związek z trzema morzami Czarnem, Baltyckiem i Niemieckiem; z morzem Czarnem przez rzekę Muchawiec, kanał Królewski, rzeki Pinę, Prypeć i Dniepr; z morzem Baltyckiem ma podwójną komunikacyą jedną za pośrednictwem rzek Narew i Wisła, drugą za pośrednictwem rzek Narew, Biebrza, Netta, kanału Augustowskiego i rzeki Niemna; z morzem niemieckiem zostaje w związku przez Wisłę, Brdę, kanał Bydgoski, Noteć, Wartę i Odrę. Gdy nadto przepływa ona przez urodzajne strony, oddawna więc uważana jest za jedną z ważniejszych dróg transportowych. Już w Galicyi rozpoczyna się spław dla tratew z belkami, klepkami i zbożem; dla galarów i innych statków zwykle zaczyna się od Uściługa; lecz z powodu niskiego stanu wód, wielu mielizn i zawałów, szczególniej na najwyższej części rzeki, spław jest utrudniony i chodzić mogą tylko statki z płaskiemi dnami, niewiele zagłębiające się. Wszystkie berlinki i galary ładowane zbożem, tak zwykle zdążają, aby stanąć na Narwi jeszcze za wielkiej wody, najpóźniej w maju, bo potem osiadłyby. Ominięcie niedogodności spławu i skrócenie drogi statkom, płynącym z transportami z wyższej części rzeki, przytem potrzeba osuszenia błot szeroko rozciągających się pomiędzy Włodawą i Łęczną, podały jeszcze w roku 1829 myśl otworzenia kommunikacyi tej wyższej części Bugu z Wisłą, za pośrednictwem licznych znajdujących się tu jeziór i rzeki Wieprza; nie przyszło to jednak do skutku. Za dawnych czasów Bug, jako rzeka spławna, według konstytucyi z r. 1548, nie miał być, począwszy od Sokala, żadnemi groblami hamowany pod karą 200 marek srebra. W roku następnym konstytucyą tę potwierdzono i oznaczono czas do zniesienia wszystkich grobli i jazów, wyjąwszy jednej grobli w województwie bełzkiem Mikołaja Ostroroga, która służyła do wzmocnienia zamku; jednakowoż dziedzic musiał obmyśleć wszelkie środki ku wygodzie przepływających tamże statków. Pokazuje się jednakże, iż znoszenie tych tam szło opieszale, ponieważ konstytucyą z r. 1633 ponowiono ten rozkaz pod karą 1, 000 marek, a roku 1641 nawet pod karą 3, 000 grzywien i to bez apelacyi. Płynący na tej rzece połowę cła Koronie, drugą zaś Litwie opłacali. Na Bugu znajdują się obecnie dwa mosty żelazne dla kolei pod Dorohuskiem dla linii dr. żel. Nadwiślańskiej o trzech przęsłach każde po 25 sażeni i pod Terespolem dla linii dr. żel warsz. terespol. Obszerna rozprawa i opis hydrotechniczny rz. B. znajduje się w Rocznikach gospodarstwa krajowego 1863 r. z listopada. Por. opis wybrzeży Bugu L. Kunickiego p. t. Podlasie z okolic Włodawy Tyg. ill. 1870 r. T. V, sir, 6976, Z, Glogera Dziennik Podróży po B. Kronika rodzinna z r. 1875 r. Nr. 20. Zasługi Długosza pod wzglę dem geografii przez prof. Wio. Pola. Mitscha Statistische Berichtigung. Lemb. Zeit 1817. Beil. zu Nro. 25. Wutzke Beschreibung des Bugflusses. Beitr zur Kunde Preussens. 1820 r. Krótki zbiór jeogr. Król. Pols. i w. ks, poznań skiego. Wrocł. 1816 r. Br. G. i Br. Ch. Bugaj, nazwa bardzo wielu miejscowości poło żonych nad wodą. Są to przeważnie drobniejsze osa dy. W obrębie Królestwa nie pojawia się ona wcale na prawym brzegu Wisły, choć sięga aż do jej wy brzeży, czego dowodem nazwa ulicy Bugaj nad sama Wisłą w Warszawie. Najczęstszą, jest ta nazwa w obrębie gubernii kaliskiej, kieleckiej i piotrkow skiej. Br. Ch. Bugaj, 1. wś, pow. łęczycki, gm. Piaskowiec, par. Ozorków. Leży pod samym Ozorkowem. W 1827 r. było tu 12 dnu i 125 mk. , obecnie 50 dm. 2. B. , wś, pow. sieradzki, gm. Brzeźno, par. Kliczków mały, rozl. m. 68 w posiadaniu włościan; ludności 49. 3. B. , wś, nad Wartą, pow. turecki, gm, Lubola, par. Brodnia, należy do dóbr rządowych Brodnia. Gospodarzy 6, morg. 194 i pół. Lustracya dóbr starościńskich z r. 1789 B, nazywa pustkowiem. 4. B. , folw, , pow. piotrkowski, gm. Uszczyn, o ćwierć mili od Piotrkowa, przy drodze bitej, z obszernym stawem, jedyne miejsce kąpielowe dla Piotrkowian. Wznosił się tu niegdyś drewniany a pełen wytworności zamek myśliwski królów polskich. Tu także 1702 r. Stan. Rzewuski krajczy koronny pogromił Szwedów. 5. B. , wś, pow. będziński, gm. Rokitno szlacheckie, par. Chruszczobród. Leży w punkcie przecięcia się drogi z Siewierza do Sławkowa z linią dr, żel. w. w. 6. B. , wś, pow. iłżecki, gm. Wielkawieś, par. Wąchock. Fabryka żelaza, 8 dm. i 51 mk. , 9 m. obszaru. 7. B. , wś, pow. jędrzejowski, gm. Mstyczów, par, Tarnowa. W 1827 r. było tu 19 dm. i 131 mk. 8. B. , wś, pow. kielecki, gm, Piekoszew, par. Chełmce. W r. 1824 r. było tu 12 dm. i 111 mk. Br, Ch. Bugaj, 1. wś, pow. wielicki, o 8 kil. od Wieliczki, par. Wieliczka. 2. B. , wś, pow, wadowicki, o 2 kil od Kalwaryi, w parafii Zebrzydowice. 3. B. , wś, pow. dąbrowski, o 5 kil od Siedleszowie, par. rz. kat. Otwinów. 4. B. , ob. Kłokoczyn, Bugaj, 1. domin. , pow. wrzesiński, 3 miej scowości; l li, 2 folw. Kozubiec, 3 Franulka; należy do dóbr Miłosławia; 33 dm. , 611 mk. , 1 ew. , 610 kat. , 192 analf. , st. p. , st. kol. żel. Miłosław o 2 kil. 2. B. , olędry, pow. średz ki, 2 miejsc 1 B. , 2 kol Wincentowo, 20 dm. , 170 mk. , 124 ew. , 46 kat. , 15 analf. 3, B. , karczma, pow. średzki, ob. Wylhelmowo Wilhelmshorst. 4. B. , kol. i karczma. pow. ostrzeszowski, ob. Szklarka. 5. B. , folw. , pow, chodzieski, ob. Pruchnowo, M. St Bugąjliszki, wieś rządowa, pow. wiłkomierski, par. świadoska, do dóbr Ołoty, niegdyś Platerów, należąca. Bugąjówka, ob. Buhajówka. Bugańce, wś, pow. trocki. Bugarć, ob. Baruszowice. Bugay. W Galicyi tak zwykie piszą nazwę Bugaj ob. . Buggoral, ob. Bukgóralski. Bugieda, wś, pow. augustowski, gm, Wołowiczowce, par. Teolin. Ma smolarnię, 18 dm. i 183 mk. , odl. od Augustowa 73 w. Bugiele, wś na lewym brzegu Wilii, poniżej Bujwidz. Bugienie, tego nazwiska jest kilka posia dłości w pow. telszewskim, na prawym i le wym brzegu ruczaju Szerkozna w par. zemelańskiej, o mil 6 od Telsz i o pół mili od staj cyi Welta lip. rom. dr. żel. Właścicielami ich są Rupejko, Kawecki, Lutyk i dwóch niemców. Lutykowie od lat kilkuset siedzą na tern miejscu. Fel. R. Bugienis, ob. Wyrwita. Bugirda, rzeka, w pow. sejneńskim, wy pływa z jeziora pod Gudańcami, płynie koło wsi Bugirdy i złączywszy się z rz. Brzozówką płyną razem 1 w. i wpadają do Niemna z le wego brzegu pod Szłopikami. Bugtowice, Buglowitz, ob. Stodoły. Bugulma, miasto powiatowe gubernii samarskiej, 10807 mk. , 1746 w. od Petersburga a 377 od m. gubernialnego odległe. Bank, stacya poczt. Bugurusłan, miasto powiatowe gub. samarskiej, 10980 mk. , 1854 w. od Petersburga, a 269 od miasta gubernialnego odległe. Bank, st. poczt. Bugzy płoskie i Bugzyjarki, dwie wsie, pow. przasnyski, gm. Bugzy Płoskie, par. Duczymin, posiadają urząd gminny, liczą 21 dm. , 192 mk. , powierzchni 276 m. 202 gr. ornego. Pol. Bugzy Płoskie posiada 1 dm. , 22 mk. , 234 m. ziemi i młyn wodny. Gmina B. płoskie, należy do s. gm. III okr. w Dzierzgowie, liczy 3397 mk. , powierzchni 14, 569 m. 4, 928 morg gruntu ornego. W skład gminy wchodzą BugzyPłoskie, DuczyminNowawieś, Duczymin Kościelny, GrabowoPodaki, JedlinkaSzlubowo, WólkaZdziwójska. Zdziwój, folw. BugzyPłoskie, os. młyn. Bugzy Płoskie, Brody, Duczyminkościelny, DuczyminNowa wieś, Dzierzenganadbory, fol. i os. młyn. GrabowoPadaki, GrabowoZawady, GrabowoSkorupki, GrabowoRżańce wieś i os. młyn, GrabowoSiwki, Grąd Grond, JarzynnyKierz, Lipowiec, OpiłkiPłoskie, RapatySwięchy, Rapaty Turki, RembowoZembrzusy, wieś szlach. i kordon RykiBorkowo, Szlubowo, StarawieśPłoskie, Szemplinoczarne, Szemplinowielkie, WyknoBorowe, WasiłyZygny, ZembrzusMo krygrunt; wyż wymienione miejsc. gm. BugzyPłoskie należą do parafii Krzynowłogawielka i Janowo. W gminie znajdują się następujące zakłady przemysłowe 4 młyny wodne, wia trak jeden, cegielnia 1, karczma 1, kuźnia 1. sklep z wikt. 1. Br. Chu. Buba, rz. , dopływ rzeki Unawy według Winc. Pola, poczyna się w Motyżynie; uchodzi przy Mostyszczach. Buhaje, wś, pow. lipowiecki Buhajówka, Bugajówka, rz. , zaczyna się w pow. kijowskim koło wsi Kruszynki, przepływa koło wsi B. Wielkiej, gdzie są starożytne horodyszcza i w tym powiecie ma swoje ujście do rz. Stulmy. Rzeczka ta nazywa się też Ustja. Buhajówka, 1. wś, nad rz. Buhajówką, o 8 wiorst odległa od m. Wasilkowa w pow. kijowskim. Mieszkańców 2229, z nich izraeli tów 32. Ziemi należy 3211 dz. do włościan. Dawniej była to wioska rządowa; do r. 1787 należała do monastyru frołowskiegokijowskie go. Ma zarząd gminny, szkołę i zarząd poli cyjny stan. Leży w glebie urodzajnej, mie szkańcy trudnią się rolnictwem, 2 cerkwie pra wosławne. 2. B. , wś, pow. taraszczański, nad rz. Rośką, wpadającą do Rosi, o 5 w. od mia sta Żywotowa, na drodze z tego miasteczka do Tetyjowa, o 40 w. od Lipowca, 50 w. od Skwi ry, 80 w. od Kożanki Mieszk. 627 wyznania prawosł. Cerkiew parafial. , cukrownia 1848 r. założona, produkująca rocznie 64, 700 pud. mą czki cukrowej. Dwa młyny, rybołówstwo. Należy B. do Szostakowskiego. Ziemi 1252 dzies. , wybornego czarnoziemu. Zarząd gmin ny i policyjny w m. Tetyjowie. Była tu ka plica katolicka parafii Tetyjów dek. hamańskiego. Kl. Przed. Buhłaje, wś, pow. latyczowski, na płn. zach. od Latyczowa, ma 500 dz. ziemi włośc, 520 dz. dworskiej i około 300 mk. Miejscowość pagórkowata; wś latem ukryta w zieleni drzew owocowych i dzikich. Niegdyś należała do klucza starosieniawskiego ks. Konst. Czartoryskiego, potem przechodziła do rąk Żurakowskich i kolejno Ruszczyców. Dziś jedna połowa należy do Sylwańskich, druga do Hugona Ruszczyca; w tej ostatniej są łomy kamienia wapiennego muszlowego. Buhryn, wś, pow. ostrogski, pierwotnie mianowana Bohoryń, później Boharyn a dziś Buhryn. Nad rz. spławną Horyniem, na północ od Ostroga o 32 w. Część południowa tej wsi na nizinie rozrzucona a druga część na wzgórzystem miejscu, gdzie jest cerkiew nowej konstrukcyi. Niegdyś należała do familii Kierdejów, których protoplastą był Tatar, który przyjąwszy religią katolicką, otrzymał od króla puste ziemie nad Horyniem w teraźniejszym pow. ostrogskim, jako też i w innych miej Bugaj Bugaj Bugąjliszki Bugąjówka Bugańce Bugarć Bugay Buggoral Bugieda Bugiele Bugienie Bugienis Bugirda Bugtowice Bugulma Bugurusłan Bugzy Buhaje Buhajówka Buhłaje Buhryn