Małachowską. Do jego piękności przyczynia się szczęśliwie wybrane położenie, ale sztuka niemało mu dodała. Są tu kioski, groty, cie niste alee, statua Matki Boskiej z ciosu, dłuta Manzla z Warszawy, a nawet kopiec na wzór mogił krakowskich usypany, z którego piękny jest widok na całą okolicę. Obecnie istnieje tu wielki piec fryszerski. W 1875 r. wyrobiono w nim surowcu 50, 687 pudów, kutego żelaza 1800 pudów. W 1827 roku Borkowice miały 36 dm. i 325 mk. , obecnie mają 38 dnu, 339 mk. , 3, 805 morg. ziemi dworskiej i 336 morg. włośc. Par. B. dek. koneckiego 3778 dusz. Gm. B. ma 3465 mk. , rozległości 11, 010 morg. , w tern ziemi dwor. 6911 morg. , domów 447, s. gm. ok. II Chlewiska o 23 w. st. p. Przysucha. W skład gm. wchodzą Bolęcin, Borkowice, Bryzgów, Długabrzezina, Gródek, Kawy, Krosna, Kuźnica, Lusztyk, Ninków, Politów, Radostów, Rudno, Ruskibród, Ruszkowice, Wawrzynów, Wymysłów i Zdunków. Br. Ch. Borkowice, niem. Borkowizz, wieś, powiat ryski, par. Uexküll, niegdyś własność miasta Rygi. Borkowice, niem. Borkowitz, wś, pow. olesiński, o milę od Kluczborka, niegdyś należała do krolewszczyzny Bogacica, w parafii Bo gacica. Borkowiców dół, miejscowość na gruntach wsi Wylągi, pow. nowoaleksandryjski, gmina Celejów, o pół mili od Kazimierza Dolnego od ległej. Istnieje podanie, że w tym dole śmierć poniósł Maciek Borkowic. H. W. Borkowicze, wś, pow. drysieński, gub. witebska, st. p. , o 1 w. od t. n. st. dr. żel. dynebursko witebskiej. Borkowiny, Borkowina, niem. Borkowinnen, wieś, pow. olecki, st. p. Kowale. Borkowizna, kol. nad rz. Bystrzycą, pow. lubelski, gm. Piotrowice, par. Kiełczewice, na połud. od Lublina, 59 dm. Borkówko, niem. Klein Borkow, wś, pow. lęborski, na Pomorzu. Borkowee, wś, pow. krzemieniecki, ma kaplicę katolicką parafii Szumbar. Borkowo, 1. gm. , pow. sierpecki, należy do I okręgu sądowego Borkowokościelne, ludności 2574, rozległ. 11, 484 m. , w tej liczbie gruntu ornego 7, 126 m. ; do gminy należą wsie włośc. Białebłoto, Borkowokościelne, Borkowo wielkie, Gorzewo, Dąbrówka, Karolewo, Kisielewo, Mieszaki, Mieszczyk, Rydzewo, Rachocin, Studzieniec, Sułocin, Wilczogóra, Włóki piaski małe i wielkie, Zalesie; oprócz wyż wymienionych nazw wsi należą także dobra prywatne, rządowe i osady młynarskie; Babckępa, BabcTroska, Bobrowo, Dwamłyny, Lipniak Nowiny, Swobodzin; wymienione miejscowości należą do par. Borkowo, Jeżewo, Sierpc; w gminie znajdują się 3 szkółki elementarne, kościół katolicki we wsi Borkowokościelne, zarząd gminny, sąd gminny, garbarnia, 5 szyn ków i karczem, gorzelnia, 2 wiatraki, 2 kuź nie, 5 młynów wodnych. Wieś B. kościelne, w gm. B. , nad rzeką Sierpienicą położona, ma folwark, który liczy 36 mk. , 4 dm. , 600 morg. rozl. , w tej liczbie 320 m. gruntu ornego; osada młynarska zajmuje rozl. 173 m. ; wieś włośc, liczy 137 mk. , 35 dm. , 329 m. rozl. ; we wsi znajduje się kościół katol. parafialny sąd gmin ny, zarząd gminny; karczma należy do folwar ku. Druga wś w gm. B. t. j. B. wielkie lub szlacheckie, ma folwark, który liczy 22 mk. , 5 dm. , rozległości 944 m. , w tej liczbie 737 gruntu ornego; do folwarku należy gorzelnia i kuźnia; wieś liczy 256 mk. ; 30 dm. ; rozległo ści 186 m. ; we wsi znajduje się szkółka ele mentarna. Par. B. dek. sierpeckiego 1144 dusz liczy. 2. B. lub Borutowo, wieś włośc, nad rz. Wkrą, w pow. płońskim, gm. Błędówko, par. Cieksyn. W 1827 r. było tu 19 dm. i 163 mk. , obecnie 28 dm. , 239 mk. ; tudzież 562 m. ziemi. Folwark należy do dóbr Cie ksyn. Na gruntach B. , przy granicy od dóbr Błędowo, znajduje się jezioro Kroczyn, a nad jeziorem góra, na której stał niegdyś zamek Borutowskich, dziedziców Cieksyna. Szczątki tego zamku zniszczył, poszukując skarbów, je den z dziedziców za naszych czasów. Drzwi żelazne tego zamku złużą dziś do zamykania skarbca kościelnego w Cieksynie. Na granicy od wsi Wrona olbrzymi głaz granitowy, ster czący 8 łokci nad ziemią, zwany dyablim kamie niem. 3. B. , okolica szlachecka, pow. prza snyski, gm. Chojnowo, par. Węgra; w obrębie jej leżą wsie B. Boksy i B. Falęta. B. Boksy, wś przez drobną szlachtę zamieszkała, ma 14 dm. , 100 mk. , 259 m. obszaru. B. Falęta, wś przez drobną szlachtę zaludniona, ma 444 m. obszaru. W 1827 r. było tu 29 dm. i 127 mieszk. , obecnie 21 dm. i 225 mk, ; do tej wsi należy karczma, wiatrak i kuźnia. 4. B. , wś rządowa, pow. kolneński, gm. i par. Mały Płock, o 5 i pół wiorst na południe od Kolna, przy drodze bitej z Kolna do Łomży, na wzgó rzach piaszczystych, ponad torfiastemi błotami z obu stron rz. Skrody. W 1827 roku było tu 69 dm. i 465 mk. ; obecnie 772 mk. i 2887 morg obszaru. Br. Ch. Borkowo, 1. wś, pow. inowrocławski, ob. Jaksice, st. poczt. i kol. żel. Inowrocław o 7 kil. 2. B. , wś szlach. , pow. wrzesiński; 1208 m. rozl. ; 8 dm. ; 102 mk. ; wszyscy kat. ; 47 analf. ; st. poczt. Strzałkowo o 14 kil, st. kol. żel. Września o 15 kil. M. St. Borkowo, 1. niem. Borkau, dobra i leśnictwo, pow. starogrodzki, własność dawniejszego opactwa pelplińskiego, bogaty folwark, przez rząd pruski wydany w wieczystą dzierżawę, leży w glebie żyznej; ziemi ma 2265 m. , mieszkańców 231, z których 192 katolików, ma szkołę ewang. ; we wsi jest gorzelnia. B. jest już wspominane za księcia pomorskiego Grzymisława przed rokiem 1200; miało oddawna obronny gród na wzgórzu, który się nazywał Skosowo. Książę Mestwin II podarował B. cystersom w r. 1274, kiedy się przesiedlali z Pogutek do Pelplina. OO. cystersi chętnie przebywali w B. dla rozrywki, mieli także dość znaczną kaplicę we wsi pod wezwaniem św. Jakóba. W r. 1802, kiedy już cystersów nie było, zasłynęło B. naokół z objawienia N. . M. Panny, o której lud wierzył i wierzy, iż się ukazała we wsi nad Bożąmęką; figura Matki B. , znajdująca się w tej Bożejmęce, została przeniesiona w uroczystej procesyi do kościoła w pobliskiej Nowej Cerkwi Neukirch, za wyraźnym rozkazem władzy duchownej. 2. B. , niem. Borkau, wś szlach. , pow. kartuski, par. i st. p. Żukowo, o 422 st. nad pow. morza, ma 545 m. rozl. 493 m. roli ornej, 4 łąk, 34 pastwisk, 14 lasu. W 1648 r. właściciele Borkowscy. 3. B. , niem. GrossBorkow, wś, pow. lęborski, ziemi pomorskiej. 4. B. jest też, według Kętrzyńskiego, w pow. człuchowskim. Borkłojnie 1. wś starościńska, pow. poniewieski, o 13 w. od Poniewieża. 2. B. , wś i dwa folwarki, pow. poniewieski, par. remigolska, o 18 w. od Poniewieża, z kaplicą mu rowaną, własność Szwojnickich. 3. B. , folw. , tegoż powiatu i parafii, o 19 w. od Poniewieża, własność Czerniewskich. 4. B. , folw. , tegoż pow. i par. , o 20 w. od Poniewieża, własność Mickiewiczów. J. G. Borkowski Majdan; ob. Majdan Borkowski. Borkowszczyzna, 1. dwór, pow. lepelski, o 25 w. od Lepla, przy jeziorze Dołżyca, znajduje się tu 5 źródeł; 4 z tych źródeł są rezerwoarem dla wód mineralnych, piąte przyjmuje nadmiar wody ze wszystkich źródeł i potem już za pomocą rury puszcza ją w jezioro. Według analizy chemicznej dokonanej w 1843 r. przez p. Janta, co do składu swego są dwojakiego rodzaju, jedne przeważnie zawierają kwas węglany, węglan żelaza, węglan magnezy i siarczan wapna; drugie siarkowodór, nieznaczną ilość siarczanu żelaza, siarczan wapna i magnezyi. Wody te należą do rzędu żelazisto siarczanych. B. była niegdyś własnością arcybiskupów połockich. Leży u stóp wyniosłej góry, drewnianym kościołkiem uwieńczonej. 2. B. , okrąg wiejski, w gm. Bienicy, pow. oszmiański, liczy w swym obrębie wsie Większa Borkowszczyzna, Mniejsza Borkowszczyzna, Tatarszczyzna, Cielątki, Jaługi, Gromowicze, Ostaszki. 3. B. , zaścianek w pow. trockim. Bórkowy, po niem. Burg, Burk, obszerna i stara wieś, znana już w dokumencie z 1353 roku, na dolnych Łużycach, ponad rozlewami Sprewji, w pow. chociebuskim; ma przeszło 4000 ludności, prawie wyłącznie serbskiej; mieszkają w domach rozrzuconych na znacznej przestrzeni śród łęgów i wysp, tak zwanych błot sprewjańskich Spreewald. Czółna i wąskie a wysokie mostki, na które wchodzi się po schodach, ułatwiają komunikacyą. Potomkowie osadzonych tu za Fryderyka W. niemieckich kolonistów zserbszczyli się. Kościół luterański z nabożeństwem serbskiem, kilka szkół elementarnych, urząd pocztowy, apteka, młyny, sklepy. Tak zwany grod Schlossberg jestto malowniczo wyniesienie, w którego utworzeniu znać pracę ręki ludzkiej; złożone z 7 pagórków, rozległości 6 8 morgów, wysokości 50 60 stóp ponad poziom Sprewji. Lud mówi, że tu mieszkał król serbski Wendenkönig; krążą o nim liczne podania. Wykopaliska archeologiczne, urny, szczątki broni. Właściwością lingwistyczną mieszkańców, iż o przechodzi często w y, np. gyra, kyń, gyść. Prawdziwa skarbnica podań i pieśni ludowych. Nieeo więcej lubo powierzchownych i niewyczerpujących wiadomości patrz Berger. Der Spreewald, Cottbus, 1866; Andree. Wendische Wanderstudien stronica 84 91. Obszernie i dobrze pieśni u Smolera Próznieki. Volkslieder, II Grimma 1843. Podania Schülenburg Wendische Volkssagen. Leipzig 1880 str. 1 16, 131, 134, 297; Veckenstedt Wendische Sagen, Graz, 1880. A. J. P. Borkut, kąpiele i zdrój wody szczawiowej w hr. szaryskiem Węg. , w lesie, w pobliżu Preszowa Eperies; smaczną tę wodę piją w Preszowie, zmieszaną z winem. Razem z WilecHorką 34 mk. Por. Burkut. H. M. Borkwitz, ob. Porka. Borluny, dwie miejscowości t. n. , w pow. sejneńskim; jedna w gm. i par. Sereje, druga w gminie Lejpuny, par. Liszkowo. Born, po łot. Koplawa, kilka wsi w okręgu iłłukszteńskim, gub. kurlandzkiej AltBorn e WezzaKoplawa, NeuBorn JaunaKoplawa, GrossBorn LeelaKoplawa, KleinBorn Masa Koplawa. Ob. Nejborn. Bornice lub Borznice, niem. Bornitz, wieś włośc, pow. suski, par. Iława, st. p. AltChristburg, 1886 m. rozl, 27 dm. , 271 mk. , 1 kat. Bornitz, ob. Boranecy. Bernsmuende, ob. Bowsk. Bornshof niem. , mały folw. , awuls przy folw. Bystrzec. Borntuchen, ob. Borzetuchomie. Boro, ob. Borowe. Borocka, rz. w pow. mozyrskim, bierze początek w nieprzebytych moczarach pomiędzy Borkowice Borkowice Borkowiców dół Borkowicze Borkowiny Borkowizna Borkówko Borkowee Borkowo Borkłojnie Borkowski Majdan Borkowszczyzna Bórkowy Borkut Borkwitz Borluny Born Bornice Bornitz Bernsmuende Bornshof Borntuchen Boro Borocka