FORMULAE ad ius canonicum spectantes, ex actis Petri Wysz, episcopi Cracoviensis (1392-1412), maxima parte depromptae edidit B. Ulanowski. Znaczenie formuł w szeregu źródeł historycznoprawnych ocenionem zostało w należyty sposób. We formułach przejawia się prawo w zastosowaniu praktycznem, a każda formuła odpo­wiada olbrzymiej ilości rzeczywistych przypadków, w których zaszła potrzeba sporządzenia danego aktu prawnego. Protokóły poszczególnych sądów, czy to świeckich czy duchownych, nie sięgają prawie nigdy do tej epoki, w której pewien sąd rozwijać zaczął swoją działalność; jeżeli przeto istnieje z tego właśnie, czasu zbiór formuł prawnych dający się odnieść do ściśle ozna­czonego terrytoryjum i do ściśle oznaczonego systemu prawnego, to zbiór ten zastępuje dla nas nietylko same księgi sądowe, ale jest nieraz od nich daleko jeszcze obfitszem źródłem informacyi, ponieważ pomiędzy objętymi w tym zbiorze formułami, znaj­dują się zazwyczaj i takie, którychby nam protokóły sądowe nie dostarczyły. Jak już miałem sposobność kilkakrotnie zauważyć, księgi sądów kościelnych w Polskich dyjecezyjach rozpoczynają się dopiero z początkiem XV. stulecia, z XIV. zaś wieku nie do­chował się nam najmniejszy nawet fragment. Wobec tej oko­liczności jasnem jest, że najbardziej nam musi zależeć na od­kryciu i ogłoszeniu takich zbiorów formuł, odnoszących się do działalności sądów biskupich w Polsce, którebyto zbiory obejmo­wały materyjał pochodzący z XIV. lub przynajmniej z samego początku XV. stulecia. Zresztą nie da się tu postawić ogólnej normy, bo jeżeli w pewnej dyjecezyi, jak np. Włocławskiej lub Archiw. kom. hist. T. V 34