Die 18 Septerabris. IchMM. PP. Senatorowie mieli Radę tajemną, znosząc się de modoinquisitionis, o którym także skrypty są podane, jeden przez Ks. Arcy­biskupa Gnieźnieńskiego, drugi przez P. Marszałka. Posłowie słali do nich i do KJMci aby wakancye rozdawano. Modus inkwizycyej od JMci Ks. Arcybiskupa Gnieź­nieńskiego1) podany, na który JMć P. Wojewoda Krakowski2) i JMć P. Kanclerz3) i ini przyzwolili4): Contra Reges et Principes non proceditur a subditis per viam iustitiae ad poenam, sed per viam charitatis ad correctionem. Ut certa notitia habeatur de discessu Regis et de practicis tam a civibus, quam ab extraneis ubicunque et cum quibuslibet susceptis et factis inquisitio instituatur. Neque accusator, neque delator in eo processu necessarii simul,. sed quicunque rei veritatem notam haberet, per modum scrutinii literis publicae securitatis munitus inducatur ac iuramentum de veritate dicenda praestet; in quibus primi quidam extr.anei producantur, deinde cives. Locus inquisitionis sit Regia Curia in praesentia Senatorum et Nuntiorum Terrestrium vel ex eis deputatorum. Actrix huius inquisitionis, quae per modum scrutinii ad investigandam veritatem instituitur, est ipsa Respublica. Post inductionem testium et receptionem literariorum documentorum et aliarum, quaecunque haberi potuerint, probationum, decernantur deputati ex Senatu et Nuntiis Terrestribus primarii ac praecipui viri, qui Regiam Mtem moneant de iis, si quae contra Eius Mtem in inquisitione apparuerint, ut dictum est, in charitate atque purgationem iustificationemque Eius audiant. Hoc eodem modo cum Senatoribus et privatis agendum erit, nisi forte ex dicta inquisitione vel instigator vel delator Reipcae et forum,. ubi innocentiam suam reus ostendere debeat, assignetur. Hora arbitrio Regiae Mtis et Senatus designanda. Personae duae vel plures ex utroque Ordine probatae virtutis et ingenii deligendae, qui deponentes iuxta negotii necessitatem interrogent et circumstantias dictorum et factorum, ex quibus ut plurimum veritas 1) Stanisław Karnkowski. 2) Mikołaj Firlej. 3) Jan Zamoyski. 4) W Rp. Wrocławskim i Rp. Zamoyskich 1203, str. 31 pismo to zatytułowane : »Skrypt podany od JMKs. Arcybiskupa Gnieźnieńskiego«; natomiast w Rp. Czartor. 2724. str. 319 i Rp. Czartor. 2723 k. 109 ma tytuł jak wyżej. Tekst w Rp. Wrocławskim wsku­ tek omyłek przepisywacza bardzo skażony, natomiast w obu Rp. Czartor. i Zamoysk. po­ prawny, i według tych dajemy go tu, nie zaznaczając myłek Rp. Wrocławskiego. 16*