sięwzięcia WKMci z strony ożenienia; a wszakże miało to iść swym trybem, kilka sejmów postanowienie i przysięga tak WKMci, jako i na­sza tym wzruszać się nie mieli. Posłom Cesarskim respons dano, żeby się kondycyom Bendzińskim dosyć działo; teraz przez te traktaty wzięto inszą asekuracyą: a cóż to inszego, jedno ustawy sejmowe niszczyć, a co wszystkiego sejmu było, sobie przywłaszczać? Ale o tym potym, będęli to baczył być z pożytkiem Rzpltej; gdzieby to nie miało być pożyteczno, nie chcę aerem verberare. O inkwizycyej mówiąc, cel wszystkich namów naszych znajduję; tranąuilitatem publicam, której, oddawszy jakie takie Rzpltej merita i przodkom WKMci, także WKMci samemu, sobie żądam. Na przeszłym sejmie 1) pierwszym Warszawskim po koronacyej WKMci opowiadałem to, że się nam trzeba od ambitu zagrodzić, by nas imprudenter prakty­kami nie uwikłano: głosy zachodzą o praktykach, na które musi się człowiek obejźrzeć, gdyż animantis jest declinare, quae nocitura videntur. Na przeszłym 2) zawodziłem się kilkakroć o tym mówić, ale mnie barany żołnierskie zagłuszały, które umyślnie drażniono. Powinność Kró­lewska iż jest trudna i zabawna, mniejsze defekty przejrzeć się mają, w większych animadwersyej potrzeba, warunku nie tylko od KJMci, ale i od postronnych, aby nam nie przeszkadzali, potrzeba, wziąwszy przed się nie tylko Andrzejowskie pisma, ale i oryginały potrzebują tego, i dignitas WKMci jako wolnie obranego Pana od ludzi wolnych. Jesteś WKMć summus, a my członkami, nie possesyą WKMci jesteśmy, nie tak jako Lipsius pisze, który chce 3) aby wszystka authoritas przy Królu zo­stawała4). Miłością, Panowie mają sobie konfidencyą 5), która jest fun­damentem authoritatis, u poddanych jednać; Principes każdy ma sobie życzyć, że kiedy chmura zachodzi Rzpltą, żeby się objaśniło, bo cho­ciażby się pokazało albo errore humano, albo z nieświadomości, to tedy conciliabit amorem u poddanych, kiedy WKMć z miłością to przyjąć będziesz raczył, zaczym sequeretur: a jakoż mu nie ufać, kiedy tak przy­jął to napominanie. Dawid napomniony że6) się dał winien, nie wa­dziło mu to nic ani u ludzi ani u Boga, który tak mu błogosławieł, żeby potomek jego tak długo panował; toż i WKMci będzie, gdy nas z bo­jaźni i z tego niebezpieczeństwa wyswobodzić będziesz raczył. Przystępując do inkwizycyej, dla mniejszych nie ganię asekuracyej; a parvis plerumque incipiunt ista. Z Kazimierskim gdy expostulować anieli PP. Rytwiański, P. Tarnowski, dany im był glejt. Aby inkwizycya 1) Na wiosnę roku 1590. 2) Na sejmie 1590/1. 3) W Rp.: » którzy chcą«. 4) W dziele: »Monita et exempla politica«, L. II. Cap. I.: De Principatu. 5) W Rp.: »konfidencyi Panowie mają sobie, która...« 6) W Rp.: »żeby«. Dyaryusze sejmowe 1691—1592.