wie y w Wilaie zachowuie abo rzecz bardzo małą biorą y to nie za pożyczanie ale w nagrodę pracey tych, którzy onych ku pożyczaniu strzegą". Więc praktyka doszła do zupełnego zaprzeczenia dok­tryny kanonistycznej, teorya starała się utrzymać dawną dok­trynę niezachwianą; starając sie ją jednakże pogodzić ze zmie­nionymi stosunkami gospodarczymi doszła do zupełnego jej zaprzeczenia. Pieniądz nabiera większego znaczenia, które w zbyt do­sadnych wyrazach uznają i nasi pisarze; doprowadza to ich niekiedy do przeceniania pieniądza, choć w mniejszym stopniu niż niektórych pisarzy zagranicznych. VII Sprawy mennicze zajmują w literaturze XVII. w. stano- wisko bardzo wybitne. Cały szereg pism zajmuje sie w pierw­szym rzędzie sprawami monetarnemi (choć swoją drogą innym sprawom więcej poświęca miejsca). Bicie monety krajowej w Polsce sięga czasów pogań­skich, jednak przed monetą krajową i obok niej kursowała ciągle wielka ilość rozmaitej monety obcej, polska też moneta miewała kurs po za granicami kraju. Było to koniecznym wy­nikiem stosunków politycznych i handlowych Polski z ościen­nemi i dalszemi państwami1). Już2) od Zygmunta Augusta cu­dzoziemska moneta zaczęła sie w Polsce zagnieżdżać, tem bar­dziej, że Zygmunt August nie bił wcale monety koronnej. To też sprawa mennicza przez długi czas stała na porządku dzien­nym obrad sejmowych. W. r. 1578 uchwalono założyć, kró­lewską mennicę, której zarząd powierzono dawniejszym ustawom nie podskarbiemu koronnemu lecz odrębnemu dostoj- 1) Antoni Ryszard. Moneta obca w Polsce, Polska za gra- nicą i wzajemne naśladowania. Eeferat miany na II. Zjeździe hi­storyków polskich str. 1. 2) Pawiński. Skarbowość w Polsce za Stefana Batorego, str. 443.