MATERYAŁY DO HISTORYI PRAWA i heraldyki Polskiej. WYDAŁ BOLESŁAW ULANOWSKI. Przedmowa, którą zamieściliśmy przy wydaniu Zapisek Herbowych Krakowskich (Star. Pr. Pol. Pomn. VII (3) stosuje sie w swej części ogólnej także i do niniejszego wydawnictwa. Nie chcąc się więc powtarzać, ograniczymy się obecnie do nie­zbędnych objaśnień. Zamierzając napisać obszerniejszą pracę o stanowisku pra­wnemi szlachty w w. XIV i XV spostrzegliśmy niebawem, że na samych tylko księgach Krakowskich oparte poszukiwania nie dadzą całkowitego i zaokrąglonego obrazu. Postanowiliśmy przeto zba­dać księgi innych województw, a przedewszystkiem księgi Wiel­kopolskie. Księgi te znajdują się częściowo w Archiwum Państwowem w Poznaniu, częściowo w archiwum sadowem Kaliskiem. Praca w archiwum Kaliskiem bardzo jest utrudniona, dlatego nie przed­siębraliśmy w niem na razie żadnych poszukiwań. Brak ten zresztą wynagradza poniekąd wydany przez nas obszerny wybór zapisek sądowych Kaliskich z lat 1409—1416, wśród których niemało jest i odnoszących się do nagany i oczyszczenia szla­chectwa. Po długich staraniach uzyskaliśmy natomiast pozwolenie ko­rzystania z Archiwum Poznańskiego. Archiwum to jest pod względem ksiąg średniowiecznych niezmiernie bogatem i po Warszawskiem pierwsze zaraz zajmuje miejsce. Nie jest ono wprawdzie jeszcze ściśle uporządkowane, mamy tu na myśli wy­łącznie księgi z XIV i XV w., ale ponieważ protokoły sądowe