włośc. 210. Gospodarstwa dominialne w sta. nie średnim, z wyjątkiem majątku Starce, w którym gospodarstwo prowadzone podług wszelkich wymagań nauki agronomicznej, i dlatego, jakkolwiek ziemia piaszczysta i nieurorodzajna z natury, doprowadzone zostało do stanu kwitnącego; produkcya podniesiona do znakomitych rezultatów, jak również hodowla inwentarza, prowadzona racyonalnie, nietylko przynosi odpowiedni dochód, lecz zaopatruje zarazem okolice w egzemplarze rozpłodowe, i przyczynia się do poprawienia rasy. Gospodarstwa włościańskie średniozamożne, a w niektórych miejscowościach, jak np. , we wsi Gozdy, ubogie, z powodu piaszczystego gruntu i nieumiejętności, a bardziej nieudolności uprawy. Ludności w ogóle dusz 4805; w tej liczbie katolików męż. 2328, kob. 2434, prawosławnych m. 1, k. 1, ewangelików m. 17, k. 17, izraelitów m. 3, k. 4. Zajęcie ludności wyłącznie rolnicze; z rzemiósł znajdują się kowalskie i tkackie, zaspakające miejscowe potrzeby. Kościołów parafialnych 2, we wsi Brzeźno i Kliczków mały; szkółek elementarnych 2 w tychże samych wsiach. Z zakładów fabrycznych istnieje tylko gorzelnia we wsi Nowawieś, z produkcyą 2000 wiader, oraz 5 młynów wodnych i 6 wiatraków, przerabiających do 4000 korcy zboża. Ż. 2. B. , wś, pow. koniński, . gm. Brzeźno, par. Konin. Leży w stronie wschodniej od Konina o 4 w. , od rz. Warty w. 2 i pół, na lewym jej brzegu, przy szosie warszawskopoznań skiej, w pięknem położeniu, dobrze zabudowana, zajmuje obszaru 4123 m. W 1827 r. było tu 40 dm. i 371 mk. , obecnie 928 mk. , grunt szczerkowaty, w części piaszczysty, obszerne łąki i tuż pod powierzchnią obfite pokłady węgla brunatnego, który z powodu małej spoistości nie może być przewożony i na miejscu tylko z korzyścią zużyty być może. Dobywany bywa na miejscową potrzebę. Prócz tego istnieją tu łomy piaskowca drobnoziarnistego, odznaczającego się białością i twardością dorównywającą granitowi; waga 1 stopy kubicznej dochodzi do 200 funtów; oba powyższe przymioty niekorzystnie odziaływają na rozwój kopalni, z powodu bowiem twardości obróbka jest bardzo kosztowna, duży zaś ciężar, przy braku kolei żelaznej lub uregulowanej komunikacyi wodnej, czyni prawie niepodobnem przewożenie większych sztuk na dalsze przestrzenie, i dla tego z wyrobów piaskowca brzezińskiego mogą tylko korzystać okolice bliżej położone; jakoż robotnicy, rekrutujący się z miejscowej ludności, zajęci są wyrabianiem nagrobków, stopni schodów, płyt do przykrywania kanałów i t. p. najprostszych robót, któremi zasilają kopalnię mieszkańcy Konina i bliższych okolic; kopalnia zatrudnia średnio 4 kamieniarzy. Znajdują się tu także gniazda wa pienia, który niegdyś był eksploatowany; obe cnie z powodu wyczerpania gniazd dawniej odkrytych wypalanie wapna zarzucone zostało, kopie się żwir, glina i piasek biały drobnoziar nisty, dla huty szklanej wielce przydatny. Z zakładow przemysłowych istnieje gorzelnia parowa i cegielnia. Do dóbr Brzeźno należą następujące folwarki Potażniki, Kociętowy, Rożek, Szczepidło i Wrząca. B. gmina należy do s. gm. okr. II w Paprotni, et. p. w Koninie, 3667 mk. J. Ch. 3. B. , nad rz. Mień, pow. lipnowski, gmina Bobrowniki. Na terytoryum objętem tą nazwą i obejmującem do 6 w. kw. po wyciętych lasach mieszczą się dwie wsie, t. n. folwark i tak zwane rumunki t. j. znaczna liczba kolonij, mających odrębne nazwy jak Banachy, Czarnarola, Dębowiec, Jeziorne, Łą ki, Konstantynów, Lipowiec, Nieszawka, Oparczyska, Olszowe błoto, Pieńki, Trzciniak, Wil czyska. Kolonie te należą częścią do parafii w Bobrownikach, częścią zaś do par. w Kikole i Lipnie. Parafia ewangelicka w Ossówce. W samem B. znajduje się kaplica katolicka, ewangelicki dom modlitwy i szkoła początko wa. Wieś B. w par. Bobrowniki ma 58 dm. , 426 mk. i 461 m. obszaru. Wieś B. w parafii Lipno liczy 42 dm. , 318 mk. i 659 m. ziemi samej ornej. Folw. B. ma 10 dm. , 62 mk. i 4662 m. ziemi; w tem 1190 m. ornej. W obrębie B. znajdują się dwa jeziora, jedno z nich ma 15 m. , drugie 5 m. obszaru. Według no tatek F. O. 4. B. , wś, nad jeziorem, pow. nieszawski, gm. Straszewo, par. Ostrowąs. Posiada szkołę. W 1827 r. było tu 15 dnu, 156 mk. 5. B. , wieś i folw. nad rz. Orż, pow. ostrołęcki, gm. Czerwiń, par. Goworowo. Boku 1827 było tu 23 dm. , 156 mk. , obecnie 392 mk. włośc, i drobnej szlachty; rozl. 2036 m. 6. B. , wś i folw. , pow. szczuczyński, gmina Szczuczyn, par. Niedźwiadna. Ma rozległości 767 m. 7. B. , wś rządowa, pow. jędrzejowski, gm, i par. Brzegi B. 1827 było tu 28 dnu, 174 mk. Br. Ch. Brzeźno, 1. niem. Briese, pow, czarnkowski, ok Wieleń Filehne. 2. B. , niem. Briesen, gmina, pow. czarnkowski, 2 miejs. 1 B. wś, 2 sołtysostwo B. ; 444 m, rozl. , 48 dm. , 484 mk. , 146 ew. , 848 kat. , 122 analf. 3. B. , domin. , pow. czarnkowski, 5502 m. rozl. , 2 miejsc 1 B. , 2 folw. Sobolewo; 10 dm. , 189 mk. , 14 ew. , 175 kat. , 2 analf. St. poczt. Czarnków o 5 kil, stacya kol żel Trzcianka Schönlanke o 22 kil Własność Bol. Kościelskiego, 4. B, niem. Briesen, wś, pow. średzki, 36 dm. , 389 mk, 324 ew. 65 kat, 61 analf. , st. p. Nekla o 4 kil, st, kol żel Pobiedziska Pudewitz o 18 kil 5. B. , niem. Briesen, wś, pow. obornicki, 16 dm. , 179 mk. , 91 ew. , 88 kat, 86 analf. , st. poczt. Długa Goślina o 6 kil, st. kol. żel. Rogoźno o 16 kil 6. B. , niem. DeutschBriesen, wś, pow. wągrowiecki, 26 dm. , 221 mk. , 37 ew. , 184 kat. , 68 analf. ; st. poczt Łekno o 5 kil, st. kol żel. Rogoźno o 25 kil 7. B. , niem. Briesen, olędry, pow. wągrowiecki, 9 dm. , 69 mk. , 66 ew. , 3 kat. , 3 analf. , st. poczt. Budzyń o 8 kil, st. kol żel. Rogoźno 15 kil 8. B. Polskie, kolonia, pow. wągrowiecki; 4 dm. , 38 mk. , 6 ew. , 32 kat. , 9 analf. 9. B. Polskie PolnischBrie sen, domin. , pow. wągrowiecki, 2665 m. rozl. , 7 dm. , 105 mk. , 6 ew. , 189 kat. , 36 analf. , st. poczt. Budzyń o 10 kil, st. kol żel. Rogoźno o 15 kil Własność Stef. Kierskiego. M. St. Brzeźno, 1. Adl. Briesen i Polnisch Briesen w, urzęd. wykazach zwane, wieś szlachecka, pow. człuchowski, z gm. i urz. stanu cyw. , par Borzyszkowo, od st. poczt. , kol i tel. Chojnice 6 kil, 8149, 52 m. rozl, 117 dym. , 1153 mk. , 803 kat. , szlachta zagrodowa. W r. 1821 jest 5 Brzezińskich, niem. wyk. urzęd. piszą Brzesziński, co oczywiście błędne, 2 Gliszczyńskich z przydomkiem Chamir, 1 Gostomski, 1 Kamiński, 2 Lipińskich 1 z przyd. Wruk, drugi z przyd. Kospot, 1 Ostrowski, 2 Prądzińskich, 1 Bekowski, 1 Spiczak. Dziś jeszcze jest tam między innymi Brzeziński z przyd. Świątek. Największa dziś posiadłość 268, 09 ha. , 259, 60r. orn. i ogr. , 7, 66 łąk, 1, 53 lasu, 1, 53 nieuż. , 0, 77 wody; sprzedaż mleka do Chojnic i hodowla angielskich owiec na mięso; 4 jarmarki na rok. 2. B. , niem. Koenigl. Briesen, wś włośc, pow. człuchowski, ze szkołą ew. ; gm. i urząd stanu cyw, Lindenhof Kętrz. nie ma, par. kat. Pr. Friedland, st. poczt. , kol i tel. Chojnice, 3664, 34 m. rozl, 28 dni. , 242 mk. , 78 kat. Brzeziński młyn 1 dm. , 12 mk. , 7 kat. , i Brzezińska dolina 97, 58 m. rozl, 1 dm. , 7 mk. zagrody do Brzeźna szlach. należące. 3. B. , ob. Wąbrzeźno. 4. B. , niem. Briesen, wś szlach. , pow. świecki, gm. i urząd stanu cyw. Łowinek, , par. Sierock, st. p. Kotomierz, ma szkołę, 476 ha. rozl, 12 dm. , 137 mk. , 91 kat. R. 1648 właściciel Dorpowski, 1782 starosta Tuchołka, do 1879 Rodkiewicz, obecnie bank Donimirskiego i spółki w Toruniu. 5. B. , wś włośc, tamże, 617 m. rozl. , 10 dm. , 90 mk, 65 kat 6. B. , folw. należący dziś do Turzna, pow. toruński, gm. i urz. stanu cyw. Papowo, par. Gronowo, st. pocz. Turzno; 1414 m. rozl. , 7 dm. , 150 mk. kat. Dziś własność Działowskiej, 1782 r. generałowej Jeżewskiej. 7. B. , niem. Brzesno, Birkenthal lub AmtPreussisch Stargardy wś, pow. starogardzki, st. p. i par. Śliwice. 8. B. , niem. Brzesno lub Amt Mewe, wś, pow. starogardzki, st. p. Bobowo, par. Nowacerkiew. 9. B. , niem. Bresnow, wś, pow, starogardzki, st. p. Swaroszyn, par. Klonówka. 10. B. , niem. Broesen ob. , wś, pow. gdański, st. p. Langfuhr. 11. B. , ob. Brzezino. 12. B. , niem. Bergling, wieś i dobra, pow, ostródzki, st. p. Dąbrówno. 13. B. , niem. Persing, wś, pow, ostródzki, st. poczt. Kurki. F. S. Brzeźno, niem. Brzesino, folw. dóbr Bobrzec, pow. sycowskiego. Brzeźno, niem. Bresin, wś, pow. lęborski ziemi pomorskiej. Brzezińska wola, wś, pow. sieradzki, gm. i par. Brzeźno. Brzezińska wólka, wś nad rz. Orz, pow ostrołęcki, gm. i par. Goworowo. Brzezińskie budy i holendry, wś i os. , pow. koniński, gm. Brzeźno, par. Konin. W 1827 r. było tu 19 dm. , 147 mk. Brzezińskie rumunki, ob. Brzeźno. Brzezińskie Walkowiska, niem. Bresinermangel, ob. Walkowiska. Brzeziny, nazwa wielu wsi i osad, utworzona w ten sam sposób co Leszczyny, Osiny, Lipiny i t. p. Brzeziny, 1. nad rz. Mrożycą, miasto powiatowe gub. piotrkowskiej. Posiada kościół parafialny i trzy inne, sąd pokoju okr. II, zarząd powiatu, urząd miejski, szkołę początkową, stacyą pocztową. Odl. od Warszawy wiorst 101. Najbliższa stacya kol. war. wied. w Koluszkach. Połączone są B. drogami bitymi ze Strykowem, Jeżowem, Ujazdem, Łodzią, Piotrkowem i stacyami dr. żel. w. w. w Rogowie i Rokicinach. W 1827 r. było tu 293 dm. i 3186 mk. , w 1860 r. 459 dm. i 5185 mk. , w tej liczbie 2443 żydów i 682 niemców; obecnie zaś jest 541 dm. i 6300 mk. B. mają 25 zakładów tkackich z produkcya 158, 800 rs. Bo miasta należy 3843 m. ziemi; w tem 3231 m. ornej. Data założenia B. nieznana. Autentyczność przywileju Kazimierza W. z 1366 r. , potwierdzonego przez Zygmunta Augusta w 1566 r. , podlega wątpliwości. W 15 w. musiały być dość ludne, gdyż na wojnę pruską dostarczają w 1459 r. 13 zbrojnych, podczas gdy inne miasta ziemi łęczyckiej dają po 2 tylko. Sarnicki piszący około 1585 r. nazywa je obszernem miastem, słynnem wybornymi rzemieślnikami. Istniał tu zapewne zamek, gdyż była kasztelania brzezińska. Wojny szwedzkie niebardzo zubożyły miasto, gdyż zwiedzający je w końcu XVII w. Verdum nazywa je ładnem miastem str. 123 i wylicza jego kościoły i gmachy. O podniesienie B. starał się w połowie XVIII wieku ówczesny dziedzic Antoni, Lasocki, kasztelan gostyński. W epoce rozkwitu przemysłu sukienniczego w królestwie około 1824 roku rozwinął się on i w B. , gdzie liczono 194 majstrów snkienniczych. Dotąd przemysł fabryczny zatrudnia większą część mieszkańców. Z kościołów najokazalszy i najdawniejszy jest parafialny, w stylu ostrołukowym z XIV lub XV w. , 1856 odnowiony. Drugi kościół po reformatach murowany założył Kasper Lasocki Brzeźno Brzeźno Brzezińska wola Brzezińska wólka Brzezińskie Brzeziński Brzeziny