a mianowicie grunta orne i ogrody m. 139, łąk m. 4, nieużytki i place m. 5, budowli dre wnianych 17. A. Pal. Chwałkowice, 1. wś, pow. wrzesiński, 5 dm. , 52 mk. ; wszyscy kat. ; 19 analf. 2. Ch. , domin. , pow. wrzesiński, 1, 027 morg. rozl. , 5 dm. , 110 mk. ; wszyscy kat, 48 analf. Stac. poczt. Strzałkowo o 7 kil. ; stac. kol. żel. Wrze śnia o 12 kil. M. St. Chwałkowice, ob. Fałkowice. Chwałkówko, niem. Wörth, folwark, po wiat gnieźnieński, ob. Chwałkowo Weissenburg. M. St. Chwąłkowo, 1. gm. domin. , pow. średzki; 2, 243 morg. rozl. ; 2 miejsc 1 Ch. wś. szlach. ; 2 Czartki, folw. ; 20 dm. ; 252 mk. ; 39 ew. , 213 kat. , 99 analf. Stac. poczt. i kol. żel. Sroda o 4 kil. 2. Ch. , wś, pow. śremski, 50 dm. . 513 mk. ; 3 ew. , 510 kat. ; 176 analf. 3. Ch. , gm. domin. , pow. śremski; 3, 399 morgów rozl. ; 3 miejsc. 1 Ch. wś szlachecka; 2 Halin folw. ; 3 Zabawa leśnictwo; 17 dm. 244 mk. ; 10 ew. , 234 kat. ; 120 analf. Stac. poczt. w Książu o 7 kil. ; stac kol. żel. Chocicza o 7 kil. Pod wsią wykopano urny i siekierkę kamienną. 4. . Ch. , pow. krobski; 19 dm. , 141 mk. ; wszyscy kat; 30 analf. 5. Ch. , gm. domin. , pow. krobski; 2, 006 morg. rozl. ; 2 miejscowości 1 Ch. wś szlach. ; 2 Włostowo wielkie folw. ; 9 dm. , 218 mk. ; 20 ew. , 198 kat. , 47 analf. Kościół parafialny należy do dekanatu boreckiego. Stac. poczt. Krobia o 6 kil. ; gość. o 4 kil. ; stac kol. żel. Rawicz o 19 kil. , Bojanowo o 17 kil. Ch. było w dawniejszych wiekach posiadłością Chwałkowskich. herbu Odrowąż, z których pochodził znany autor prawa polskiego. 6. Ch. , niem. Weissenburg, wś, pow. gnieźnieński; 26 dm. , 255 mk. , 70 ew. , 185 kat. ; 99 analf. 7. Ch. , niem. Weissenburg, gm. domin. , pow. gnieźnieński; 3, 616 morg. rozl. , 2 miejsc 1 Ch. wś ryc; 2 Chwałkówko Wörth folwark; 16 dm. , 250 mk. ; 123 ew. , 127 kat. ; 89 analf. Stac. poczt. i kol. żel. na miejscu, niegdyś własność Mrozińskich. Chwałojnie, miasteczko pryw. w pow. szawelskim, o 50 w. od Szawel, należy do par. Użwenty i Powonden a do 1864 miało kościół par. Zwiast. N. M. P. Miasteczko Ch. ma 346 mk. , zarząd gminy liczącej dusz 1791 i. cerkiew prawosławną założoną w 1864 roku. Położone na drodze z Użwent do Worń. Miejscowość piękna, na wysokiej górze, u stóp której płynie rzeka W enta, biorąca w pobliżu początek i dwa jeziora od zachodu Tykla, a od wschodopołudnia Wieżeżeris, dosłownie tłumacząc jezioro raków. Miasteczko to ma swoją historyą. Pierwotnie był tu folwark należący do rodziny Adamkowiczów. Taryfa księstwa żmudzkiego z 1717 roku wykazuje Ch. jako własność Hieronima Adamkowicza stolnika lwowskiego. Syn Hieronima Jan pułkownik JKr. Mości, starosta lingiewski, giejdziowski, zwirżdziowski, michniewski i płoński, ciwun gondyński, pisarz księstwa żmudzkiego, odziedziczywszy po ojcu znaczne dobra, fundował w Ch. kaplicę, przy której utrzymywał jednego księdza z zakonu oo. karmelitów. Upodobawszy ten zakon, a będąc bezdzietnym, postanowił cały swój majątek zapisać na zakon karmelitów, co wykonał 15 sierpnia 1750 roku, z warunkiem, że jeśliby z jakichbądź powodów klasztor przez niego fundowany skasowano, dobra zapisane klasztorowi powinny wrócić do jego rodziny. Po śmierci Adamkowicza, która nastąpiła w 1763 roku, prowincyał karmelitów ksiądz Jan Mackiewicz naznaczył do Ch. księdza Benedykta Pawłowicza, który, jako przełożony klasztoru nowozakładającego się, przyjął w posiadanie dwór ze wsiami Kierbedżławki, Żałoki, Kuszłejkiszki, Kunegiszki, Brauzgie, Sorokiszki, Pobudkalnie, Monkiszki, Wróblewszczyzna, Meszkucie, Sanszuny, Węckiszki, Kujsic, Żyłoki i Baudyszki. Ziemi na ogół włók trzysta. Po ks. Pawłowiczu na przeorstwo wstąpił ks. Bonawentura Downarowicz, a po tym ks. Dyonizy Ściepura. Za rządów dwóch ostatnich przeorów, oddanych wyłącznie modłom, sąsiedzi zaczęli robić zabory ziemi należącej do klasztoru. Zwierzchność prowincyonalna, spostrzegłszy to, wyniosła na przeorstwo ks. Berneta Chlewińskiego, człowieka z nauką wyższą i znającego prawo krajowe, który po niejakimś czasie, strawionym na procesach, odzyskał zabraną ziemię. Po Chlewińskim był przeorem ks. Wierzbicki w 1773, a po upływie trzech lat, wrócił znowu Chlewiński. Dalej byli przeorami ks. Andrzej Kodziewicz, Dominik Łapiński, Rajmund Badkowski, Dyonizy Walewicz, Stanisław Bohdanowicz, Symon Rodowicz i Andrzej Miszkiewicz. Po tych wybrany był na przeora ks. Baltazar Bucewicz, który począł przysposabiać materyał na kościół murowany. Następca ostatniego Szczęsny Pakułowicz kontynuował przysposabianie materyału, założył fundamenta, ale czy to miały być rzeczywiście fundamenta do projektowanego kościoła niewiadomo; byłby to bowiem gmach bardzo wielki. Późniejszy kościół, mały, stał śród tych fundamentów, a one były opłotem cmentarza. Budował ten kościół przeor ks. Poroczko, człowiek światły i bardzo staranny. On to osadził własną ręką połowę niższą cmentarza brzozami we dwa rzędy. Po ks. Poroczce naznaczony był przeorem ksiądz Bucewicz, który w roku 1831 zaprowadził spory zakonnikami. W 1832 roku, spostrzegłszy że te spory nie doprowadziły do pożądanego celu, odebrał sobie życie, rzucając się z okna frontowego kościelnego na kamieniami brukowany ganek. Klasztor zamknięto i skasowano w 1863 r. w grudniu. Po skasowaniu zakonu jezuitów, komisya edukacyjna utrzymywała tu szkołę z dochodów jakie dobra pojezuickie dawały ob. Kroże, ale już w r. 1791 zakon karmelitów, posiadając pomiędzy zakonnikami ludzi uczonych, złożył do sejmu nieustającego podanie z oświadczeniem, że się zajmą uczeniem młodzieży bez żadnego wynagrodzenia, byleby im została oddana szkoła w Krożach. W roku 1797 roku generał gubernator litewski Repnin zaproponował komissyi edukacyjnej, aby niektóre szkoły oddała zakonom i poleciła im zająć się nauczaniem młodzieży, byleby one od rządu nie wymagały za to wynagrodzenia. Wówczas to karmelici chwałojńscy prosili o oddanie im szkoły kroskiej. W skutek tego kanonik Januszkiewicz, wespół z asesorem Tołłokiewiczem zjechawszy do Kroż, oddali karmelitom nietylko klasztor, kościół i dalsze budynki, ale i ziemię osiedloną. Co za osady były wówczas oddane karmelitom nie wiadomo. I tak wysłano z Chwałojń przełożonego, kaznodzieję i sześciu nauczycieli, którzy dnia 6 października 1797 roku otworzyli szkołę, do której zaraz zapisało się 287 uczniów; a w roku następnym było 400. Wykład nauk był bardzo staranny i pilny. W końcu budowle kroskie szkolne zaczęły upadać. Karmelici, utrzymując z dochodu klasztoru chwałojńskiego nauczycieli w Krożach, nie mieli środków, aby takie wielkie gmachy opuszczone przez przeszło dwadzieścia lat odrestaurować. Uniwersytet nie dawał znowu nic, bo obowiązali się nie potrzebować żadnych subsydyów. I tak w 1814 roku karmelici prosili już rektora Lobenwejna, aby pozwolił szkołę z Kroż do Chwałojń przenieść. Rektor odpowiedział, aby jeszcze rok na miejscu uczyli. Ale przeciągnęło się to aż do roku 1817, w którym zesłano Ignacego Dowjatta, magistra filozofii, z zalececeniem ministrra oświecenia księcia Golicyna aby karmelici zdali wszystkie budowle Dowjatowi. Karmelici wtedy odjechali do Chwałojń, wybudowali na dziedzińcu klasztornym klasy, i 29 sierpnia 1817 roku za dozwoleniem ministra oświecenia otworzyli gimnazyum o 6 klasach, a niekiedy i siódmą klasę urządzali. Pierwszym prefektem szkoły był ks. Poroczko. Stu uczniów przybyło razem z karmelitami z Kroż. Założono bibliotekę, sporządzono narzędzia fizyczne i małe laboratoryum chemiczne. W 1818 r. , za staranie i pilność okazywaną przez karmelitów w nauczaniu młodzieży zwierzchność oświecenia udzieliła temu zakonowi pochwały później niejednokrotne, i stawiała za przykład innym zakonom. W 1831 r. szkołę zamknięto wcześnie na wiosnę, ale po minięciu zamieszek znowu szkołę otworzono. W 1835 roku w miesiącu czerwcu zjechał do Chwałojń towarzysz ministra oświecenia hr. Protasow, poczem kazano wprowadzić język rosyjski jako wykładowy, co od wakacyi 1835 r. i wprowa dzono w czyn, ale w grudniu 1835 roku zje chał dozorca szkoły kiejdańskiej Jurkowski i z polecenia rządu szkołę zamknął. Ch. są o 48 łokci wzniesione nad poziom wody rzeki Wenty. Ks. biskup Wołonczewski w historyi biskupstwa żmudzkiego, wydanej w języku żmudzkim, powiada, że był tu kościół kalwiń ski, Gdzie i kiedy znikł Niewiadomo. I tradycyi między ludem nie ma. Przypuszcza, że za Adamkowiczów. Wątpić jednak trzeba, bo Adarakowiczowie nabyli tę majętność od Syrcwiczów w 1512 roku. Miasteczko sformo wało się po osiedleniu oo. karmelitów. Skła dało się ono z 23 domów chrześciańskich, kar czmy jednej i dwóch domków żydowskich. Prócz tego na końcu miasteczka folwark kla sztorny. Bomy zabudowane były przy uli cach mających szerokości sążni sześć do dzie sięciu. Ch. dawniej należały do pow. potumszewskiego. Dziś tworzą też mniejsze posia dłości, uformowane z okolicy niegdyś, na któ rej w 1717 r. byli właścicielami Jan Kierbedź, Stan. Bichniewicz, Stefan Janowicz, Jan Sudimt, Jerzy Michał Jakowicz, Jan Narkiewicz, Piotr Dowgiałło i Stefan Kaz. Soroka. Z cza sem uformowały się folwarki większe. Obe cnie 1 należy do Francuzewiczów, 2 był nie dawno jeszcze Fraucuzewicza, po 1863 został sprzedany jen. Rytterowi; 3 jest własnością Bichniewicza. Wszystkie te trzy folw. leżą przy drodze prowadzącej z Użwent przez mko Chwałojnie do Worń, o pół mili od Chwałojń a o 1 i pół m. od Worń. Najbliższa poczta Wornie. F. R. Chwałów, wś, pow. złoczowski, leży nad bagnami, które się ciągną od Zahorzec na zachód pod Chwałów, Olesko i zowią się od potoku, któren środkiem nich płynie Pokrowa; od Złoczowa oddalona na północ o 2 i pół mili, od Oleska na wschód o pół raili, od Podhorzec na północny zachód o pół mili. Przestrzeń pos. wiek. ; roli ornej 8, pastw. 19, lasu 142; pos. mniej. roli ornej 291, łąk i ogr. 521, pastw. 19 m. Ludności rzym. kat. 20, gr. kat. 271, izraelitów 6 razom 297. Należy do rz. kat. par. w Olesku, gr. kat. par. w Podhorcach. Właściciel posiadłości większej Eustachy książę Sanguszko. Chwałowice, 1. wieś i folw. , majorat, pow. iłżecki, gm. Krzyżanowice, par. Iłża. W 1827 r. było tu 39 dm. , 209 mk. , obecnie jest 47 dra. , 408 mk. , ziemi dworskiej 350 m. i włośc. 1195 m. 2. Ch. , wieś, pow. pińczowski, gm. Kliszów, par. Kije. Leży na lewo od drogi z Pińczowa do Chmielnika. W 1827 r. było tu 14 dm. i 77 mk. Piękny ogród warzywny i owocowy. Gospodarstwo wzorowe. Chwałkowice Chwałkowice Chwałkówko Chwąłkowo Chwałojnie Chwałów Chwałowice