wej strony rz. Kroi, która do Muszy wpada; przyjmuje Wiezgę. Abele, mko w pow. nowoaleksandrowskim gub. kowieńskiej, nad rz. Pokrewną lub Krew ną, o 40 w od Nowoaleksandrowska, st. dr. żel. z Kałkun do Radziwiliszek, o 44 w. od Kałkun, pomiędzy Jełówką i Poniemunkiem, st. p. i tel. O dawności A. świadczą znajdywane w okolicy popalone kości, resztki oręża i naczyń. Histo rycznie pierwszą wzmiankę o A. spotykamy w XVI w. Starostwo abelskie w pow. Korszewskim na Żmujdzi płaciło kwarty r. 1782 złp. 992. Mko A. liczyło 1861 r. mk. 1560. Par. katol. A. ma dusz 4862. Kośc. mur. p. w. św. Anny, wzniesiony 1629 kosztem para fian. Filia w Rogielach. Dekanat abelski dyec. telszewskiej obejmuje połowę pow. nowoaleksandrowskiego, liczy parafij 14 Komaje, Abele, Rakiszki, Skopiszki, Poniediele, Krewno, Poniemuń, Poniemunek, Jużynty, Żabiszki, Hanuszyszki, Kwietki, Czadosy, Popiel; 5 filij; 9 kaplic. Wiernych 57417. F. S. Abelin, wś rząd, w pow. rossieńskim, o 65 w. od Rossien. Abeliny, wś w pow. gierdawskim, okr. reg. królewieckiego, pod Abeliszkami. Abeliszki, Abelischken niem. , dobra rycerskie i wś w pow. gierdawskim, okr. reg. królewieckiego, 183 mk. , st. p. Abelskie, jez. w pow. nowoaleksandrowskim, gub. kow. , pod Abelami, łączy się przez rz. Krewne z antonoskiem jeziorem. Abgulde, strumień, lewy dopływ Aa, ma ujście w parafii mitawskiej w Kurlandyi. Abgulden, jez. w pow. mitawskim parafii Doblehn. Tamże kilka wsi t. n. AbgunstKampe, Kępa nad Szarpówką, wś w pow. malborskim, dawniej do Gdańska należąca, 1783 w dzierżawę dana, mieszk. 30, ewangel. i menonitów. Abos, ob. Obiszowce. Abrahamfalva, ob. Abrahamowce. Abrahamów czyli Abramowy potok, mały potok w obrębie gm. Zawadki rymanowskiej. Wypływa ze stromych gór Beskidu niskiego, wznoszących się po płd. wsch. str. tej gm. , zrasza w krótkim ćwierćmilowym biegu dolinę, w któ rej leży przysiołek Abrahamów i na wsch. krańcu wsi Zawadką zwanej, łączy się z Za wadką, dopływem Jasiołki. Br. G. Abrahamowce. po niemiecku Abrahamsdorf, węg. Abrahamfal, wś słowacka na Śpiżu, w do rzeczu Popradu, po wsch. str. gościńca wiodą cego z Kiezmarku do Czwartku, istniała już w r. 1286 p. n. villa Abraham. Par. łacińska była już r. 1383. Ludn. przeważnie katol. 240 dusz, ewang. tylko 14. Żydów bardzo mało. Czyt. Dr. E Janoty Zapiski o zaludnieniu dolin Dunajca i Popradu na Śpiżu, Krak. 1864. Br. G. Abrahamowice, przysiołek, ob. Szczyrzyca. i Abramowice. Abrahamowszczyzna, przysiołek, ob. Krowica. Abrahamsdorf, ob. Abrahamowce. Abrahamsfalva, ob. Abrahamowce. Abrahamshof, ob. Borek. Abramów, wś. pryw. i folw. w pow. lubartowskim, gm. Wielkie, 60 osad włośc. ; par. w Rudnie, st. p. w Kurowie. Odl. od Lubartowa 20 w. Abramów i Abramowska wola, dwie wsie graniczące ze sobą w pow. zamojskim, gm. Goraj. Leżą na wyniosłych wzgórzach 565 st. n. p. m. , nad rz. Ładą, o 2 w. od Goraja i ty leż od Frampola oddalone. A. posiada gorzelnię produkującą za 4, 000 rs. rocznie; obszerny ogród i sad. Kościół par. w sąsiednim Rodziecinie, st. p. we Frampolu. B. Ch. Abramowice właśc. Abrahamowice, wś. i folw. nad rz. Czerniejówką, w pow. lubel skim, gm. Zemborzyce; kośc. paraf. mur. ; gorzelnia z produkcyą do 40, 000 rs. rocznie, st. p. i st. kol. Nadwiślańskiej w Lublinie. A. pierwotnie należały do par. lubelskiéj, dopiero w 15 w. utworzono tu oddzielną parafią i wystawiono kośc. drewn. Obecny wzniósł Wincenty Jezierski w 1786 r. Por Długosz I. 199 II. 539 i III 306, 307. B. Ch. Abramówka, wś. w pow. kijowskim, nad rz. Zdwiźem, o 7 w. od Kotiużanki, własność Sinielnikowa. Mieszk. 292, parafii kotiużańskiej. Huta szklana. KI. Przed. Abramowsk, okrąg wiejski w gminie Jewije, pow. trockiego, gub. wileńskiej, liczy w obrębie swym wsie Griesnokole, Abramowsk, Soboliszki, Hejbany, Kurkowszczyzna, Konleniszki, i zaścianki Hołynka, Lachowicze, Pojecina, Szorkinia. Majątek A jest własnością hr. Platera. Wś. A leży o 21 w. od Trok a o 10 w. od st. dr. ż. Jewije. Abramowska Wola, ob. Abramów. Abramowszczyzna, wś. w pow. wieliskim, nad Jelszą. Abranowce, Abrahamowce, po węg. Abrany, wś. w hr. szaryskiem Węg, nad potokiem Delna, kościół katol. filial, 365 mieszk. Abrany, ob. Abranowce. Abrau, ob. Oborowo. Abschermeningken, Abscherningken, ob. Kugen. Abschruten, dziewięć wsi w Prusiech wschodnich nosi to nazwisko. Z tych A. w pow. wystruckim zowie się też inaczej Usswarten; w pow. ragnickim inaczej Jacken a w pow. pilkaleńskim inaczej Petczinken. Abse, rz. , ob. Egiel. Absteinen, wś. w pow. stołupiańskim, pod Ejtkunami, słynna z pięknej stadniny koni. Abstich, ob. Lupsztych, Absze, rz. , dopływ Bartawy z prawej strony. Ma źródło na płn. od mka Iłłoki, ujście o 2 w. od Szkud; przyjmuje strugę Sartys. Abt, rz. , dopływ rz. Omel, ob. Pregla. Achodden, ob. Ochodnio. Achthuben, wś. w pow. prądnickim, na Szląsku prus. , tuż obok Schnellenwalde, w parafii Riegersdorf. Dwie wsie t. n. w Prusiech wschodnich. Achtuba, lewe ramię Wołgi, oddziela się powyżej Carycyna i na przestrzeni 650 w. prawie równolegle do niej płynie, miejscami bardzo obfite w wodę i po brzegach błotniste, miejscami wązkie i wysychające czasem. Niegdyś A. miała wpadać wprost do m. Kaspijskiego. Mieszkają nad nią Kałmucy i astrachańskie wojsko kozackie. Piotr W. chciał rozwinąć w tych stronach jedwabnictwo, ale przemysł ten w pierwszych latach XIX w. zupełnie upadł. Nad A. spotyka się mnóstwo zwalisk po dawnej Złotej Ordzie, której stolica Saraj była prawdopodobnie w tern samem miejscu, gdzie dziś m. Carewo Siemienow, Geogr. stat. Słowar Ross. Imp. Achtyrka, m. pow. w gub. charkowskiej, o 108 w. od Charkowa, 1276 od Petersburga, nad jez. Białem i Czykałowem, oraz nad rzeczkami Achtyrką i Husienicą, st. dr. żel. sumskiej, około 20000 mieszk. Założone w r. 1641 przez Polaków, należało do t. z. obronnych horodyszcz putywelskich, 1647 przyłączone do Rossyi; posiada wielki sobór prawosławny z obrazem M. B. cudami słynącym, do którego corocznie schodzą się tłumy pielgrzymów. Prócz tego mają być w soborze trzy obrazy pędzla Murilla. Z rzemiosł rozwinięte głównie w A. szewctwo i tkactwo materyj wełnianych na jubki małoruskie. Jarmarków 5 na rok, kramów 60. W mieście brak dobrej wody do picia. Powiat achtyrski gub chark. ma 2442 w. kw. , w 1861 miał 98700 mieszk. , osad zaludnionych 141 największa po A. Kotelwa, cerkwi 48, główna rz. Worskła, grunta czarnoziemowe, lasów brak, uprawa zboża, buraków, tytuniu. Ludność wiejska trudni się głównie czumactwem. Osady wielkorossyjskie powstały tu od połowy XVIII stulecia. F. S. Ack. .. Nazwy niemieckie zaczynające się od Ack. .. patrz głównie pod Ak. Ackmenischken, pięć wsi w Prusach wschodnich nosi to nazwisko; z tych jedna w pow. ragnickim zowie się też inaczej Maagstim. Ackmonienen, trzy wsie w Prusach wsch. noszą tę nazwę. Acstass, ob. Uść, po niem. Uscz, Uszcz. Acukiewicze, wś. w półn. zach. str. pow. mowogródzkiego gub. mińskiej, w gminie lubczańskiej, w I stanie policyjnym i I okręgu sądowym Nowogródzkim. Al Jel. .. Aczujew, duża wś. na wsch. brz. morza Azowskiego, nad rz. Czarny Protok, słynna z rybołówstwa, Aczytskaja ross. , wś, pow. krasnoufimski, gub. permska, st. poczt. o 21 w. od Krasnoufimska ku Permowi. Adachów, ob. Odachów. Adamańce, wś. , pow. trocki. Adamczowice, wś, i fol. , pow. sandomierski, gm. Klimontów, par. Goźlice, st. p. Klimontów. Wspominana u Długosza II. 334, 336. Adamejciszki, okrąg wiejski, gm. Podbrzezie, pow. wileński, liczy w obrębie swym wsie Leony, Wojtkuńce, Siewruki, Tumańce, Adamejce, Rejszaliszki, Kalniszki, Kałnota, Dasiance, Biernaty, Grysztele, Worniszki, Jakubańce, Grodzie; zaścianki Dumbla, Rataliczki, Pojeżowce, Źemariele, Mialejki, Kałnota, Szoskiszki, Boreliczki, Wojniczki, Ejdaniszki, Radlicele, Pokliszki, Puzyrzyszki, Powarnie, Rogiewiszki Wroniszki, Okmiana, Wiźuniszki, Pustowszczyzn, Pieślakiszki. Adamek, ob. Adamów. Adamfoeldje, ob. Moszorów. Adamierz, ob. Jadamierz. Adamiszki, zaścianek, pow. trocki. Adamki, folw. , pow. włodawski, gm. Wyryki, przestrzeni morgów 1580; par. i st. p. we Włodawie. Adamkowo, Jadamkowo Kętrz. 1. A. , wś szlachecka, pow. tucholski, na lew. brz. rz. Kamionki, rozl. 248. ha. , lud. 32 kat. 22 ewang. Osada nowsza, własność Prądzyńskiego. 2. A. , Adamshof, folw. , pow. złotowski Prus Zach. Adamów, Adamowo, Jodamów, . nazwa bardzo wielu wsi, folwarków, osad, na całej przestrzeni ziem polskich. W obrębie Królestwa jest przeszło trzydzieści miejscowości t. n. Adamów, 1. A. lub Jadamów, osada, dawniej mko, pow. łukowski, gm. Grudów, posiada sąd gminny, szkołę elementarną i kościół parafialny murowany. Zwyczajna droga łączy A. z Łukowem, odległym o 23 w. ; najbliższa st. dr. żel. Krzywda na linii z Łukowa do Iwangrodu, st. poczt. w Łukowie. Ludność A. wynosi około 1, 000 mk. w 90 domach. Mieszkańcy, przeważnie rolnicy, posiadają 1830 morgów ziemi. A. parafia dek. łukowskiego liczy 1406 dusz. W zeszłym wieku A. był własnością Krasińskich i słynął z jarmarków. 2. A. wś. gm. Piorunów, pow. konińskiego, o 12 w. na płdwsch. od Konina, o 6 w. od Władysławowa, 272 mórg rozl. , 83 ludn. , grunt piaszczysty, okolica biedna, wzgórzysta, bezwodna; obok folw. A. powstały po wyciętych lasach, niegdyś do dóbr Wyszyna należących, 180 mórg rozl. 3. A. wś, gm. Golina, pow. koniński, o 14 w. na płn. zach. od Konina, o 2 w. od Goliny, przy trakcie z Goliny do Kazimierza, 98 mórg rozl. Abele Abele Abelin Abeliny Abeliszki Abelskie Abgulde Abgulden Abgunst Abos Abrahamfalva Abrahamów Abrahamowce Abrahamowice Abrahamowszczyzna Abrahamsdorf Abrahamsfalva Abrahamshof Abramów Abramowska Abramowice Abramówka Abramowsk Abramowszczyzna Abranowce Abrany Abrau Abschermeningken Abscherningken Abschruten Abse Absteinen Abstich Absze Abt Achodden Achthuben Achtuba Achtyrka Ack Ackmenischken Ackmonienen Acstass Acukiewicze Aczujew Aczytskaja Adachów Adamańce Adamczowice Adamejciszki Adamek Adamfoeldje Adamierz Adamiszki Adamki Adamkowo Adamów