torowi każdemu wolno jest dać zdanie swe, i że też tu jest ta wolność, której on zażywa libere loqui in Rpca. Naprzód defekty ligi ukazawszy, że aemulus regni non satis fecit iuramento suo, przeto w kondycyach pofolgowania życzył, aby się liga potężniejsza daleko niż foedus zawarła, bo gdyby Turek miał Węgry posieść, kędy fortece i antemuralia tej ko­rony były, pierwej niż by szedł ad Imperium Romanum, kędy obrona i zamki potężne, Polski by pozad nie zostawił. Na obronę to remedium dawał, aby tak spirituales jako i saeculares tertiam partem prowentów swych dawali, na co on sam tres partes z intrat swych biskupskich postępował. Zaczym ozwał się JMć ks. Arcybiskup Gnieznieński: Domine non commisimus vobis ista, nos alio tempore de nervo belli loquimur. Biskup odpowiedział: Tamen, Illustrissime et Reverendissime Domine, non ex omnium consensu, sed secundum conscientiam meam in ista libera Rpca ea, quae mihi videntur, in medium adduco. Po tych rozmowach tenże Biskup votum swe kończy, ukazując drugi sposób obrony, thesauros ecclestiasticos, mówiąc: Ecclesia aurum habet, non ut servet, sed ut in necessitatibus Rpcae sit auxilio, ut illos inimicos Dei et Christianitatis a templis et a cervicibus nostris avertamus. Zbytkowi w Rzpltej szkodliwemu zabieżeć radził. Przyczyniał się za Inflanty, aby im prawa jakie dawane albo na dane były, zalecając ich zasługi i powolność, wierne poddaństwo. Zamknął wotum swe hać sententia: Non minor est virtus quam pacta tueri. In reliquis zgodny z inszemi. JMć p. Wojewoda Poznański1). Życzyłbym był sobie tego Najaśniejszy Mciwy królu, abych był to starszemu swemu zlecił o tych sprawach wszytkiego Chrześcijaństwa mówić, a ja żebych był o nich nic nie mówił po tak mądrych pierwszych radach Imciów ks. Biskupów starszych moich; jednak i tego za nieszczęście nie mam sobie, że mi tu na tym miejscu przyjdzie mówić, nie przeto, abych słów jakich wielkich używać miał, albo i laty starsze i biegłe zdania IchMci starszych moich poprawować miał, ale żebych też tu po­wiedział jako senator WKMci zdanie swe: przeto co na konscyencyi mam, powiem. Ligę każdy być pożyteczną upatruje nietylko wszytkiemu chrześci­jaństwu, ale i nam samym; w której jak wielkie starania Ojciec św. czy­nić raczy, zamilczeć tego nie mogę, jako i teraz przez JMć ks. Kardy­nała Kajetana Legata swego zacnego człeka nas do tego pobudzając, 1) Hieronim Gostomski.