gelicka, gorzelni młyn z piłą nad Reknicą, cegielnia i hamernia. 2. Cz. wielki, królewski, wieś włościańska, leży tuż przy Szlach. Cz. , na przeciwnej stronie Reknicy, także własność dawniejsza oo, jezuitów w Szotlandzie. Po kasacie rząd pruski wydał tę wieś w r. 1775 w wieczystą dzierżawę dwu włościanom i 1 zagrodnikowi; rozl. jest 81 m. ; kat. 8, ewang. 20, domów mieszk. 8, par. Pręgowo, odległość od Kartuz 2 mile. 3. Cz. mały, wieś włościańska, nieco w północnowschodniej strome od Cz. wielkiego, na lewym brzegu Reknicy, należała także do jezuitów w Szotlandzie, którzy ją w XVII w. nowo założyli pod nazwą Czapielska huta. Po kasacie klasztoru została wydana jako własność r. 1820 trzem włościanom i trzem zagrodnikom. Areału zawiera 295 m. , kat. 25, ewang. 45, domów mieszk. 6, par. Pręgowo. Czapielszczyzna, wieś w gminie Serwecz, pow. wilejskiego, nad Wilią, na prawym brzegu, własność Slizieniów. Między C. a Kostykami wzdłuż rzeki mnóstwo kurhanów. Czapiewice, wieś rycerska w pow. chojnickim, parafia i st. poczt. Brusy, pół mili. od bitego traktu chojnickokościerskiego, zawiera 3133 m. , 41 domów mieszk. , 334 kat. , 6 ew. Czapiszki, folw. , pow. wiłkomierski, par. Traszkuny, własność Piotra Kończy, gruntu włók 6. J. G. Czapla. , dawne i bardzo powszechne nazwisko, dało początek nazwom jak Czapla, Czaple, Czaplice, Czaplin, Czaplowizna i t. p. . Br. Ch. Czapla, wieś, pow. kolski, gm i par. Brudzew. Czapla, wieś, pow. latyczowski, dusz męz. 212, ziemi dwor. 372 dz. , włośc. 367 dz. Należała do Mierzwińskich, dziś Chojnackich. Czaplaki, wieś, pow. jaworowski, o 3, 8 kilom, od Krakowca, par. gr. katol. Kochanówka. Czaple 1. Cz. małe, wś i fol. , pow. miechow. ski, gm, Rzerzuśnia, par. Czaple wielkie. Leży o 12 w. na połud. zach. od m. Miechowa, na stokach gór Wyżrał, które stanowią rozdział wód między Dłubnią a Szreniawą. W 1827 r. było tu 31 dm. i 160 mk. obecnie liczy 40 dm. i 292 mk. , gruntów włośc, morg, 394 pr. 119. Czaple małe z fol. Krempa mają gruntów dworskich 903 morgi. Majętność ta była niegdyś własnością kościoła św. Floryana na Kleparzu w Krakowie Długosz 1, 233, miała wtedy 34 łany kmiece i folwark kanonicki. Kolegiata św. Floryana utrzymywała się do r. 1779; wtedy podczas reformy akademii krakowskiej, przyłączono jej fundusze, w tej liczbie i wieś Czaple małe, do funduszów akademickich Dzieła Jana Śniadeckiego. Warszawa 1837 r. T. II, 21. Wieś Czaple małe w r. 1802, razem z innem dobrami akademii, zajętą została przez rząd ówczesny; następnie sprzedana Szymononowi Milieskiemu, dziś. jest w posiadaniu syna jego Franciszka Ksawerego Milieskiego. Mają Cz. kopalnie wapienia krzemienistęgo. 2. Cz. wielkie, wś kościelna, o wiorstę oddalona od poprzedniej. W r. 1827 było tu 41, dm. 260 mk. , obecnie liczy 49 dm. i 479 mk. Posiada szkołę początkową. Razem z nowopowstałą w r. 1868 wioską, nazwaną Wysiołkiem Czapelskim, utworzoną z gruntów poplebańskich; liczy osad włościańskich 51, z przestrzenią gruntów morg, 422. Dobra Cz. wielkie, z folwarkiem Ewelinów i osadą leśną Górny zwaną, mają gruntów morg. 1287. Gleba lekkoglinkowata, w części rędziny. Wieś ta wspominana u Długosza X. II, 41 miała wtedy kościół drewniany. Obecny murowany wzniesiony został w 1525 r. przez Andrzeja Paproczkiego. Na jednym z dzwonów tutejszych, obok nieczytelnego napisu, jest wyraźna data odlewa rok 1111. Drugi pochodzi z 1591 r. a trzeci z 1039 Ks. Wład. Siarkowski, Dzwony w gub. kieleckiej. Warszawa 1878 r. str. 21, 34, 36. Dobra Cz. wielkie były w XVI w. własnością Trepków Nekandów, potem Dębińskich, obecnie należą do Popielów Sulima, którzy zgromadzili tu piękny księgozbiór, bogaty w dzieła do historyi polskiej się odnoszące. Par. Cz. dek. miechowskiego obejmuje Cz. wielkie, małe i wieś Smroków. W. Cz. wielkich jest szkółka wiejska. Dwór nowy, murowany, rysunku Bolesława Podczaszyńskiego. 3. Cz. , folw. , pow. włocławski gm. i par. Lubień, od Warszawy w. 133, od Włocławka 28, od Ostrów w. 14, nabyty w r. 1871 za rs. 40, 500; rozl. wynosi m. 712 a mianowicie grunta orne i ogrody m 450, łąk i pastwiska m. 82, lasu m. 102, place i nieużytki m. 18 płodozmian 16 polowy bud. mur. 4 drew. 11. 4. Cz. , okolica szlachecka, pow. sokołowski, par. Skrzeszew. Wobrębie jej leżą wsie Cz. Andrzejowice, Cz. Jarki, Cz. Obrępałki i Ruskie; z tych Cz. Andrzejowicze leżą w gminie Wyrozęby, pozostałe zaś w gm. Korczew ob. . Cz. Andrzejowicze w 1827 r. liczyły 27 dm. i 162 mk. , obecnie zaś 25 dm. , 148 mk. i 600 mórg obszaru. Cz. , Jarki liczyły 5 dm. , 19 mk. , Obrępałki 1 dm. , 8 mk. i Oz. Ruskie 25 dm. , 198 mk. ; obecnie wszystkie trzy razem, liczą 29 dm. , 407 mk. i 1398 mórg obszaru. 5. . Cz. , wś drobnej szlachty, pow. węgrowski, gm. Borze, par. Czerwonka, mal6 dm. , 95 mk. , 365 m. gruntu pszennego klasy 1ej i 2ej, r. 1827 miała 14 dm. 84 mk. , 6. Cz. wś, pow szczuczyński, gm. Radziłów, par. Słucz. W 1827 r. było tu 6 dm. i 37 mk. Br. Ch. , Mar. , A. Pal i Ign. P. Czaple z Drzypolem, wieś, pow. samborski, nad rzeką Strwiążem, oddalona na zachód od Sambora o 1 1 2 mili, od Starej Soli 3 4 mili na północny wschód. Wieś ta leży przy gościńcu prywatnym z Sambora na Fulsztyn do Chyrowa. Przestrzeń posiadłości dwor. roli or 727, łąk i ogr. 88, past. 187; pos. mn. roli or. 521, łąk i ogr. 54, past. 125 morg austr. Okolica bardzo urodzajna, z łagodnym klimatem. Ludność rzym. kat. 105, gr. kat. 673, izrael. 17, razem 795. Należy do rzym kat. parafii w Sąsiadowicach. Grec. kat par. ma w miejscu, obejmującą miejscowość Janów z 307 duszami gr. kt. obrządku. Dokument fundacyjny jest przez Jana Karola Tarłę 18 kwietnia 1577 roku w Czaplach wydany, a potwierdzony przez Jerzego księcia Lubomirskiego wielkiego marszałka hetmana polnego koronnego w Warszawie 15go lipca 1659 roku. Metryki są od 1732 roku. W Czaplach są ruiny wielkiego zamku i dwór z pięknym ogrodem. Właściciel większej posiadłości Kazimierz Jędrzejowicz. Wieś tę wzmiankuje Paprocki w Herbach, pod klejnotem Topór; należała ona wtedy do ziemi przemyskiej; za Kuropatnickiego 1786 należała do St. Borzęckiego, podstolego koronnego i znajdował się tam kościół pod wezwaniem S. Anny i klasztor ks. karmelitów dawnej obserwancyi, fundacyi Borzęckich którego dziś niema. Czaple, niem. Gr. Czappel, folw. w pow. chełmińskim, przy bitym trakcie wąbrzeskochełmińskim; aż do rozbioru Polski dobra stołowe biskupów chełmińskich, teraz w ręku niemieckiem. Obszaru ma 1423 mórg, domów mieszk. 6, kat. 41, ew. 23, par. Nowawieś 2. Cz. , niem Gr. Zappeln, wś w pow. świeckim, między dwoma jeziorami, z których struga płynie do Wisły; istniała przed krzyżakami; r. 1320 ma tę wś niejaki Hanusz; z polskich posiedzicieli był ostatni Eustachy Potocki którego żona Maryanna Kącka; po. nich nabył Cz. około r. 1780 Targuzon Teper. Obszaru ziemi mają Cz. 1803 mórg, domów mieszk. 28, kat. 3, ew. 197; szkoła w miejscu, par. Świecie. 3. Cz. , niem. Czapeln, wś w pow. gdańskim, 2 mile od Gdańska. w pobliżu rz. Strzelnicy i traktu bitego gdańskokartuskiego i wejherowskiego, jest bardzo stara. R. 1282 książę pomorski Mestwin II zapisał ją wraz z 14 innemi wioskami cystersom w Oliwie, jako wynagrodzenie za ziemię gniewską, którą musiał ustąpić krzyżakom. Po kasacie klasztoru należała od r. 1806 do 1828 do miasta Gdańska, poczem została wydana w wieczystą dzierżawę; obejmuje 1377 mórg, mieszk. kat. 152, ewan. 20, dm. mies. 16, par. Maternia, 4. Cz. stare, niem. Altczapel, wś włość, w pow. kartuskim, położona na południowym ostrowie, który tworzą jeziora radlińskie, śród mniejszych jeziór; r. 1382 Jan z Rusocina, syn Piotra z Rusocina pod Gdańskiem, podarował tę wieś na fundacyą klasztoru w Kartuzach; jezioro golubskie, na wschód leżące od wsi, zapisał temuż klasztorowi Konrad Czolner von Rotenstein, mistrz w. krz. r. 1386. Po kasacie klasztoru kartuskiego została wydana na własność włoś cianom. Obecnie zawiera 4 posiadłości włoś cian i 5 zagrodników i z przynależnościami li czy 1577 morg areału w czem 270 morg je zior, kat. 33, ew. 134, domów mieszk. 20, par. Stężyca, szkoła w miejscu i młyn wodny; odle głość od Kartuz 2 1 4 mili. 5. Cz. nowe, NeuCzapel, wś w tern samem położeniu, na wschód od Starych Czapel, na których obszarze dopiero za klasztornych rządów powstała przez oo. kartuzyan; w r. 1525 już z dawna istniała. Przez rząd pruski po kasacie klasztoru wydana jako własność włościanom, liczy obecnie 1 wolne szołectwo, 12 posiadłości włość. i 1 zagrodnika, kat. 50, ewang. 89, domów mieszk. 20. 6. Cz. , niem. Zappeln, wś, pow. łecki, st. p. Gąski. Kś. F. Czepie 1. C. wolne, niem. Frei Tschapel, wś, pow. kluczborski, 1785 folw. miasta Kluczbor ka, teraz wś kolonialna 2. C. stare, AltTscha pel, wś i folw. w pobliżu poprzedzającej, folw. ma 626 morg. rozl. i należy do dóbr skarbowych Bogacica. F. S. Czaplica, ob. Czaplice. Czaplice 1. zwane osobne, wieś szlachecka i włośc. , pow. łomżyński, gm. i par. Szczepankowo. W 1827 r. było tu 8 dm. i 59 mk. Folw. Cz. Osobne, część lit, C. z wsią Cz. osobne, od Łomży w. 10, od Czyżewa w. 35, od Narwi w. 10. Nabyte w r. 1879 za rs. 13, 750. Rozległość wynosi m. 361 a mianowicie grunta orne i ogrody m. 269, łąk m. 27, pastwisk m. 27, lasu m. 26, nieużytki i place m. 12. Budowli murowanych 3, drewnianych 10. Wieś Cz. Osobne osad 6, gruntu m. 5. 2. Cz. , okolica szlach. , pow. przasnyski, gm. Krzynowłoga mała, par. Krzynowłoga wielka, od Przasnysza w. 20, od Chorzel w. 5. W obrębie jej leżą wsie Cz. Bąki, Cz. Jaworowo, Cz. Furmany, Cz. Piłaty, Cz. Wielkie, Cz. Kurki, Cz. Miłki. Około 1827 r. istniały jeszcze Cz. Koty i Cz. Rajki i Grolanki. Jestto gniazdo Czaplickich, wspominane już w aktach z 1436. W 1827 r. Cz. bąki liczyły 12 dm. , 98 mk. , Cz. wielkie 6 dm. , 54 mk. , Cz. Rajki i Golanki 9 dm. , 44 mk. , Cz. Kurki 10 dm. , 69 mk. , pozostałe zaś ogółem miały 12 dm. i 90 mk. obecnie zaś Cz. bąki, folwark wraz z avulsem Oz. jaworowo, zajmuje powierz. 454 m. w tej liczbie 318 m. gruntu ornego, 3 dm. , 21 mk. Wsie włośc. Oz. bąki i Cz. kurki liczą 92 mk. , 32 osad, 16 dm, , powierz. 98 m. wtem 86 gruntu ornego. Wieś drobnej szlachty Cz. kurki, 29 mk. , 8 dm. , powierzchni 249 m. , w tern 153 m. gruntu ornego. Cz. wielkie, Cz. Furmanie i Cz. Piłaty, wsie drobnej szlachty i włośc. , liczą 130 mk. , 20 dm. , powierzchni 576 m. , w tej liczbie 32 m. włośc. Folw. Cz. Wielkie był nabyty 1871 r. za rs. 9493; Cz. Bąki t. r. za rs. 15, 890 a Cz. Furmany także Czapielszczyzna Czapielszczyzna Czapiewice Czapiszki Czapla Czaplaki Czaple Czaplica Czaplice