liszki, Dowiatyszki, Biebrusy, Rudosiołka, Andraszuny, Rudziesa, Połoka, Kołokosy, Miłoszyszki, Hugołówka, Kiertójka, Szozury. Biebrza, rz. , początek swój bierze z bagien na połd. od Nowego Dworu w gub. grodzieńskiej, płynie w kierunku półn. od wsi Syruciowiec zwraca się ku zach. i odtąd w całym swym biegu aż do ujścia w Narew, stanowi granicę królestwa od cesarstwa. Za wsią Rohożyniec nagle zwraca się ku półn. , pod os. Lipsk tworzy wężowaty załom, zawracając ku połud. , lecz niebawem powraca do kierunku zachod. ; pod Jasionowem przybiera kierunek więcej połud. , zrobiwszy znaczniejsze zakręty pod Czarnym lasem i Dębowem, mniej więcej w kierunku połud. zach. , podpływa pod Goniądz; ztąd nachyla się ku zach. ; od Osowca coraz więcej nachyla się ku połud. i tak płynie aż do wsi Okrasina; następnie dążąc w kierunku połud. zach. , płynie około wsi Brzostowo, Mocarze, Burzyn, Rutkowskie, Wierciszewo i przepłynąwszy około 140 w. Bobrowski podaje 170 w. , L. Wolski 19 mil, Stuckenberg 140 w. , Bliziński, rękopis 220 w. , wpada pod wsią Ruś do Narwi z prawej jej strony. Prawy brzeg B. znajdujący się w królestwie, nieledwie na całej przestrzeni posiada rozległe błota, zwane Biebrzańskiemi, do których przystęp po największej części jest utrudniony i dla tego szczególniej w powiecie augustowskim, prawie nigdzie nie widzimy osad nad samą rzeką, tylko w niejakiej odległości. Lewy brzeg w cesarstwie jest prawie wszędzie suchy, miejscami wyniosły, jak np. pod Groniądzem. Przy takim stanie B. ma koryto niezupełnie pewne na przestrzeni od źródła do Dębowa to jest do ujścia Netty, w długości 15 i pół mil; szerokość w średnim stanie wynosi od 3 10 sążni, głębokość wody od 5 10 stóp; od ujścia Netty szerokość B. wynosi 10 20 sążni, głęb. od 10 14, a w niektórych miejscach i do 20 stóp. W czase suszy woda miejscami jest tak małą, że można ją pieszo przechodzić i wozami przejeżdżać. Podczas wezbrania wód, rzeka zalewa nawet zabudowania wsi nadbrzeżnych. Największe wezbranie wydarzyło się w roku 1844; wtedy woda wzniosła się na 6 stóp nad stan najwyższy, rozlała od 2 do 7 wiorst po przyległych gruntach i zatopiła część zabudowań mieszkalnych we wsi Brzostowie. Zamarzanie wody najczęściej następuje w grudniu, lody puszczają w marcu lub kwietniu, średnia ich grubość stóp 2. W czasie wód większych spław rozpoczyna się już od osady Lipska, lecz dla berinek, galarów i tratew właściwie dopiero, jako dogodny przy każdym stanie wód, uważa się od Dębowa, na przestrzeni 68 wiorst, gdzie kanał augustowski łączy się z, Biebrzą; odtąd aż do ujścia do Narwi, na długości 10 mil, spławiane bywa drzewo, zboże, sól, żelazo i i. d. W latach 1823 i 24 w czasie budowy kanału augustowskiego, koryto B. było regulowane, np. pod wsiami Mocarze i Szostaki prostowane; z tern wszystkiem dziś w niektórych miejscach przedstawia ono niedogodność dla spławu. Jakoż pod Dolistowem, Wroceniem i Groniądzem dzieli się na kilka odnóg, z których żadna nie ma dostatecznej głębokości; w innych miejscach zanieczyszczone jest piaskiem, zwirem i kamieniami; pod Brzostowem, Groniądzem, Wroceniem i Dolistowem znajdują się zawały kamienne, a pod Dawidowizną pod Groniądzem rafa kamienna. Dwa są przewozy na Biebrzy jeden w Osowcu, drugi w Ostrowiu, a pod Sztabinem most drewniany na palach. We wsi Sieburczyn znajduje się śpichrz zbożowy przeszło na tysiąc korcy. Do Biebrzy zlewają się w królestwie następujące rzeki Niedźwiedzica, poniżej wsi Ponarlica; Jastrzębianka z Lebiedzianką naprzeciw wsi Jasionowo; Netta pod Dębowem; Stawiska pod wsią Lipowe, wchodzi w błota biebrzańskie i następnie wlewa się do Biebrzy; Łek i Dybła, o pół mili powyżej miasta Goniądza; Klimaszewica pod wsią Mścichy; Wissa przy wsi Płuty w pow. kolneńskim; nakoniec rzeczka Kamionka pomiędzy wsiami Rutkowskie i Burzyn. W gub. grodzieńskiej z lewego brzegu wpadają Sidra, Berwina, Kamionka, Stołowniata, Grodnianka, Brzozówka, Olszanka, Karpa, Młynówka, Węgierzec, Raciborówka. Według Święcickiego Andrzeja B. stanowiła granicę między siedzibami Jadźwingów Augustów, Rajgród, Goniądz a ziemią Wizką. Stefan Batory chciał uspławnić B. na przestrzeni od Lipska do ujścia. Znaczenie B. jako drogi wodnej polega na tern, że wchodzi ona w system połączenia rzeki Niemna z Wisłą; jakoż od Niemna idzie kanał augustowski, który, zakończony uspławnioną rzeką Nettą, łączy się z Biebrzą pod Dębowem, gdzie jest śluza; następnie spław odbywa się Biebrzą, która wpada do Narwi pod wsią Ruś, o 3 w. na półn. wschód od Wizny, a nakoniec Narew, powiększona wodami Bugu i innych rzek pomniejszych, zlewa się do Wisły pod Modlinem. Br. Ch. Biebrzańskie błota, najrozleglejsze w królestwie, ciągną się po obu stronach rzeki Biebrzy i jej dopływów. Rozpoczynają się około Lipska, położonego na krawędzi suchego lądu; stanowiącego niejako półwysep otoczony z trzech stron błotnistemi nizinami. Wszystkie dopływy Biebrzy tworzą także po obu swych brzegach błotniste niziny. Ten obszar błotny rozszerza się niekiedy do 18 w. w kierunku od połud. ku północy, jak np. w okolicach Lipska. Miejscami tylko kawałki suchego wynioślejszego lądu sterczą jak wyspy lub wrzynają się w formie półwyspu w błotniste przestrzenie. W tych punktach skupiają się zwykle osady wiejskie. Wieś Jastrzębna rozsiadła się na ta kiej wyspie, mając Wilcze bagno z północy, błota rzeki Jastrzębianki z zachodu a Biebrzań skie mokradle od południa i wschodu. Na dru giej wyspie na poł. od Lipska mieści się wieś Rohożyn, na innej maleńkiej maleńka wioska Jałowa. Na takich wyspach dalej ku zacho dowi w pobliżu ujścia Netty spotykamy wsie Polkowo, Dębowo, Jasionowo, Kopytkowo. Inne mniej wyniesione wyspy pokryte są lasami i niezaludnione. Miejscowości te tylko w cza sie mrozów lub suchego lata mają stałą komunikacyą z dalszemi okolicami; w innych porach roku są niejako odcięte od świata i skazane na wodną komunikacyą. Największy obszar bło tny rozciąga się na przestrzeni między Augu stowem, Suchąwolą, Groniądzem i Rajgrodem. Błota tu mają do 28 w. szer. od zachodu ku wschod, i do 15 w. w kierunku od półn. ku połud. Wreszcie niedaleko już ujścia swego do Narwi, Biebrza tworzy rozległe błota, cią gnące się w kierunku ku Szczuczynowi na 18 wiorst koło wsi Okrasin, Mścichy, Klimaszewizna, Kownaty, Grodlewo. Błota Biebrzańskie noszą w rozmaitych częściach osobne na zwy jak Pankowskie, Kobyle, Borowizna, Przetok, Tarówka, Bobrzańskie właściwie, Pieńczykowskie, Łękowo, Netta, Maleszewskie i. t. d. Kanał Augustowski wiele się przy czynił do osuszenia tych błot przez odprowa dzenie ich wód. Br. Ch. Biechów, wś, pow. stopnicki, gm. Wojcza, par. Biechów, leży na drodze z Korczyna do Pacanowa. Posiada kościół paraf. drewniany, założony 1315 r. , i szkołę gminną. Biechowska wola leży śród błot w pobliżu B. i Paca nowa. Par. B. dek. stopnickiego liczy 2534 wiernych. Br. Ch. Biechowo, 1. wieś, pow. wrzesiński; 12 dni. ; 148 mk. ; wszyscy kat. , 29 analf. ; ma kościół paraf. dek. miłosławskiego, dawniej pyzdrskiego. Już za Piastów wieś była kasztelanią, jednem z główniejszych miejsc Wielkopolski; zapewne już w XIII wieku istniał kościół, wystawiony prawdopodobnie przez jednego z książąt wielkopolskich. Naruszewicz wspomina o kościele biechowskim dopiero w XIV w. , przytaczając kronikę archidyakona gnieźnieńskiego, że podczas wojny domowej Grzymalitów z Nałęczami Mikołaj pleban biechowski, przypatrując się r. 1383 ciekawie szturmowaniu Pyzdr, poległ, ugodzony kulą kamienną. W XVI w. B. należało do rodziny Pompawskich, herbu Gozdawa, która za panowania Zygmunta Augusta przeszła do reformacyi i kościół biechowski oddała dysydentom. W XVII katolicy go znowu odzyskali. Na początku XVIII w. Smarzewski, ówczesny dziedzic, sprowadził do kościoła zgromadzenie ks. filipinów, którzy tu pozostali aż do roku 1809. Od tego czasu duchowieństwo świeckie znowu rządzi kościołem. 2. B. , domin. , pow. wrzesiński; 1471 morg. rozl. ; 2 miejscowości. 1 B. ; 2 kopalnie torfu Syberya; 10 dm. , 129 mk. ; wszyscy kat. ; 57 analf. ; st. poczt. i kol. żel. Września o 11 kil. Własność Łukomskiego. M. St. Biechowo, wś, i Biechówko, dobra ryc. , pow. świecki, st. p. Terespol, par. Przysiersk, własność Koszyckiego. Biechowy, wś, na prawym brzegu Warty, pow. koniński, gm. Wysokie, par. Krzymów. Grunt piaszczysty i sapowaty, podlega wylewom Warty. W tej wsi jest przewóz na promie, jedyny na przestrzeni 4milowej. Od Konina odl. 14 w. W 1827 r. było tu 15 dm. i 167 mk. ; obecnie 129 mk. i 369 m. obszaru. Biecz, miasto, pow. gorlicki, pod 38 11 szer. półn. , 49 9 dług. wschod, od Ferro, byłe miasto powiatowe województwa krakowskiego, stacya pocztowa przy trakcie z Jasła do Grybowa, o 19 kil. od Jasła. Ma 383 domów, 1204 męż. , 1246 kob. razem 2450 mieszk. ; z tego 1878 rz. kat. , 284 izraelitów. Siedziba c. k. posterunku żandarmeryi, apteka, lekarz, urząd pocztowy i telegraficzny. Parafia łac. w miejscu; kościół farny w pięknym stylu gotyckim, zbudowany już w 1326 r. Patronem był dawniej biskup krakowski, teraz c. k. rząd krajowy. Szkoła ludowa 4klasowa, fundusz ubogich założony przez królowę polską Jadwigę w 1373 celem wspierania miejscowych ubogich. Majątek zakładowy tej instytucyi wynosi 61187 złr. , dochód w 1877 roku 3553 złr. B. leży na pagórku nad rzeką Ropą, przy gościńcu rządowym południowym czyli karpackim. Uboga ludność trudni się przeważnie rolnictwem, a po części także przemysłem tkackim. B. , jedno z najdawniejszych miast, posiadało niegdyś zamek i opasane było murami. W roku 1294 nadał je Wacław król czeski kapitule krakowskiej, ale Łokietek w skutek napadu węgierskiego, który omało się niepowiódł, w r. 1311 odebrał je biskupowi Muszkacie i do dóbr stołu królewskiego przyłączył. Tu w r. 1400 ponowili posłowie Jagiełły z posłami cylijskimi zaręczyny króla z Anną hr. Cylijską, wnuczką Kazimierza W. W 16 wieku Biecz, położony przy głównym trakcie węgierskim, pomnożywszy swą ludność osadnikami niemieckimi, tak zakwitł handlem i przemysłem, że go nazwano małym Krakowem. W okolicznych górach tutejszych tylu ukrywało się opryszków, że w 1614 r. , według podania, stracono ich razem w B. 120. To zrodziło potrzebę oddzielnego powołania ludzi do spełnienia wyroków sądu i ztąd stało się miasto to głośnem na całą Polskę nauką i wyzwalaniem się katów. Te

Biebrza

Biebrza

Biebrzańskie

Biechów

Biechowo

Biechowy

Biecz