Ks. Arcybiskup Gnieźnieński 1): Jako żeglarz wedle wiatru w żeglowaniu się sprawuje, tak i Sena­tor ma podług czasu mówić; zaczym choć mutat sententiam, nie wadzi mu to. Słyszałem mówiąc wielu z WM. o inkwizycyej i nie bełem sam od niej; lecz żeby kogo miano informować, nie chcę tego i opowia­dam się, że przytym być nie chcę. Inkwizycyi na Pana nie chcę; a to się*) sam zeznał, czegoż dalej chcemy ? czy go jeszcze popchnąć dalej ? to non ex charitate, owszem ex rancore.. Co się stąd znaczy: Daj mi tego, daj mi owego. Wziąłeś to na się, powiadajże, ale Pana nie lżąc, bo je­ślibyście go mieli lżyć, ja przy tym być nie chcę i pojadę precz. Ukażę ja też respons i listy Cesarskie, dosyć już tego, nie pastmy się nad Panem. P. Kanclerz Koronny 3): Pozwoliłem na to zaraz, co był powiedział P. Marszałek poselski, za zgodą wszystkich; dlaczegom to czynił, dałem przyczyny w pismie, na które od tych, którzy się byli od nas rozróżnieli, jesteśmy provo-ćati. Dignitatem Króla JMci jeżeli na słowiech tylko pokładamy, jeszcze jej nie barzo ochroniemy, i owszem cum maiori to będzie indignitate 4) Króla JMci., gdyż i to na sejmiki proponowano, aby inkwizycya była. Vrader principalis, tenże jest mianowany w Trauconowym 5) piśmie; czemu się tu niema sprawić? Więc i poseł Cesarski potrząsa tym, jakoby beły somnia raczy nasze, aniżeli prawda: zatrzeć tedy to non est cum dignitate Króla IMci. Efekt inkwizycyi: I. Żebyśmy byli pewni Króla JMci mieszkania z nami. II. Żebyśmy wolni beli od praktyk. III. Żeby w rezę wszystkie rzeczy były wprawione 6). 1) Stanisław Karnkowski. 2) W Rp. Wr.: »oto sam«. 3) Jan Zamoyski. 4) Rp. Wr.: »dignitate«. 5) Trautsona, por. wyżej str. 66, uwaga 5. 6) W Archiwum państwowem w Gdańsku Oddz. 300 XXIX. T. 50 k. 166—7, (oraz w Rp. Czartor. 2723 k. 47, ale w bardzo błędnej kopii) znajdujemy poniżej podane »Capita«, które mniej więcej zgodne sa z podanymi tu przez Zamoyskiego. Capita eorum, quae pars Ser. Regi contraria proponit ac vellet, ut in hisce comitiis ab universo Senatu omnibus lerrarum Nuntiis confirmarentur. Quae ad haec tantum quatuor pertinent et spectant: 1. Ad mansionem Regis. 2. Ad excludendum ambitum externorum. 3. Ad emendationem earum rerum, quae praeter ius acta sunt. 4. Ad securitatem eorum, qui ista agunt. Quod ad Regis mansionem pertinet, hoc praecipuum est videlicet: I, Externi sine ulla mora dimittantur. 2. Ut Rex declaret, se semper in hoc Regno mansurum etiam post mortem patris idque per se gubernaturum, Sueciae autem Regnum per gubernatores. 3. Ut ii, qui dicunt Regem mansurum, fideiubeant. 4. Quod si Rex aliqua necessitate in Sueciam proficisci cogeretur, id facere possit, sed semel tantum, atque ut secundum constitutionem Henricanam certum tempus eius reversionis constituatur. 5. Ut post mortem patris Estonia, quaedam videlicet loca in Livonia restituantur. 6. Ut Senatores