wsze po r. 1854 rozpoczęte z Chojnic do Bytowa, z Chojnic do Nakła, z Chojnic do Ko ścierzyny, z Chojnic do Tucholi, z Tucholi do Terespola i do Bydgoszczy. Główne nazwi ska polskie utrzymujące się dotąd śród oby watelstwa ziemskiego tego powiatu są Łukowicz, Sikorski, Dobrski, Piekarski, Główczewski, Kliński, Ostrowski, Lipiński, Sarnow ski i i. Uwaga. R. 1875 został od chojnickiego odłączony nowy powiat tucholski; w powyż szym opisie nie można było jednak uwzględnić tego rozdziału, ponieważ odnośne urzędowe statystyczne dane nie są jeszcze dotąd ogło szone. Kś. F. Chojniczki, albo Mała Chojnica, niem. Kl. Konitz, wieś włośc, w pow. chojnickim, nieda leko jeziora charzykowskiego Müskendorfer See, 3 4 mili od Chojnic. Istniała za książąt pomorskich, urządzona prastarem prawem polskiem; r. 1326 Teodoryk von Lindenhain, komtur świecki, nadał jej nowy przywilej, którym przepisał prawo chełmińskie. Ch. stanowiła od dawna oso bną parafią, w skład której wcho dziły wioski Chojniczki, Charzykowy, Funkemel, Buszmel, Jarcowo i Zbyniny; proboszcz posiadał 4 włóki; piąta włóka i dwa kawały ziemi, które nazywano Kawie, były zapisane na utrzymanie kościoła. Kościół sam był pa tronatu rządowego, tytułu św. Michała Archa nioła, z drzewa stawiany; w r. 1519 zburzyli go krzyżacy, którzy się wtedy pokusili napowrót zdobywać nasze Pomorze. Później zno wu go odbudowano. Jeszcze po reformacyi bywali przy nim proboszczowie, ostatni nazy wał się Jerzy Rimer. R. 1617 arcyb. Gębi cki przyłączył kościół w Ch. jako filialny do fary w Chojnicach. Dopiero w czasie dru giej wojny szwedzkiej dotyla ucierpiał ko ściół w Chojniczkach, że już nigdy potem nie został odbudowany. Obecnie tylko cmentarz wskazuje po nim miejsce. Obszaru ziemi liczą w Ch. 3757 m. , domów mieszk. 39, kat. 89, ew. 248; szkoła jest w miejscu. Kś. F. Chojnik, Choynik, wś, pow. tarnowski, ma 1414 m. rozl. , w tern 933 m. roli ora. , 132 dm. , 902 mk. , par. w Gromniku, szkoła ludowa jednoklasowa, położenie pagórkowate, gleba żytnia. M. M. Chojnik, strumień, lewy dopływ Białej Dunajcowej. Wytryska w obr. gm. Lichwina w pow. tarnowskim w Galicyi z pod lesistego wzgórza Wału 526 m. , w lesie bukowym; płynie rączym prądem w kier. płd. z razu la sem lichwińskim, poczem łąkami chojnickiemi, i po 7 kil. biegu, przerznąwszy gościniec bity i tuż za koleją leluchowską, wpada do Białej Dunajcowej z lewego brzegu. W Chojniku odlewa dwa stawy. Br. G. Chojniki, wieś, pow. makowski, gm. Sy Cho. pniewo, par. Nowawieś. W 1827 r. było tu 10 dm. i 75 mk. Br. Ch. Chojniki, dobra ziemskie i mko, w samem sercu Polesia pow. rzeczyckiego, przy małym gościńcu pocztowym, idącym z Jurewicz do Brahina, w gminie chojnickiej, w 2 stanie policyjnym jurewickim, w 3 okręgu sądowym narowlańskim, o 70 w. od Rzeczycy i tyleż prawie od Mozyrza odległe, przy drodze z Barbarowa do Brahina; miasteczko ma 500 mk. Niegdyś to miejsce było własnością kniaziów Wiśniowieckich, następnie Szujskich, w końcu przez wiano dostało się Prozorom i do dziś dnia w tern ręku zostaje. Józef Prozor, wojewoda witebski, miał rezydencyą naprzemian w Gnojnikach i w Dudziczach ob. a syn jego Karol, znany z zacności i światła, ostatni wielki oboźny litewski, tu ciągle przemieszkiwał i umarł około 1833 roku. Dawna rezydencya magnacka wojewody i oboźnego Prozorów, do dziś dnia się podtrzymuje i muszą tam być ważne archiwa, księgozbiór, dzieła sztuki, pozostałe po dygnitarzach rodziny, odgrywającej wybitną rolę w ostatniej dobie kraju. W każdym razie zapewne potomkowie zachowają te pamiątki dla przyszłości. Bobra Ch. wraz z kluczami Horodyszcze, Ostrohladowicze i Sawicze stanowią jedne z większych własności w gubernii mińskiej, obszar ich zawiera 112, 550 morgów. Puszcze są tu wielkie, łąki niezmierne, wszelkie zasoby ekonomiczne nagromadzone w naturze, lecz wszystko to oczekuje kierownictwa umiejętnej i pracowitej ręki, a na takich olbrzymich przestrzeniach można rozwinąć myśl w czynie. Dwa młyny wodne na rzece Brahince w majętności Horodyszczu przynoszą dochodu około 2, 000 rubli; tu znajduje się niewielka fabryka żelaza. W lasach Chojnickich wypęd smoły i terpentyny stanowi niejaki dochód, ale możnaby było ten przemysł szeroko praktykować kiedy są wielkie zasoby w puszczach. Gmina chojnicka składa się z 37 wiosek i liczy 3, 584 włośc, płci męz. W Gnojnikach jest szkółka wiejska i biuro pocztowe, a niedawno jeszcze był kościół filialny parafii Ostrohladowicze. Klucz sawicki stano wi gminę osobną, w tej gminie jest 27 wiosek, 2, 252 włościan płci męzkiej, Sawicze lożą w 1 policyjnym stanie brahińskim, w 2 okręgu sądowym łojowskim. Al Jel. Chojno, 1. Choino, wś, pow. rypiński, nad jez. chojnowskiem, gm. Chróstkowo, par. Ruże, o 63 w. od Płocka, o 14 od Rypina, o 17 od Lipna, o 35 od Włocławka, o 21 od Nieszawy. R. 1827 miała 36 dm. , 339 mk. , obecnie z wsią Chojenek 416 mk. , 35 dm. Był tu niegdyś kościół paraf. Dotąd wskazują miejsce gdzie stał na pięknem wzgórzu nad jeziorem. Jezioro to nazywają także Księżem I a mnóstwo kości ludzkich, wykopanych na tern Cho. wzgórzu, kamień od święconej wody i serce od dzwonu tam znalezione niedawno, oraz ślady w aktach klasztornych, stwierdzają to podanie. Położenie Oh, bardzo górzyste i piękne; grunta dobre i dobrze zagospodarowane; lasu jest jeszcze dosyć. R. 1381 dziedzic dóbr Ch. Nemsta przekonywał Wład. ks. Opolskiego co Częstochowę założył, który naówczas bawił u niego w Ch. , że tę wieś oraz wioskę zwaną Sarnowmlin prawdopodobnie Sarnówka, z przyległościami godziwie nabył od poprzednika Jaśka podstolego dobrzyńskiego. Około 1544 r. Oh. z przyległościami było w ręku Heleny córki Mikoł. Radzikowskiego, kasztel. dobrzyńskiego, żony St. Żawskiego, kaszt. liwskiego. Około 1650 r. należało do Kosobudzkich, potem do Sumińskich, dalej do Rutkowskich, od 1730 r. do Piaskowskich; po zaborze pruskim Kandyda i Benigna Piaskowskie osadziły tu kolonistów Niemców na gruntach po wyciętym lesie; potem nabył Ch. Kalikst Borzewski, który po 1831 r. służył w wojsku belgijskim a potem w Hiszpanii, gdzie poległ 1836 r. Od 1836 r. należało do Jana Tokarskiego, byłego kapitana wojsk pol. Jest też podanie że w tamtejszem jeziorze księżem, podczas wojen szwedzkich zatopiono skrzynię ze srebrem kościelnem, dotąd niewydobytem. Dobra Oh. składające się z fol. Ch. i Huta oraz przyległości Sobótki, Jastrzębie i Chojenko Brzuzek, tudzież wsi Chojno, m. 1571 rozl. a mianowicie fol, Chojno grunta orne i ogrody m. 356, łąki m. 89, pastwisk m. 80, wody m. 38, lasy m. 530, nieużytki i place m. 79, razem m. 1372; płodozmian 10polowy; fol. Hutta grunta orne i ogrody m. 62, płodozmian 6polowy, w przyległościach m. 131, budowli dworskich murowanych 21 z drzewa 55. Młyny, tartak i cegielnia Jastrzębiec; wś Chojno osad 31, gruntu m. 84. F. N. 2. Ch. , wś, pow. kaliski, gm. i par. Iwanowice; w 1827 r. Ch. miało 13 dm. i 153 mk. Fol Ch. z wsią Ch. odległy od Kalisza w. 21, od Błaszek w. 5, droga bita kalisko4odzka przechodzi przez terrytoryum, od Łodzi w. 82, od rz. Warty w, 19, nabyte w r. 1865 za rs. 30, 000, Rozległość wynosi m. 415 a mianowicie grunta orne i ogrody m. 363, łąk m. 40, nieużytki i placem. 12, płodozmian zaprowadzony 10polowy, budowli murowanych 8, z drzewa 13; wś Chojno osad 23, gruntu m. 81, A. Pal. 3. Ch. stare i nowe, wś i fol. pow. chełmski, gm, i par. Siedliszcze. W 1827 r. było 69 dm. i 508 mk. Bobra Ch. stare i nowe i Ch. nowe lit. A. D. , składające się z fol. Ch. i Lipówki oraz wsi Ch. stare, Majdan Wojciechów, Majdan Anusin, odległe od Lublina w. 40, od Chełma w. 28, od Krasnegostawu w, 24, od Siedliszcz w. 8, droga bita przechodzi przez territoryum, od dr. żel. Nadwiś. w. 8, od rzeki Wieprza w. 6, nabyte w 18751 za rs. 77, 500; ogólna rozległość m. 3630 a mianowicie fol. Chojno grunta orne i ogrody m. 922, łąk m. 271, pastwisk 262, lasu m. 1486, razem m. 3077; budowli murowanych 8, z drzewa 18; fol. Lipówka grunta orne i ogrody m. 392, łąk m. 40, pastwisk m. 58f nieużytki i place m. 21, razem m. 511; budowli murowanych 2, z drzewa 4; znajduje się też browar piwny, pokłady wapna, kamienia zwanego opoką, kredy i torfu; wś Chojno stare osad 26, gruntu m. 609; wś Majdan Wojciechów osad 12, gruntu m. 165; wś Majdan Anusin osad 13, gruntu m. 106. Br. Ch. A. Pal. Chojno, 1. wś, pow. piński, nad Prypecią górną, w 3im okr. polic, ma 255 mk. , 5342 dz. rozl. Dziedzictwo niegdyś Marcinkiewiczów, Żabów, dziś Ordy. Jest tu cerkiew, zarząd gminny, do którego należy 51 wiosek; główne Chojno, Wielka Wólka, Mała Wólka, Para, Komory, Żytnowicze, Izyń, Żydcze, Welatycze, Małe Dworce, W. Dworce, Dzikowicze, Serniki, Łosica, Sarkowicze, Miaskowicze, Iwaniki, Stetyczów, Newel, Przekładniki, Horynicze, Omyt, Pleszczyce, Knubowo; ogółem dusz 2006. Ch. leży w glebie żyznej, łąk obfitość, dochód z rybołówstwa i propinacyi znaczny; przy zarządzie gminnym jest szkółka wiejska. Starostwo Ch. płaciło niegdyś 3293 złp. kwarty. X A. M. 2. Ch. , wś, w środku pow. rzeczyckiego, nad rz. Wieżą lewy dopływ Prypeci, śród głuchej poleskiej miejscowości, w 2im stanie policyjnym jurewickim, w 3im okręgu sądowym narowlańskim. J. A. Chojno, 1. wieś nad Wartą i jeziorem Ch. , pow. szamotulski, 7 miejsc 1 wieś Ch. , 2 ChojnoBłoto, 3 Pustkowia Kempiste, 4 Niedźwiady, 5 Jesienina, 6 Smugi, 7 Budziszewice; 102 dm. , 674 mk. , 173 ew. , 491 kat. , 184 analf. 2. Ch. , gm. i domin. , pow. szamotulski, 9484 morg. rozl. ; 4 miejsc 1 Ch. domin. , 2 folwarki Witoldowo, 3 Ochodza, 4 Cegelnia, 11 dm. , 108 mk. , 26 ew. , 82 kat. , 13 analf. Stac. poczt. Wartosław Neubrück o 3 kil. , st. kol. żel. Wronki o 9 kil. Niegdyś własność Turnów. 3. Ch. Stare, wieś, pow. krobski, 29 dm. , 196 mk. , wszyscy kat. , 65 analf. 4. Ch. Nowe, wieś, pow. krobski, 44 dm. , 317 mk. , 6 ew. , 311 kat. , 91 analf. 5. Ch. Stare i Nowe, domin. , pow. krobski, 2835 morg. rozl. , należą do dóbr Golejewka, 9 dm. , 170 mk. Stac poczt. Miejska Górka Görchen, stac. kol. żel. Rawicz o 11 kil. Chojno, 1. wielkie i małe, dwie posiadłości W pow. kartuskim, istniały od najdawniejszych czasów w pobliżu wsi Kokoszki przy Materni. R. 1283 książę pomorski Mestwin II podarował je klasztorowi w Oliwie, razem z innemi wioskami, jako wynagrodzenie za ziemię gniewską, którą zabrali krzyżacy. Teraz od niepamiętnych czasów o tych dwóch posiadło Chojniczki Chojniczki Chojnik Chojniki Cho Chojno