Płockiej rozpoczynają się księgi dopiero z 3-cim lub 4-tym dzie­siątkiem XV. wieku, to oczywiście i zbiory formuł, reflektujące na stosunki tych właśnie dyjecezyj, będą dla nas i wtedy bar­dzo cenne, jeżeli dostarczony przez nie materyjał należeć będzie chronologicznie do tego samego mniej więcej czasu. Rozglądając się w formularzach, dochowanych w dość zna­cznej liczbie w rękopisach Polskiego pochodzenia, należy mieć na uwadze następujące względy: 1) Sądy duchowne w Polsce kierowały się temi samemi zasadami prawnemi, co sądy duchowne w innych katolickich krajach; zbiory przeto formuł, uskutecznione we Włoszech, Fran­ cyi lub zwłaszcza Niemczech, mogły bez wszelkiej trudności znaleść zastosowanie praktyczne we wszystkich dyjecezyjach Pol­ skich. 2) Wobec istnienia zagranicą znacznej ilości podobnego rodzaju zbiorów już w tej chwili, kiedy najpierw pomyśleć mo­ żemy o oryginalnej w tym kierunku pracy Polskiego ducho­ wieństwa, nasuwa się z konieczności wniosek, że przez pewien dość długi niewątpliwie przeciąg czasu, posługiwano się w Pol­ sce wyłącznie formularzami pochodzenia obcego. 3) Okoliczność, iż we formułach należących do pewnego zbioru nazwy osób i miejscowości, odpowiadają stosunkom tej lub owej dyjecezyi Polskiej, nie jest jeszcze dostateczną wska­zówką, że cały zbiór lub nawet któryś poszczególny akt po­wstał na gruncie Polskim. Było to bowiem w średnich wiekach ogólnie przyjętem, że kopiści przepisujący zbiory formuł pocho­dzenia obcego, nadawali im za pomocą czysto zewnętrznych środków szatę i koloryt miejscowy. Takim najbardziej rozpo­wszechnionym, bo najłatwiejszym, środkiem była zmiana nazwisk obcych na krajowe. 4) Przy pewnej wprawie można na pewno oznaczyć, które formuły w danym zbiorze polegają na autentycznych aktach wy­danych przez biskupa lub innego dygnitarza duchownego w tej lub owej dyjecezyi; lecz nawet w takich zbiorach, które składają się w głównej części z odpowiednio skróconych autentycznych aktów miejscowego pochodzenia, znajdują się prawie zawsze i inne, przejęte z obcych ogólnych zbiorów. Badając historyję prawa kanonicznego w Polsce, musimy więc być zgóry przygotowanymi na to, że obok formularzy, których bezpośrednią łączność z pewną dyjecezyja możebnem będzie stwierdzić, znajdzie się daleko więcej takich, które albo zachowały cechy zbiorów ogólnych, rozpowszechnionych w całej