okolicy, o 12 kilom, od Krakowa a 2 kil. od st. dr. żel ces. Ferdynanda w Zabierzowie. Ogólnej powierzchni 1200 m. ; ludności 780 a 100 domów; gleba czarnoziem z mamutową glinką. Posiada kościół parafialny, który podług podania w r. 1393 miał być wybudowanym. Wieś ta była biskupią, i pierwotnie, tak jak wszystkie wsie teraz do parafii bolechowickiej należące, należała do parafii modlnickiej; kościół zaś teraźniejszy był kaplicą prywatną biskupią. Kościół piękny w stylu gotyckim, tak zewnątrz jak wewnątz bardzo dobrze utrzymany, ma piękny ołtarz z obrazem Pana Jezusa Ukrzyżowanego, również przyrządy kościelne z dawnych czasów pochodzące i pięknie zachowane. Dziekan Wojciech Ciszyński, proboszcz bolechowicki, zmarły 1872 r. , zapisał na zewnętrzne upiększenie kościoła przeszło 5000 złr. , za które staraniem obecnego proboszcza Walentego Skiminy wystawiono chór kamienny w stylu gotyckim jako też organy i ambonę nową; pamięć księdza Ciszy oskiego parafianie pomnikiem w kościele uwiecznili. W gminie bolechowickiej jest także szpital, którego fundacya sięga podobno 17 wieku a ma być dziełem jednego z proboszczów. Wieś B. w 1792 przestała być biskupią i przeszła na własność rządową; ostatnim biskupem tu mieszkającym był Woronicz który tu pisał swoje sielanki. Od rządu nabył tę wieś były pułkownik artyleryi wojsk polsk. Bochenek, od niego Gołemberski; obecny dziedzic Stanisław Ożegalski. Do B. należą przysiołki Wola i Zielona. Jest w B. szkoła 1klasowa. Dekanat bolechowicki dyecezyi krakowskiej obejmuje 10 parafij B. , Czulice, Giebułtów, Górkę koscielecką, Modlnice Wielką, Mogiłę, Pleszów, Raciborowice, Ruszczę i Zielonki; wiernych liczy 20990. Par. katol. B. liczy wiernych 3800 a obejmuje wsie B. , Brzezie szlacheckie, Brzezie narodowe, Karniowice, Kobylany, Ujazd, Więckowice, Zelków. Bolechowice, ob. Bolechowce, Bolechówko, wieś, pow. poznański; 9 dm. ; 84 mk. ; 9 ew. , 75 kat. ; 23 analf. Bolechowo, 1. wieś, pow. poznański; 19 dm. ; 150 mk. ; 15 ew. , 135 kat. ; 75 analf. 2. B. , domin. , pow. poznański; 6174 m. rozl. ; 3 miejscowości 1 B. ; 2. folwark Szlagencin Schlagentin; 3 Treskowo; stac. poczt. Muro wana Goślina o 4 kil; st. kol. żel. Poznań o 16 kil. Własność doktora Zygm. Szułdrzyńskiego. M. St. Bolechowska góra, pod Chęcinami. W dawnych już wiekach widocznie istniały tu kopalnie marmuru, gdyż lustracya z 1569 r. powiada w niej zrobiono wiele ale dziś nie robią Bibl. War. 52 II 54. Bolegość, Wolgast ob. Bolejcie, Bolcie, jez. w pow. nowoaloksandrowskim, gub. kow. , łączy się z jez. Niespiża i Strusty. Bolejny, niem. Bolleinen, wś, pow. ostródzki, st. poczt. Witramowo. Bolemów, ob. Bolimów. Bolencin, wś, pow. chrzanowski, par. Płaza, o 10 kil. od Chrzanowa, ma rozl. 1144 m. , w tern 522 m. roli ornej; 58 dm. , 398 mk. ; leży blisko drogi krajowej z Krakowa do Chełmka, śród pagórków, gleba żytnia urodzajna. Bolencin, ob. Bolęcin. Boleń, wś, pow. krakowski, par. Raciborowice, o 11 kil. od Krakowa. Boleścice, ob. Boleszczyce. Bolesław, wś i os. fabr. , pow. olkuski, gm. i par. t. n. Leży przy drodze bitej, idącej od Będzina przez Dąbrowę i Strzemieszyce st. dr. żel. w. w. do Olkusza. Odl. od Olkusza 7 w. Istnieją tu kopalnie galmanu i błyszczu ołowianego, należące do sukcesorów Jerzego Kramsty. W 1873 r. działają tu dwie maszyny, odprowadzające wodę, jedna dla dobywania rudy i jedna do przepłukiwania; wszystkie siłą pary. Dobywają rocznie do 120, 000 cent. rudy dającej 12 do 26. Przygotowany do przetopienia galman wyprawiano do hut cynkowych we wsiach Zagórze i Sosnowice w pow. będzińskim, tudzież do Prus. W 1873 r. dobyto 75, 000 korcy galmanu i błyszczu ołowianego, wartości 165, 400 rs. Dobywanie to zatrudnia około 600 ludzi. Prócz tego istnieje w B. gorzelnia i browar. B. posiada kościół paraf. mur. , przerobiony z kaplicy, którą tu wzniósł w 1627 r. Maryan Chełmski, chorąży krakowski. Od 1798 został parafialnym. Znajduje się tu jeszcze szkoła gminna i urząd gminny. W 1827 r. B. liczył 42 dm. i 467 mk. ; obecnie ludność potroiła się przynajmniej i wś przybrała charakter fabrycznego miasteczka. Par. B. dek. olkuskiego liczy 3652 dusz. Gmina B. należy do s. gm. okr. I w m. Olkuszu, st. p. w Sławkowie, ma trzy kopalnie galmanu, gorzelnio 2, browar, 6 młynów, tartaków 2, fabrykę, drutu, gwoździ i łańcuchów, fabrykę rządową do walcowania żelaza, cegielnię, szkołę rządową i prywatną. Ludności 7075, Bolesław, wś, pow. dąbrowski, z parafią rz. kat. w miejscu, ze st. poczt. i szkołą ludową. Kościół paraf. katol. fund. 1605. Parafia katolicka, dek. dąbrowskiego 6375 katol. , 460 żydów. Należą do niej miejscowości Kanna kaplica, Świebodzin, Kosierówka, Pawłów, Tonia, Grądy, Wólka Grądzka, Bór Grądzki, Samocice, Łęka, Podlipie, Kuzie, Strojców, Mędrzychów kaplica, Kupienin. Bolesław, niem. Bunzlau, m. w Szląsku pruskim, obw. reg. lignickiej, od 1818 powiatowe, na prawym brzegu rz. Bobrawy, st. dr. żel. z Lignicy do Kohlfurth, o 110 kil. od Wrocławia, założone około 1190 r. przez Bolesława Wysokiego, księcia wrocławskiego, obdarzone było dawniej wielkiemi przywilejami. Roku 1217 nocną porą napadnięte zostało przez rozbójników, którzy miasto okropnie splądrowali. Hussyci zajęli je 1427 r. W r. 1629 pożar zniszczył bibliotekę i zbrojownię. W r. 1642 poddało się księciu FranciszkowiAlbrechtowi saskolauenburgskiemu. Otoczone jest murami, basztami i rowami, i ma trzy przedmieścia. Bolesław szczyci się dobrze urządzonym do mem sierót i ma seminaryum dla kształcenia nauczycieli, dwie drukarnie, dwie księgarnie. Mieszkańcy, w liczbie 9000, są niemcy, trudnią się wyrobem sukna, przędzy i płótna, handlem zboża, a szczególniej sławne są tutejsze wy roby garncarskie. W czasie wojny Rossyi i Prus przeciw Napoleonowi I na wiosnę 1813 roku, umarł tu feldmarszałek rosyjski Kutuzow, dla którego stoją tu dwa pomniki. Św. Jadwiga wystawiła tu 1261 kościół katolicki, który 1524 1629 był protestanckim, 169. odnowiony. Kośc. par. ewang. 1833 1835 wzniesiony. Kilka szkół miejskich. 4 jarmarki. Fabryka wyrobów jedwabnych i sukna. Tu się urodził poeta niemiecki Marcin Opitz. Po wiat bolesławski ma 18 i pół mili kw. rozl. i 57537 mk. , przeważnie ewangelików. Grun ta niezbyt urodzajne, znaczne torfowiska. Produkta główne glina, torf, wapno, węgiel kam. , ruda żelazna, piaskowiec, drzewo, smoła, zwie rzyna. F. S. Bolesław, niem. Boleslau, wieś, pow. raciborski, parafia Pyszcz, do dóbr ks. Lichnowskich należąca. Bolesławczyk lub Bolesławów, wś, pow. bałcki, gm. Bohopol; liczy dusz męz. 169; ziemi 1043 dzies. Należał do Potockich, dziś Bernardakich i kupcowej Greger; ob. Bohopol Bolesławice i ŁawyKordon, dobra prywatne, pow. rypiński, gm. Osiek, par. Radziki dużo, nad rz, Drwęcą położone, ma 990 morg. rozl; w tern 390 m. gruntu ornego. Bolesławice, wś, powostrzeszowski; 11 dm. ; 88 mk. ; 64 kat, 11 ew. , 13 żyd. ; 9 analf. Bolesławice. Tak Łepkowski zowie Bolkowice, Bolesławiec, os. , przedtem mko rządowe, nad rz. Prosną, pow. wieluński, gm. i par. t. n. , przy granicy szląskiej. Posiada kościół par. , sąd gminny okr. II, urząd gminny i szkołę początkową. Założył je i od swego imienia nazwał Bolesław Pobożny, ks. kaliski, w r. 1269. Wcielone do Korony przez Wład. Łokietka, wpóźniejszym czasie wraz z ziemią wieluńską Władysławowi książęciu opolskiemu nadane zostało. Odebrał je i na nowo przyłączył do Korony Władysław Jagiełło, po siedmioletniem oblężeniu tutejszego zamku. W następnych czasach licznemi obdarzane przywilejami przez monarchów, pomimo licznych klęsk doznanych, jeszcze za czasów rządu pruskiego do 3, 000 rs. dochodu kameralnego liczyło. Przyjęcie rzeki Prosny za linią demarkacyjną pomiędzy Prusami a księstwem warszawskiem, później zaś królestwem polskiem, oddzieliwszy znaczną część gruntów miejskich do Prus, dochody kassy miejskiej do 1 3 części powyższej summy zmniejszyło. Bolesławskie starostwo niegrodowe zostawało w 1770 r. w ręku Wojciecha Opalińskiego, woj. sieradzkiego, i płaciło kwarty 3552 złp. Zamek tutejszy, niegdyś obronny, wystawił pierwotnie założyciel miasta; opanowany od Czechów za króla ich Jana, roszczącego pretensye do korony polskiej. Lecz Kazimierz Wielki, drogą umowy za pośrednictwem króla węgierskiego Karola, zawarł układ w Wyszchradzie r. 1335, mocą którego powiat bolesławski z zamkiem i wszelkiemi do niego przynależytościami przyłączył do Korony polskiej, następnie zamek w części przebudował, murem i wałami opasał. Szwedzi podczas pierwszej do Polski wyprawy zamek zupełnie zburzyli; podźwignął go atoli i do należytego stanu doprowadził Jan Radziejowski, starosta miejscowy, około r. 1670; lecz w połowie XVIII wieku, po najeździe Karola XII, stał znowu opustoszały i już się potem z upadku nie dźwignął; z całej tej budowli pozostała tylko wysoka ośmioboczna wieża i kawałek muru obwodowego. Zbudowaną była na kępie, umyślnie widać sypanej, i niedostępnemi błotami oraz rzeką otoczonej. Tutejszy kościół parafialny założony został w r. 1596 przez Mikołaja Zebrzydowskiego, wojewodę krakowskiego a starostę bolesławskiego. W tymże roku zaprowadzono przy nim bractwo literackie, które ówczesny prymas Stanisław Karnkowski zatwierdził. Murowana ta budowla w dobrym dochowała się stanie. Był tu nadto drewniany kościołek panien norbertanek, poprzednio szpitalny, który po supremacyi zakonnic zupełnie opustoszał. Niewiele jest lepszy od niego drugi kościół św. Małgorzaty, także drewniany, za miastom stojący. Był jeszcze w B. ratusz, ale ten przed kilkudziesięciu laty pogorzał. R. 1827 B. liczył 115 dm. i 896 mk. ; w 1859 r. 115 dm. i 1038 mk. , w tej liczbie 314 żydów. Par. B. dek. wieluński, liczy 1510 dusz. B. odl. od Wielunia 22 wiorst, st. poczt. w Wieruszowie. Gmina B. ma 6000 ludu. Bolesławiec, fol. w. , pow. poznański, ob. Będlewo. Bolesławów, ob. Bolesławczyk, Bolesławowo, wś, pow. koniński, gm. Sławoszewek. Ludność w połowie niemiecka, Szkoła elem. ewang. , t. z. kantorat Bolechowice Bolechowice Bolechówko Bolechowo Bolechowska góra Bolegość Bolejcie Bolejny Bolemów Bolencin Boleń Boleścice Bolesław Bolesławczyk Bolesławice Bolesławiec Bolesławów Bolesławowo