powiecie stanowi rolnictwo; na pasie ziemi pomiędzy Czehrynem, Kryłowem i Dnieprem nie sieją wcale pszenicy, dla niedogodnego grantu. Gorzelnictwo jest bardzo rozwinięte, liczą w powiecie 30 przeszło gorzelni. Według statystyki 1866 na 100 korcy zasiewu wypada w powiecie 28 i pół żyta, 22 pszenicy, 10 owsa, 17 hreczki, 17 jęczmienia, 5 prosa, 0, 5 grochu. Cukrowni 1866 r. było 6. Czehrynka, dobra, pow. bychowski, o 28 w. od Bychowa, par. ozierańska, dawniej część hrabstwa Bychów, dziś własność Witolda Buł haka; jest tu zarząd gminy, liczącej dusz 1, 088. A. K. Ł. Czek, wś, pow. noworadomski, gm. Dąbrowa, par. Żytno. Czekaj, nazwisko dawane zwykle karczmom, przeszło ono z czasem i na osady, jakie się, przy karczmach potworzyły. Do dziś są. liczne karczmy z nazwą. Poczekajka. Czekaj, 1. wś, pow. błoński, gm. Radzie jowice, par. Mszczonów. 2. Cz. , wieś, powiat grójecki, gm. Komorniki, par. Rembertów. 3. Cz. , wś, pow. grójecki, gm. Kobylin, par. Wo rów. 4. Cz. , wś, pow. rawski, gm. i par. Rzeczyca. 5. Cz. , wś, pow. sieradzki, gmina i par. Klonowa. 6. Cz. , wś, pow. turecki, gm. Biernacice, parafia Niewiesz, blizko Uniejowa, dawniej karczma śród lasów, dziś 20 osad po 7 15 mórg, powstałych z uwłaszczenia w majątku Biernacice. Grunta średnie. 7. Cz. , wś, pow. jędrzejowski, gm. Mstyczów, par. Tarnawa. Br. Ch. Czekaj, Czekay, 1. wieś, powiat jasielski, o 2. 3 kil. od st. p. Osiek, par. rz. kat. Samoklęski. 2. Cz. Pniowski i Cz. Wrzawski, dwie wsie pow. tarnobrzeskiego w Galicyi, nad Sanem, ob. Pniów i Wrzawy. 3. Cz. , ob. Ostrów, Czekaj, kol. i folw. dóbr Kurnica, powiat prądnicki. Czekajcie, folw. w pow. szawelskim, par. użwenckiej, na prawym brzegu Wenty, o pół mili od Użwent, po drodze do Szawel; posiadłość to dawna Górskich, przed 10 zaś laty, po zejściu ostatniego posiadacza Michała Górskiego, sprzedana. Nabył ją hr. Mikołaj Zubow. Czekajów, folw. , pow. radomski, gm, Jedlińsk, par. Lisów. Czekałapówka, ob. Czekołapówka. Czekanka, wś, pow. będziński, gm. Pińczyce, par. Siewierz. Czekańce, wś, pow. wiłkomierski, par. Dobejki, do dóbr Romualdowa Jeleńskich niegdyś należąca, dziś uwłaszczona. Czekanów, 1. wś i folw. , pow. sokołowski, gm. Jabłonna, par. Skrzeszew, ma 29 domów, 299 mk. Podania ludu wskazują, że w Cz. były siedziby Jadźwingów, a na gruntach tej wsi znajdują się starożytne grobowce, rodzaj grobów skrzynkowych, kamiennych. Czytaj w zesz. 4 rocznika X Zeitschrift für Ethnologie artykuł Vorhistorische Graeber in Czekanów und Niewiadoma in Polen. Oraz Kło sy t. XVIII str. 339. Dobra Cz. składają się z folw. Cz. i Władysławów, tudzież wsi Cz. i Kanabród, od Siedlec w. 28, od Sokoło wa w. 10, od rz. Bugu w. 4. Rozl. wynosi m. 1, 565, a mianowicie fol. Cz. grunta orne i ogrody m. 405, łąk m. 101, pastwisk m. 3, lasu m. 464, nieużytki i place m. 35, razem m. 1, 007. Bud. mur. 2, drew. 15. Folwark Władysławów grunta orne i ogrody m. 416, łąk m. 22, lasu m. 104, nieużytki i place m. 14, razem m. 558. Bud. mur. 3, drew. 1. Płodozmian 8 i 10polowy; wiatrak i pokłady torfu. Od dóbr tych odłączono częściowym posiadaczom przestrzeń gruntu zwana Część ziemska na Kanabrodzie m. 325. Wś. Cz. osad 33, gruntu m, 395; wś Kanabród osad 7, grun tu m. 193. W Cz. była gr. un. cerkiew paraf. erygowana przez Baltazara Ciecierskiego 1725 roku. Należała do dek. sokołowskiego. 2. Cz. lub Cekanów, folw. , pow. brzeziński, gm. Łaziska, parafia Chorzęcin. Dobra Cz. lit. A. składają się z folw. Cz. , attynencyj Skrzynki i Starzyce, oraz osad fabrycznych wieczystoczynszowych Julianów i Karolinów; od Piotr kowa w. 24, od Brzezin w. 28, od Tomaszowa w. 4, od Rokicin w. 22, od rzeki Pilicy w. 8; w r. 1864 nabył Cz. od skarbu Stanisław hr. Ostrowski. Dobra te łącznie z dobrami tomaszowskiemi i innemi przeszły na rzecz skarbu, z tytułu konfiskaty. Rozl. wynosi m. 2, 290, a mianowicie; grunta orne i ogrody m. 363, łąk m. 14, pastwisk m. 4, lasu m. 1. 650, nieużytki i place m. 13, razem m. 2, 044. Bud. drew. 17; osady fabryczne wieczystoczyn szowe Julianów i Karolinów mają rozległości m. 246. T. Ł. i A. Pal. Czekanów, 1. wś, pow. odolanowski, 16 dm. , 156 mk. , 5 ew. , 151 kat. , 38 analf. 2. Cz. , gm. domin. , powiat odolanowski, 2, 856 mórg rozległ. , 4 miejsc 1 Cz. wś szlach. , 2 Marczewskie, 3 Bagatela, folwarki; 4 Oz. młyn; 17 dm. , 319 mk. , 8 ew. , 311 kat. , 129 analf. St. poczt. i kol. żel. Ostrowo o 5 kil. Pod wsią zbadano cmentarzysko, z którego wy dobyto urny, przedmioty brązowe i żelazne, młotek serpentynowy, znajdujące się po więk szej części w gimnazyum ostrowskiemu Cz, leży przy samej żwirówce, łączącej Ostrów z Kaliszem. Rzeczki Niedźwiada i Ołobok przerzynają żyzne jego łąki. Należał Cz. do Biernackich, teraz Radziwiłłów. M. St. Czekanów, por. Cekanów i Czekanowo. Czekanówko, Czekanówek, dobra w pow. brodnickim, par. Lidzbark, obszaru ziemi 2, 343 mórg, dm. mieszk. 7, kat. 85, ew. 34. Gorzelnia parowa, piec wapienny, tartak, młyn wodny. Czekanowo, Cekanowo, ryc. wś w pow. brod nickim, przy bitym trakcie brodniokojabło nowskim, zawiera obszaru ziemi 1, 626 mórg, dm, mieszk. 9, kat. 105, ew. 6, par. Bobrowo. Własność Gniazdowskiego. M. St. Czekanowo, folw. , pow. wągrowiecki, ob. Wiatrowo. Czekany, wś włośc. , pow. wileński, w 5 okr. admin. , ma mk. 12, dm. 3 1866 r. . Czekarzewice, wieś i folw. , pow. iłżecki, gm. Ciszyca górna, par. Tarłów. Posiada go rzelnię i młyn na rz. Kamiennej. Liczy 134 dm. , 908 mk. Dobra Cz. składają się z folw. Cz. i Przymiarki oraz wsi Cz. ; od Radomia w. 56, od Iłży wiorst 35, od Ożarowa wiorst 18, od Tarłowa wiorst 4, od Wisły wiorst 5. Rozległośó wynosi m. 3, 076, a mianowicie folw. Cz. grunta orne i ogrody m. 1, 037, łąk m. 93, pastwisk m. 90, wody m. 42, lasu m. 1, 047, zarośli m. 25, nieużytki i place m. 469, w osadach karczemnych m. 15, razem m. 2, 818; bud. murów. 4, drew. 16. Folw. Przymiarki grunta orne i ogrody m. 255, nieużytki i place m. 3, razem m. 258; bud. drew. 3; płodozmian 9polowy. Wieś Cz. osad 137, gruntu m. 2, 746. Od dóbr tych odłączony został folw. Aleksandrów, rozl. m. 404, i folw. Cegielnia v. Leśnictwo, m. 450. Br. Ch. Czekay, ob. Czekaj. Czekiele, wieś uwłaszczona od dóbr wiżuńskich, pow. wiłkomierski, par. Wiżuny. Czekiszki, po żm, Cziakiszki, 1. mko prywatne w pow. kowieńskim, nad Dubissą, o 43 w. od Kowna, o 2 m. od Ejragoły, o 1 m. od Butkiszek, o 1 i pół m. od Średnika; mko liczy 697 mk. Paraf. kościół kat. św. Trójcy, wymurowany 1617 r. przez oby w. Jerzego Mackiewicza. Parafia katol. dek. wielońskiego, dusz 3, 442. Kaplica w Kruwondach z r. 1764. W Cz. jest st. poczt, na trakcie KownoMożej ki, między Bubijem a Weredowem, o 20 i pół w. od Weredowa. Kommunikacya przez Dubissę promem lub na łódkach, w ogóle wiosną utrudniona. Cz. są osadą bardzo dawną; w r. 1457 do aktu fundacyi kościoła szydłowskiego, uczynionego przez Piotra Senka Giedygołda, podpisał się jako świadek pleban Cz. Mikołaj. Czekiszki są własnością St. Jankowskiego. W roku 1717 były własnością Kazimierza Dombora zapew. Dowbora, skarbnika płockiego. Liczyły dymów 10. Cz. pisze J. Buszyński Dubissą, otrzymały nazwę od pierwszego osadnika zwanego Czekas lub Czekis, bo samo zakończenie nazwy potwierdza to mniemanie. Jeszcze i dziś na całej Źmujdzi nazwania osad nowych, szczególnie pojedyńczych, dostają miano od swych osadników z podobnem zakończeniem jak Czekiszki; i tak od Szymka Szymkiszki, od Rymka Rymkiszki i t. d. Z tern wszystkiem, wiadoma jest legenda ludowa o przybyłych z dalekich stron jakichś żeglarzach pod dowództwem Nemona, którzy, płynąc w góre Dubissy, gdy przypłynęli do tego miejsca gdzie dziś stoją Cz. , postawili znak dla założenia osady, i od słów wyrzeczonych przez nich po litewsku Cze kiszkim znoka, to jest, tu zatknijmy znak, dzisiejsze Cz. jakoby otrzymały swą nazwę. Według Narbutta, mieli to być Herulowie, wracający z Włoch na dawne swoje siedziby i szukający braci swych Żmujdzinów. Według innych badaczy dziejów narodowych, co daleko pewniej, byli to Skandynawowie, podbijający przymorskie krainy. Całą tę legendę umieścił Narbutt w Dziejach narodu litewskiego t. I, str. 166, którą powtarzamy Żeglarze przybyli z za morza i żeglowali w górę Niemnem, a doszedł szy do ujścia Dubissy, dowiedzieli się o wy roczni u źródła tej rzeki będącej; z radości więc że drogę do tej świątyni znaleźli, śpie wali szeradam, tuśmy odkryli, co było przy czyną nazwania miejsca Szeradzia, dziś mia steczka Seradnika, przez skrócenie Srednikiem z polska nazwanego. Upłynąwszy Dubissą w górę całą milę, wypoczywali na brzegu z żołnierstwem swojem, gdzie stanąwszy obo zem, rzekli cze kiszkim znoka, to jest, utkwimy tu chorągiew. To dało powód nazwania Czekiszek, dziś mieściny tak zowiącej się. Dzisiejsi krytycy historyczni nie zaprzeczają rzeczywistości żeglowania po Dubissie jakichś zamorskich rycerzy, najpodobniej Normanów, Skandynawów; lecz wywód nazw od słów żeglarzy zupełnie jest nieprawdopodobny i stanowi tylko legendę ludową, na co się zgadza i Kraszewski w swej Litwie. 2. Cz. , wieś włośc. nad rz. Kuną, pow. wileński, w 1 okr. admin. , mk. 82, dm. 6 r. 1866. Czekno, wieś, pow. łucki, na prawym brzegu Styru. Czekocin, wieś w pow. lęborskim, ziemi pomorskiej. Czekołapówka, wieś w pow. bracławskim, par. Niemirów, 287 dusz męz. , 702 dz. ziemi włośc. , własność Maryi z Potockich Strogono wej, R. 1868 miała 119 dm. Dr. M. Czekołapy małe, wieś w pow. bracław skim, należy do Maryi z Potockich Strogonowej. Dr. M. Czekuszewo, wieś i cegielnia, pow. wrzesiński, ob. Staw. Czelabińsk, m. pow. w gub. orenburskiej, 8697 mk. , 2451 wiorst od Petersburga, a 832 od Orenburga odległe. Bank, stacya kolei żelaznej. Czeladź, osada, przedtem mko, nad rz. Brynicą, pow. będziński, gm. Gzichów, par. Czeladź. Leży na samej granicy od Prus, o 4 w. na zach. od Będzina; posiada kościół par, murowany, erekcyi i fundacyi niewiadomej ale

Czechrynka

Czehrynka

Czek

Czekaj

Czekajcie

Czekajów

Czekałapówka

Czekanka

Czekańce

Czekanów

Czekanówko

Czekanowo

Czekany

Czekarzewice

Czekay

Czekiele

Czekiszki

Czekno

Czekocin

Czekołapówka

Czekołapy

Czekuszewo

Czelabińsk

Czeladź