my nie powinni, nie słuchali. Powiedzieć im do tego, że te dokumenta dość jaśnie ukazują to, co Król JMć zeznał i dali nie chcemy; artyku­łów tych, proszę, jako najpilniej się przymawiajmy. Ks. Kujawski: Mianoliby 1) nas winować, ledwieby nie lepiej, żeby tę inkwizycyą kończono. Ks. Arcybiskup: O dwu ne moriatur unus pro populo. Wojewoda Krakowski2): Zaraz na początku sejmu życzełem tego, abyśmy co sprawieli; będzieli się to zdało WM. wszytkim, że się dosyć stało z strony praktyk i od­jazdu KJMci, zezwolełbym na to, abyśmy do tego przystępowali, a jako temu zabiegać, aby się to więcej nie działo. I zdałoby mi się, żeby po­słać do Posłów, którzy też są pars Rpcae, perswadując im to, salvo tamen iudicio w tej mierze; będzieli się WM. zdało, że się jeszcze nie dosyć stało, tedy i ja tego popierać będę, aby się kończeła. Wojewoda Trocki8): Inkwizycya aby była dla uspokojenia Rzpltej, zezwoleliśmy się niemal wszyscy; trzeba tedy, aby skutek swój wzięła, jeśli nie dlaczego innego, tedy wżdy dla tego, żeby impressya, która in mentibus hominum jest o tych praktykach i odjeździe KJMci, aby zgoła była wyko­rzeniona, a ludzie się kwietowali, którzy i ludzi uczciwych i dobrze Rzpltej zasłużonych wiele w znaczne suspicye wdali; a między innymi powiadają, że Radziwiłowie do praktyk tych się przymieszali, z tej miary, że Imperio są powinni. Lecz ja tego nie baczę, czemu? bo nie przysiągłem mu, chyba 4) żem Kościoła chrześcijańskiego powinien bronić, dla czego ten krzyż noszę; dalszego obowiązku nie mam na sobie, któ­ryby mię do powinności jakich przymuszać miał; Pontifici także z inszy miary nie jestem obligatus i nic więcej mu nie powinien, jedno to, co i każdy dobry chrześcijanin. Że tedy udawają to, a nie ukazują, rad­bym ja to widział, żeby się inkwizycya kończeła, żeby uznano, kto z nas winien zostanie 5); bo i nadto śmieją się na powinność 6) naszą rzu­cać, powiadając, twierdząc, żeśmy miejsca Senatorskiego nie godni: to słusznie, albo nie, radbym, żeby było za skończeniem inkwizycyej tej uważano. Wotum JM. Ks. Arcybiskupa Gnieźnieńskiego podoba mi się, jedno o to idzie, aby nam tego za sie nie zarzucano. Pan Marszałek 7): Dwie rzeczy się tu zbieżały: publica i privata; publica, aby się 1) Hieronim Rozraźewski. 2) Mikołaj Firlej. 3) Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka). 4) W Rp. Wr.: »zem nie przysiągł mu, jedno«. 5) W Rp. Wr.: »kto w czym z nas ostanie«. 6) W Rp. Wr.: »poczciwość«. 7) Andrzej Opaliński.