stawają, że gdyby się na kupę złożyli, wielka by była pomoc Chrześci­jaństwu przeciw Turkowi; jakoż i ja sam Najaśniejszy Mciwy Królu na drugi sejm nie obiecuję się przyjachać, gdyż się te sejmy w niwecz obracają. A zaś to rzecz słuszna, gdy się kto protestuje, żeby z sejmu nie miało być nic, nam 1) protestari est liberum cuique non in perniciem Reipcae; na sejmie trybunał i jego qualitates postanowiono, a wżdy na trybunale spraw in dubium wokować nie mogą, kto apeluje od try­bunalskiego sądu, to poena, żaden do izby ich sądowej nie wnidzie, kto na trybunale z rusnicą chodzi, egzekucya zarazem; co jeżeli tam idzie taka uchwała, daleko by się więcej tu dziać miała, skąd poszła 2) ta powaga justycyej, którą sejm uczynił. A tak temu by się zabieżeć mogło, albo żeby ten, co czyni protestacyą dał przyczyny, dlaczego się czyni, albo dać starostom instrukcya, aby takich protestacyej do srodu nie śmiał przyjmować, albo żeby postanowienie sejmowe pluralitas zamykała, do tego poenam namówić na takiego, pod taką egzekucya jako na trybunale. In reliquis zgodny. Na skargę JMci ks. Arcybiskupa Gnieznieńskiego słusznie to Na- aśniejszy Mciwy Królu obrażać ma, gdyż samo pismo mówi: Non ma- Vdices Principi sacerdotum. Do tego to było przedtym, że coram episcopo e turpe verbum dixeris, a bywało to, ktoby przed biskupem miecz wy- iął, na gardle ma być karany. Teć są dawne statuta nasze, przeto gdzie ie fama idzie, słusznie aby WKMć i z senatem w to wejrzeć raczył, onieważ to zachodzi dignitatem WKMci i senatu i nas wszystkich każdego z osobna, którzy na tych stołkach przy boku WKMci Pana naszego Mciwego zasiedliśmy. JMć ks. Biskup Płocki3). Po tak ważnych przypadkach i niebezpieczeństwach że o sobie ra­dzić mamy, kędy idzie de focis et aris, mamy za co Panu Bogu dzię­kować, że w takich niebezpieczeństwach przyczynić nam czasu do rady do obmyślawania bezpieczeństwa i pożytku Rzpltej raczył, prosząc przy tym najwyższy możności, aby on nas sam od rady płochej zachować raczył. Jakoż zaczęliśmy bez wątpienia ten traktat dość szczęśliwie, bo acz pod ręką Turecką wiele królestw chrześcijańskich poszło, jednak Bóg wszechmogący wielką łaskę nad ojczyzną naszą okazać raczył, że nam jeszcze czasu sto 4) użyczył, abyśmy o sobie radzili. A iź też walnemi wojskami granic się WKMci dotykają i wedle granic zamki chrześcijańskie 1) RP. ma: nie miało co być, nic by nam. 2) W RP. po »skąd poszła jest jeszcze: stąd poszła. 3) Albert Baranowski. 4) Używane tu w znaczeniu: dosyć.