków, 230 żydów. Mieszkańcy trudnią się rolnictwem, chowem bydła, handlem zbożowym, mąki i bydła; 4 jarmarki; w mieście i okolicy są 4 młyny parowe, 4 gorzelnie. Siedziba komisarza obwodowego, lekarza, apteki. Cz. należy do sądu okręgowego w Kościanie. Kościół kat. paraf. należy do dekanatu kościańskiego; kaplica w parku przy pałacu, wystawionym przez Szołdrskich, teraz służy do użytku protestantom; synagoga. Szkoła miejska elementarna kilkoklasowa; 440 analf. St. kolei żel. poznańskowrocławskiej; o 32 kil. od Poznania; st. telegr. ; st. poczt. , poczta osobowa i omnibus do Śremu, gośc. na miejscu. Od lat 200 zamożne polskie bractwo strzeleckie. Cz. posiadali przez kilka wieków Górkowie; po śmierci ostatniego tej rodziny potomka, Stanisława, wojewody poznańskiego, nabyli go Szołdrscy, którzy go posiadali aż do r. 1820; ostatnim posiadaczem Cz. był Wiktor Szołdrski, który, utraciwszy milionowy majątek, nie ocalił i Czempina. Teraz posiada miasteczko to Czelatyce Czelatyce Czelec Czeledny Czeliszczewicze Czeljowce Czeline Czelniatka Czelowce Czelupki Czeluścin Czelusznica Czełmice Czełniczek Czemanau Czemaszurskaja Czembalowo Czembar Czemerne Czemernje Czemerowce Czemerpol Czemeryn Czemerysy Czemeryskie Czemerzyńce Czemienica Czemierlejewska Czemierniki Czemierska Czemieryn Czemierzyca Czeminica Czemioły Czemlewo Czemmanau Czemniak Czemnice Czemnik Czemnilass Czemonowo Czempin