dzień, ma folw. , młyn wodny, cegielnię, wysoki piec, fryszerkę. Bo B. należą huta żelazna Buńki, leśnictwo Strachowe i osady Kulaza i Obudowe. Bzin i Bzinek, wś rząd. , pow. konecki, gm. Blizin, par. Skarżysko, Istnieją tu zakłady żelazne, w których wyrobiono w 1875 r. 47, 366 pud. surowcu, przerobionego na żelazo, walcowane w fabryce w Sielpi. B. posiada szkołę początkową, 6 dm. , 89 mk. i 143 morg. obszaru; Bzinek zaś liczy 71 dm. , 422 mk. i 668 morg. ziemi włośc. W 1827 r. Bzin i Bzinek miały 39 dm. i 325 mk. Fabryki żelazne w B. należały niegdyś do familii Porębskich, z których jeden, wstąpiwszy do klasztoru cystersów w Wąchocku, wyniesiony na godność opata, zapisał klasztorowi dymarke, istniejącą od 1700 r. W roku 1754 za biskupa Załuskiego, dyrektor fabryk Szubert przeistoczył dymarkę na półwielki piec i wybudował dwie fryszerki. Fabryki te, źle administrowane przez księży, nie przynosiły im odpowiedniego dochodu, a wydzierżawiane żydom, szybko chyliły się do upadku. Po przejściu na własność rządu, dnia 16 lipca 1818 r. dyrekcya główna górnicza zajęła się doprowadzeniem fabryk do odpowiedniego stanu, piec urządzono na 2 formy, podwyszywszy nieco szybu; produkowana surowizna nie tylko wystarczała dla miejscowych fryszerek, lecz przerabiano takową i w suchedniowskich. Taniość materyałów przetworowych z powodu bliskości kopalń i lasów, odpowiednia do prowadzenia stałego fabryki woda staw bowiem bziński przyjmuje w siebie dwie rzeczki, Kamionkę płynącą od fabryk blizińskich i Łączniankę od Suchedniowa i Rejowa, dozwalały taniej niż w innych miejscowościach produkować surowiznę i żelazo; dla tego też piec ten, co parę lat reperowany, podtrzymywany był w biegu do końca 1867 roku. W końcu roku tego uległ zupełnej stagnacyi, w skutku bowiem przepalenia i porozsadzania się murów groził co moment pożarem wszystkich zabudowań fabrycznych. Podniesienie znakomite cen sprzedaży na surowiznę w ostatnich latach spowodowało, że rząd, za staraniem obecnego naczelnika okręgu, polecił rozebrać do fundamentów piec dawny, wybudować nowy, w większych nierównie rozmiarach. Budowę rozpoczęto w lipcu 1872 roku a 1 października 1879 r. piec już w bieg puszczony został. Nowo wybudowany piec ma wysokości 36, przy tym urządzony jest aparat do ogrzewania powietrza, gazami uchodzącemi wierzchnią częścią pieca, produkcya roczna wynosi od 80 90 tysięcy pudów, przy znakomitej oszczędności węgla, przez co koszta produkcyjne obniżone zostały. Na starym piecu zaledwie 50, 000 pudów można było produkować rocznie. Bzin, ob. Brzyu. Bzinitz, ob. Bzienice, Bzinne, węg. Bezine, wś w hr. orawskiem Węg. , nad rzeką Orawą, kościół katol. filial. , dobra uprawa zboża, 358 mieszk. H. M. Bzite, wieś z folwarkami Bzite i Walercin, pow. krasnostawski, gm. Rudka, par. Krasnystaw r. 1. i Krupe r. g. , odległa od rzeki Wieprz o wiorst 2, od stacyi kolei nadwiślańskiej Rejowiec o wiorst 7, od miasta powiatowego Krasnystaw o wiorst 6. Ma ludności stałej 311 dusz t. j. 149 mężczyzn, 165 kobiet religii katolickiej, domów 40. Rozległość ogólna m. 661, z czego w r. 1864 dla 39 osad włościańskich przeszło m. 391; reszta m. 270 stanowi własność dominialną. Grunta lekkie, ale łąk i pastwisk obfitość. R. 1827 było tu 38 dm. , 165 mk. B. należało niegdyś do Bzickich, dziś Piotrowskich Kazimierza i Waleryi. Bziunków, ob. , Warłów. Bzów, 1. wś i folw. , pow. olkuski, gm. i par. Kromołów, u źródeł rz. Warty, która tu na niewielkiej łące folwarcznej, otoczonej falistemi polami, z połączenia kilku bezimiennych strumieni powstaje. B. graniczy z Podzamczem, Ogrodzieńcem, Rokitnem i Kromołowem; grunta ma wapnistorędzinne, urodzajne, torf, kamień wapienny i rudę żelazną, której do zakładów w Porębie mrzygłodzkiej dostarcza 2000 korcy rocznie. Folw. B. rozl. m. 921, w tern ziemi ornej m. 607, łąk m. 31, ogrodów m. 3, pod zabudowaniami m. 3, wody i nieużytki zajmują m. 20, lasy m. 200, zarośla m. 57. Przy stawie folusz, wydzierżawiany sukiennikom kromołowskim; dymów folw. 8, innych zabudow. ekonomicz. 9. Wieś B. rozl. m. 639 należy do 49 gospodarzy. W r. 1827 było tu 35 dm. i 318 mk. L. Zejszner napisał rozprawę Ueber den weissen Kalkmergel von Bzów bei Kromołów u. die darin enthaltenen Belemniten Leonhard s Jahrbuch 1869. A. T. 2. B. , wś, pow. siedlecki, gm. Czuryły, par Zbuczyn. W 1827 r. r. było tu 31 dm. i 229 mk. , obecnie liczy 44 dm. , 311 mk. i 749 morg. obszaru. Bzów, ob. Bzowo. Bzowica, wieś, pow, złoczowski o 4 mile na wschód od Złoczowa, o 1 i pół mili od Zborowa, o 1 4 mili na południowy wschód od Olejowa, w zimnem, Wysokiem Podolu. Przestrzeń pos. wiek. roli orn. 424, łąk i ogr. 25, past. 2, lasu 78; pos. mniej. roli orn. 866, łąk i ogr. 108, past. 4, lasu 34. Ludność rzym. kat 206, gr. kat. 320, izrael. 4 razem 530. Należy do rzym. kat. par. w Olejowie, gr. kat. par. ma w miejscu, należącą do dekanatu Zborowskiego, wiernych 380. W tej wsi jest szkoła filialna i kasa zaliczkowa z funduszem zakładowym 116 złr. Właściciel większej posiadłości; Kazimierz hr. Wodzicki B. R. Bzowiec, 1. B. górny, wś i folw. w pow. krasnostawskim, gm. Rudnik, par. Chłaniów, od Krasnegostawu odl. w. 23, od Szczebrze szyna w. 15, od stac. poczt. i sądu gm. w Żół kiewce w. 10, od rz. Wieprza w. 16; włościa nie osad 43 posiadają ziemi morg. 337; z przestrzeni folwarcznej morg. 966, ziemi orn. m. 595, łąk m. 15, lasu m. 328, różnych nieu żytków m. 28; do dóbr tych należy nadto folw. Zabłocie, inaczej Medardów, rozległy m. 530, w tern ziemi ornej m. 227, łąk m. 229, pastw. m. 50, lasu 2 m, nieużytki 22 m. 2. B. dolny, wś i folw. , o granicę z poprzednim leżący, rozl. ogólnej morg. 1899, z czego do 31 osad wło ściańskich należy m. 541; przestrzeń folw. m. 1358, a mianowicie ziemi ornej, przeważnie pszennej, m. 513, łąk m. 200, pastw. m. 55, ogrodów warzywnych m. 14, owocowych m. 5, lasu m. 527, różnych nieużyt. m. 44. Młyn i wiatrak. Zabudowań folw. 20. Pasieka ze 100 uli ramowych, systemu księdza Dolinowskiego. A. T. Bzowiec, folw. z młynem, pow. mogilnicki, ob. Lesznik. Bzówki, wś i folw. , pow. kutnowski, gm. Błonie, par. Kutno, przy szosie od Zgierza do Krośniewic. W 1827 r. było tu 23 dm. i 242 mk. , obecnie 15 dm. i 200 mk. Folw. B. ma 753 morg. obszaru, w tern 380 morg. ornej ziemi i 360 lasu; należy do dóbr krośniewickich. Wieś B. ma 152 morgi obszaru. W. W. Bzówko, ob. Bzowo. Bzowo, niem. Sagen, wieś szl. , pow. czarnkowski, 2 miejsc 1 B. , 2 Nowina; 5441 morg. rozl. , 17 dm. , 326 mk. , 10 ew 316 kat. , 72 analf. , stac. poczt. Milkowo o 4 kil. , stac. kol. żel. Wronki o 24 kil. Piła o 25 kil. Własność Chełmickiego. M. St. Bzowo, niem. GrossSibsau, wieś z kościołem i szkołą katol. , wójtostwem i urzędem stanu cyw. , pow. świecki, o 3 kil. od st. poczt. i tel. Warlubiu. Na część dworską wypada 914, 29 ha. 504 roli ora. , 359 lasu, 30 dm. , 377 mk. , 317 kat. , gorzelnia parowa i cegielnia; na części włościańskiej 1228, 53 morg. , 39 dm. , 308 mk. , 280 kat. Do wsi szlacheckiej należą folwarki Birkenrode, Chełmińskie Bzowo 7 dm. , 51 mieszk. , 44 kat. , mleczarnia w Bzówku i w Kruszach razem 676 hek. obszaru. Bzówko, wś włośc. w par. Bzowo, ma 328 m. rozl. , 15 dm. , 95 mk. , 4 kat. Bzowy, wzgórze, ob. Bug. Bzura, rz. , poczyna się ze zdrojów w lasach na Łagiewnikach pod Zgierzem, płynie przez Zgierz, Ozorków, gdzie obsługuje fabryki tkackie, dalej przez Leśmierz, Łęczycę, Sobotę, Łowicz, Sochaczew, a pod Kamionem wpada do Wisły. Ważniejsze przypływy są z lew. str. Ochnia od Kutna do Łęk; Przysuwa, od Trębek na Model, Stępów, pod Łowicz; z prawej strony Malina przez Piątek do Pęcławic; Moszczenica do Orenic; Mroga od Główna przez Bielawy do Walewic; Rawka od Kawy do Bolimowa; Piża od Pruszkowa na Święcice, Passy do Pawłowic. B. od poczęcia swego pod Łagiewnikami aż do Łęczycy płynie niziną wazką, ze znacznym spadkiem, i obsługuje dużo młynów; dla kultury woda użyta z korzyścią do nawodnienia łąk na Cedrowicach i Leśmierzu, gdzie irygacya zagonowa wydaje trzy pokosy obfite, z których pierwszy dojrzewa między 10 a 15 maja; co dowodzi, że klimat w tej części kraju dla nawodnienia bardzo przychylny. Od Łęczycy spadek Bzury zmniejsza się tak, że miedzy Kterami a Orłowem dochodzi do 3 cali na 100 pręt, pols. , co sprzyjało formowaniu się torfu, któren od Łęczycy do Orłowa zajmuje około 200 włók przestrzeni na głębokość od 6 do 20 stóp. Dotychczas przestrzenie te, zalane wodą, w znacznej części były bezużyteczne. W roku 1877 na Leśmierzu wzięto się do kultury łąk przez nawodnienie, a na Żalach i Kterach do osuszania i nawadniania pomyślnym skutkiem tych robót zachęceni właściciele dóbr Siemienie. Młogorzyna, Goślubia, Włostowic, Pęcławic i Łęk kościelnych zebrali się w towarzystwo i wzięli się do wspólnego osuszenia i nawodnienia swych bagien, zajmujących przeszło 80 włók. Roboty podzielone na wspólne, których nakład obliczony od przestrzeni, i osobiste, obciążające każdy majątek z osobna; roboty wspólne, służące do osuszenia, już są dokonane, a nawodnienie, wykonać się mające na każdym majątku własnym nakładem dziedzica, także się prowadzi. W projekcie nawodnienia przewidziane jest także kopanie torfu, co w roku 1880 na Łękach, Młogorzynie i Pęcławicach już się rozpoczęło. Przyszłość więc tych majątków pod względem korzystnego użycia wody z Bzury i torfu byłaby zapewniona. Od dolnej granicy Łęk kościelnych do Soboty ulepszenie błót wykonać się nie dało, ponieważ młyn na Sobocie zabiera spadek, potrzebny do odprowadzenia wody. Od Soboty do Łowicza łąki wymagają nawodnienia; od Łowicza zaś do Sochaczewa łąki zatopione przez młyny, któreby znieść trzeba, aby przestrzenie te uczynić dostępne dla ulepszenia. Tak samo młyny za Sochaczewem przeszkadzają w użyciu wody z Bzury dla łąk. O ważności tej gałęzi kultury dla rolnictwa łatwo się przekonać, wiedząc, że bagna w Królestwie Polskiem zajmują dwa miliony morgów, które czekają osuszenia a następnie nawodnienia; bardzo znaczną część tych przestrzeni zajmuje torf. Za rządu pruskiego około 1805 r. zamierzono zająć się osuszeniem błot przez B. tworzonych, uregulowaniem jej biegu i połączeniem przez kanał z Nerem. Obecnie oczyszczaniem rzeki i osuszaniem błot nadrze Bzin Bzin Bzinitz Bzinne Bzite Bziunków Bzów Bzowica Bzowiec Bzówki Bzówko Bzowo Bzowy Bzura