regiem gęstych mogił. Edward Rulikowski. 2. B. , wieś, pow. ostrogski, na połud. Ostroga o wiorst 30, w pięknem położeniu, niegdyś należała do ks. Ostrogskich, później do ks. Ja błonowskich, do hr. Potockich, Zawiszy a obe cnie do Bronisława Mogilnickiego; ma dom w kształcie pałacyku z oficynami i kaplicą; wś obszerna, po większej części domy wieśniacze murowane, byt włościan dobry; ma paraf. cer kiew i szkółkę włościańską, oraz kaplicę katol. parafii Kuniów. Ziemia pszenna. Niegdyś tę wieś okrążały ogromne bory, i ztąd to przy brała miano. Obecnie siekiera wypleniła lasy, i przeistoczyła je na żyzne pola; jednakże w stronie wschodniej jeszcze istnieją piękne lasy, w których jedno uroczysko ma nazwę Chotiaz a jedna z sianożęci nazywa się Moławica Z. Róż Borowica, rz. , dopływ Rosi, uchodzi pod Steblowem w pow. kaniowskim. Borowice, wś i folw. , pow. płocki, gm. Ramutówko, par. Miszewo Murowane; folwark posiada 7 dm. , 16 mk. , tudzież 1110 m. obszaru; wieś włośc, liczy 13 dm. i 140 mk. Znajduje się tu jezioro bez nazwy, mające około 30 morg rozległości i łączące się z Wisłą. Borowickie Budy lub KępaBorowicka, kol. włośc, należy do dóbr B. , ma 12 dm. , 85 mk. i 246 morg. obszaru; dom modlitwy dla ewangelików. Borowice, 1. niem. Borrowitz, młyn, pow. niborski, st. poczt. Kozłówko. 2. B. , dobra w pow. kartuskim, par. Maternia. Borowicze, 1. m. pow. gub. nowogrodzkiej, 9918 mk. , 302 wiorst od Petersburga a 208 od Nowogrodu odl. St. poczt. 2. B. , wś, pow. porchowski, gub. pskowska, st. poczt. w pobliżu Porchowa i osady Solce. Borowiczka, rzeka, z prawego brzegu dopływ Dniepru w pow. czehryńskim. Borowiczki, folw. , pow. płocki, gm. Bielino, par. Imielnica, należy do dóbr Grulczewo, ma 4 dm. , 82 mk. ; młyn wodny i olejarnia. Borowie, Borowo, wś i folw. , pow. łukow ski, gm. Miastków, par. Borowie. Istnieje tu kościół, paraf. 1831 murowany; parafia erygowana 1545 przez Jana Warszewickiego, kaszt. liwskiego; szkoła początkowa; 14 dm. , 212 mk. , 1378 m. obszaru. B. dobra wraz z Brzo zą liczą dworskiej ziemi 1574 m. Par. B. dek. łukowskiego 1562 dusz liczy. Borowiec, 1. wś, pow. kozienicki, gm. Oblasy, par. Chotcza, ma młyn i tartak, 386 morg. ziemi dwor. , 19 włośc, 7 dm. , 46 mk. 2. B. , Stary i Nowy, kol. , pow. słupecki, gm. Grodziec, par. Królikowe B. Stary mórg włość. 1463, 782 mk. ; B. Nowy mórg włośc. 662, 222 mk. W 1827 r. było tu w ogóle 61 dm. i 590 mk. 3. B. , wś, nad rz. Czarną, pow. opoczyński, gm. Niewierszyn, par. Dąbrowa, ma 14 dm. , 73 mk. i 256 m. obszaru. Słownik Geograficzny Zeszyt V. przy tern miasteczku zameczek, palami ostawiony; hakownic żelaznych N. . 3, czwarta spiżowa. Co do dziejów tego miejsca godnem jest wspomnienia, iż przez B. przechodził główny szlak wojskowy, którym przeciągały zazwyczaj zastępy polskie w wyprawach przeciw kozakom. Szlak ten dotykał Dniepru i zacząwszy od Moszen na Czerkasy i B. biegł w kierunku tejże rzeki. Droga ta dla wojska, ktore nią przechodziło, miała korzystne strategiczne znaczenie, bo raz, że z powodu blizkości Dniepru łatwy był dowóz żywności a powtóre, że okolica, przez którą przebiegała, nie tworzyła żadnych zamykających ją punktów, chyba u samej jej kończyny, w przeprawie przez Taśminę. Jakoż widzimy, że w 1625 r. , gdy się bunty wszczęły na Zaporożu, hetman Mikołaj Potocki z wojskiem kor. nie inną tylko tą przeciągał drogą. Wyprawa ta wszakże, jak wiadomo, zakończona krwawem starciem u Kurukowa czyli Niedzwiedzich łóz, nie położyła końca niepokojom kozackim i 1636 r. znów się na nową zaniosło wojną. Ale tym razem w samej B. kozacy swe buntownicze gniazdo założyli, zabijając podejrzanych sobie Sawę Kononowicza i Teodora Onuszkowicza a na ich miejsce za starszego swego Pawluka obierając. Naprzeciw nadciągającym pułkom polskim kozacy także siły swoje zgromadzili i pod Mosznami i Kumejkami zniesieni przez Potockiego, cofnęli się w rozsypce do B. , gdzie się w obronnem zameczku zamknęli. Potocki wszakże obegnał ich dokoła, nawet wodę odjął. Pomimo to oblężeni dawali dzielny odpór, ale w końcu, nie mając dostatecznego zapasu żywności, poddać się musieli. Nazajutrz też d. 12 grudnia wydali hetmana swego Pawluka, Tomilenka i innych, i prawie na tern samem miejscu, powiada Okolski, gdzie niedawno jeszcze przedtem Sawę hetmana z drugiemi Pawluk kazał był rozstrzelać. Następnie uderzono na koło kozackie, na które sam hetman Potocki nie przybył ale wysłał w imieniu swojem Adama Kisiela, który, odebrawszy od kozaków buławę i chorągiew, naznaczył im z ramienia hetmańskiego, starszego, pułkownika, assaułę, sędziów i pisarza. Ale w owem kole znajdował się był wtedy Bohdan Chmielnicki, który w lat kilkanaście potem, w braterskiej spółce z Tatarami, miał rozpocząć walkę, która przez długie lata kraj cały nękała wojną srogą, krwawą, toczącą się na ogromnej przestrzeni, , bo od Dniepru po Dniestr, Horyń i Styr, a nawet po Bug i Wisłę. B. też w samem początku tej wojny 1648 w maju ujrzała znów wojska koronne tego co i dawniej hetm. Mik. Potockiego, ciągnące jak zazwyczaj znanym zdawna przetartym od poprzednich zwycięstw gościńcem swoim wojskowym, ale tym razem, jako ku ważniejszej skierowane imprezie, pośpieszające lądem i wodą; widziała je idące tam ku dzikim polom, gdzie się bunt zajął, wzniecony ręką Chmielnickiego; widziała je też rychło i w odwrocie ztamtąd. Wiadomo, że tą rażą wojskom koronnym zwycięstwo nie dopisało; owszem pamiętny je spotkał pogrom pod Zółtemi wodami i Korsuniem. Owóż gdy następnie cały kraj chwycił za oręż, to i kozacy borowiccy, przyłączywszy się do krwawego ruchu, utworzyli z siebie sotnię, należącą do pułku czehryńskiego. W 1649 r. pod Zborowem dowodził tą sotnią niejaki Iwan Proskurnenko. Ale w końcu i B. miała paść ofiarą tejże samej srogiej, niszczącej, długoletniej wojny. W 1677 r. Jerzy Chmielnicki syn Bohdana, wtargnąwszy wraz z Turkami i Tatarami do rodzinnej ziemi, zaczął okropną wojnę. B. i inne przyległe miasteczka zostały przez tatarów wycięte i spalone ze szczętem. Taki był koniec mieściny kozackiej. Długiego potrzeba było czasu, aby po zniszczeniu takowem B. znowu została zasiedloną i zabudowaną. Owszem w czasie tego spustoszenia jej i bezludzia obszar cały jej gruntów został wcielony do starostwa czehryńskiego, o co nieustanne zachodziły zażalenia ze strony starostów czerkaskich. Ale nareszcie, chociaż późno bardzo, B. znowu sie odbudowała, tylko nie na tern, co wprzódy, miejscu. Rewizya z 1765 r. starostwa czehryńskiego, do którego B. należała, wylicza w tern miasteczku chałup 109, libertowanych 3, słobodziaków 4, wołów do orania par 90. Lustracya z 1789 r. , zowiąc B. wsią, wylicza w niej 107 dymów. B. leży o 22 w. od Czehrynia, ma dziś 3000 mk. , cerkiew prawosł. i szkółkę. Zarząd gminny w B. , policyjny w Czehryniu. Do B. należy 4861 dzies. ziemi. Bliskość granicy z Zaporożem była powodem, że w lasach B. wylęgali się hajdamacy. W 1730 r. rozbijał tu ze swoją bandą niejaki Niedźwiedź, na którego w B. napadł w pogoni regimentarz partyi ukraińskiej Maliński, rozgromił; jednakże herszt ten, chociaż ranny od pułkownika Sawy, uciekł samoszóst. Arch. J. Z. R. o hajdamakach str. 229. W r. 1751 rozbijał w tutejszej okolicy sławny zbój Mamaj. Grunta otaczające B. z powodu przenośnych piasków są niewdzięczne; mieszkańcy po większej części trudnią się rybołówstwem i zarabiają zboże, wychodząc żąć na snopy do przyległych urodzajnych wiosek. Warto wszelako zauważyć, że wspomnione przetwory piasku, podobnego z pozoru do spotykanych na Litwie albo na Mazowszu, nie są jednak pozbawione siły rodzajnej. Bywają na nich przewyborne basztany łany kawonów i melonów; udaje się w lata nieco dżdżyste żyto a na długoletnich przełogach w nizkiej pozycyi najpiękniejsze prosa i lny. Cała ta, że tak ją nazwiemy, Sahara czehryńska, najeżona jest sze4. B. , wś, pow. Końskie, gm. i par. Gowar czew, ma 12 dm. , 69 mk. , 355 m. obszaru. 5. B. , wś, powiat biłgorajski, gm. i par. Łu kowa. Br. Ch. Borowiec, 1. młyn, pow. pleszewski, ob. Słupia. 2. B. , folw. , pow. pleszewski, ob. Sobótka. 3. B. , niem. Heidemühle, folw. , pow. obornicki, ob. Potrzanowo. 4. B. , niem. Waldau, olędry, pow. śremski, 57 dm. ; 471 mk. ; 379 ew. , 92 kat. ; 146 analf. 5. B. , folw. , pow. mogilnicki, ob. Jeziorzany. M. St. Borowiec, niem. Borrowz, wś, pow. kościerski, st. p. Wygoda. Borowiecko, folw. , pow. noworadomski, gm. i par. Dobryszyce, 435 m. obszaru. Borowikowy futor, ob. Kiryłówka. Borowina, 1. wś, pow. biłgorajski, gm. i par. Huta Krzeszowska. Należy do Ordynacyi Zamojskiej. 2. B. StaroZamojska, wś i folw. , pow. zamojski, gm. Stary Zamość, par. Sitaniec. W 1827 roku było tu 83 dm. i 576 mieszk. Br. Ch. Borowiny, kok, pow. łowicki, par. Bełchów, o 2 i pół w. od Łowicza, mk. 153. Borowiska, wieś, pow. sieradzki, gmina i par. Brzeźno, morg 115 w posiadaniu wło ścian, 98 mk. Żdż. Borówka, 1. nad rz. Buszynką Kałamanówką, wś, pow. jampolski, gm. Babczyńce, stan Dzygówka, o 25 w. od Jampola, o 15 w. od Jurkówki, wraz ze Słobódką Borowiecką ma 2870 mk. płci męz. Ziemi włośc. 3096 dz. , dworskiej 4857 dzies. , ogólnie dobra B. do 16000 morg. Jest tu fabryka cukru od roku 1867, mająca obrotu do 300000 rs. przerabia do 150000 berkowców buraków, młyny wodne, gorzelnia, kamień wapienny i rodzaj gipsu saletynem zwanego; gospodarstwo płodozmienne wzorowe. Należy do Mańkowskiego. 2. B. , mała wioska, pow. radomyski, o 6 w od Różyna, położona śród lasu. Mieszk. 183 wyznania prawosławnego; należy do gminy i parafii różyńskiej. Własność rządowa. Zarząd policyjny w Korostyszowie. 3. B. , po łotew. Borouka, mko pow. dyneburskiego, parafii krasławskiej, z kościołem filialnym, 1811 założonym, własność Platerów. 4. B. , leśniczówka, pow. nowoaleksandrowski, do dóbr Osokno hr. Tyszkiewicza należąca, parafia Dusiaty. 5. B. , zaścianek, pow. trocki. Borówka, błoto w pow. rzeżyckim, 38 w. kw. rozl. mające. Borówki 1. niem. Borowke, folw. , pow. złotowski, par. Wałdowo, gm. i urz. st. cyw. Sosnowo, st. p. Sępolno, 1554 m. rozl. , 5 dm. , 42 mk. , 14 kac. 2. B. , folw. , powiat brodnicki, st. poczt. Brodnica. Borówko, 1. wś, pow. średzki; 10 dm. ; 84 mk. ; 81 ew. , 3 kat. ; 16 analf. 2. B. Stare, domin. , pow. kościański, 2493 m. rozl. ; 2 21 Borowica Borowica Borowice Borowicze Borowiczka Borowiczki Borowiec Borowiecko Borowikowy Borowina Borowiny Borowiska Borówka Borówki Borówko