VIII IX Pobożnym, Marszałek W. Lit. i Starosta żmujdzki, Ordynatem Ołyckim, trzeci Albrycht, tak nazwany Justynian Litewski, takoż Marszałek W. Lit., Ordynatem Kleckim, czwarty Jerzy, był Biskupem Wileńskim, później Krakowskim i Kardynałem. Z czterech córek Mikołaja Czarnego, pierwsza Elżbieta, była za Mikołajem Mieleckim, Wojewodą Podolskim, Hetmanem W. Kor., druga Zofia Agnieszka za Achacym Cemą, Wojewodą Malborskim, trzecia Anna Magdalena za Mikołajem Buczackim, czwarta Katarzyna za Janem Zamojskim, Kanclerzem i Hetmanem W. Kor. Książe Mikołaj Krzysztof, urodził się w Zamku Czmielowie d, 2 Sierpnia 1549 roku. Będąc jeszcze małem dziecięciem otrzymał przezwisko Sierotki, do czego miała dać powód następna okoliczność: Gdy podczas pobytu w Krakowie księcia Mikołaja Czarnego z żoną i synem, mieli oni sobie pozwolone mieszkanie w Zamku Królewskim, zdarzyło się że na obchodzie weselnym jakiegoś Pana z damą dworską, Król z całym orszakiem swoim towarzyszył zabawom, ks. Mikołaj z żoną assystowali takoż Królowi, służba się rozbiegła dla przypatrowania się ogniom sztucznym, tak że samo dziecię w mieszkaniu książęcem zostało. Król wracając z zabawy, wstąpił chwilowo do pokojów książęcych, a znalazłszy dziecię samo płaczące, wziął je na ręce i tulił powtarzając: biedna sierotka! Nadchodzący dworzanie pochwycili to wyrażenie Królewskie i odtąd nie nazywali inaczej małego Radziwiłła jak sierotką i takowe przezwisko pozostało mu do końca życia. — Do roku 14 wieku swojego książe Mikołaj Krzysztof pobierał nauki w domu rodzicielskim, gdzie zawsze było grono znakomitych uczonych wyznania Kalwińskiego, z których pomocą Mikołaj Czarny wydawał podówczas w Brześciu świeżo przełożone na język polski Pismo św. — Przedtem jeszcze, bo w roku 13m życia swojego stracił matkę, Elżbietę z Szydłowieckich, która takoż ulegając namowom męża, przeszła była z wiary katolickiej na kalwińską i która wniosła w dom Radziwiłłowski majętność Szydłowiec. Umarła ona w Wilnie (20 Czerwca 1562) w 29 roku życia i pochowaną została w Dubinkach. W roku 1563 wysłany został młody książe przez ojca dla dalszego kształcenia się w naukach do Niemiec, gdzie przebywał blisko lat dwóch w Akademii Strasburgskiej. Powróciwszy ztamtąd na krótki czas przed śmiercią ojca (w maju 1565), pozostawał czas jakiś w dobrach swoich na Litwie, urządzając interesa familijne, a zleciwszy opiekę nad braćmi młodszymi stryjowi swemu Mikołajowi Rudemu, udał się znowu za granicę i zwiedziwszy Rzym i Paryż, powrócił w roku 1567 do kraju.