ta in simplicissima forma się odprawowała, prawa się w niej dzierżąc jako pijany płota, do niej i Posłowie należą, gdyż wszyscy participant z tej wolności, a najwięcej Senatorowie wedle przysięgi 2): quidquid scivero, sensero, intellexero et pro posse agam et me opponam, powinni dowiadować się, coby było szkodliwego; w której powinności ja zacho­wać się chcę. Już tedy znajdujemy Instygatora; kto Delatorem? U Rzy­mian Populus Centuriatus in campo Martio, i u nas in privatis causis idem Delator et Iudex: Ordines tedy mają się wywiadować, mają uma­wiać i errorem humanum absolwować. A iż jest fama publica, żeby Vrader 2) miał te praktyki z inszym odprawować, niech będzie pytan in facie Rpcae, mediante iuramento illius, że w prawdzie zezna, a jeżeliby kto na niego dowiódł, a inaczej powiedział, żeby był karan; a potym inni examinentur. Kanclerz Litewski8): Widzę, że się IchM. wszyscy na inkwizycyą zgadzają, której finis jest cognitio veritatis, de modo tylko variatur; jabym rozumiał, aby się to PP. Senatorom zleciło. Rozumiałbym też do uspokojenia tych pra­ktyk za rzecz potrzebną, aby Arcyksiąże Maksymilian koniecznie był przywiedzion do uczynienia przysięgi. Więc zachowaj P. Boże interregnum, na pohamowanie się competitorów, a zwłaszcza którzy malis artibus o Królestwo się starają, rozumiałbym głowy ich 4) oszacować i praemia tym, którzyby je przynieśli, naznaczyć — jako we Włoszech czynią, gdy którego bannita głowę dostać chcą — a zwłaszcza gdy nam o to idzie, jakobyśmy byli napotym bezpieczni. Ks. Podkanclerzy 5): Wszyscy żałujemy tych mieszanin. Inkwizycya jest potrzebna, chce­myli, żeby sejm dobrze się począł, odprawował i dokonał; zagrodzi się do wszystkiego złego napotym droga. Modus jako we wszystkich rze­czach, tak i w tym trudny, potrzeba aby to było cum securitate Rpcae et privatorum, aby kara była na te, którzy, zadawszy co komu, nie do­wiodą, bo jako amor patriae magnus, tak honestatis non minor. Modus JMci Marszałka 6) podobał mi się, który jeśli ad aedificationem ex amore weźmiemy, wszystko dobrze pójdzie. Co się dotycze KJMci, przodkowie naszy wiele Panom swym condonowali. Die 17 Septembris. Posłowie słali do PP.,żeby znieśli zdania swe i modum namówieli do sądzenia kryminałów; KJMć zasiadł był, lecz tylko wzdawano. 1) Niema w Rp. 2) Lambert Wrader. 3) Lew Sapieha. 4) T. j. praktykantów. 5) Jan Tarnowski. 6) Andrzej Opaliński.