Do stanowiska Śmigleckiego natomiast zdaje sie zbliżać Grodwagner mówiąc „Niesłusznie przedawaiący są gorsi niż lichwiarze, bo ten przedsię dobrodzieystwo jakieś czyni, gdy potrzebnemu choć i niesłusznym sposobem wygodzi". Nie określa tu wprawdzie autor swego stanowiska dość wyraźnie; skoro jednak sądzi, że „lichwa" może być pożyteczną, wszel­kie prawdopodobieństwo przemawia za tem, że autor pojmujeprzez „lichwę" wszelkie pobieranie odsetek. Oczywiście i u niego widzimy różnicę między teoryą a praktyką. Zasa­dniczo uważa on lichwę za potępienia godną, pobieranie od­setek za zysk niesłuszny, w praktyce przecież pobieranie takieodsetek w pewnym stopniu za uzasadnione. Na zbliżonem (choć innem stanowisku) stoi również Petryey: „Lichwą bawić sie żadnemu człowiekowi nie przystoi: chyba żydowi, który sie nie ogląda na słuszność y na poczci­we swoie zyski: owszem ma sobie za wielką rzecz, gdy Chrześcianina oszuka albo odrze. Którzy okrom żydów, lichwy patrzą, są bezecni, iako złodzieie zdzierający upadłych ludzi". Nie mamy tu teoretycznego rozważania słuszności pobierania odsetek, ale stanowisko zajęte przez autora wskazuje na to, że­uważa on zysk z pożyczania pieniędzy za niesłuszny. Zupełnie prawie ze Śmigleckim zgadza się Miczyński: „kto lichwę bierze — mówi on — drapież czyni y niemniey powinien wrócić lichwiarz co wylichwi, niż złodziey co ukra­dnie. Et ideo in iure Canonico post titulum de Furtis immediate De usuris siquidem usura est species furti". Podobnie i Haur gromi lichwiarzy, gdyż lichwa, jak są­dzi, z ukrzywdzenia bliźniego powstaje. Ogólnie więc rzecz biorąc przeważa opinia Grodwagnera. Wskazuje na to stałe i konsekwentne uzywanie terminu „lich­wa" zamiast wyrazu „pobieranie odsetek". Jestto więc epoka przejściowa niejako, jestto czas, w którym pojęcia kanonistyczne uznawane są jeszcze w teoryi, w praktyce jednakże ulegają prawie zupełnemu zaprzeczeniu. Jestto więc czas, w którym dotychczasowe poglądy poczynają się przekształcać w nowe. Stosunki kredytowe znajdują wcale szerokie uwzglę-dnienie u pisarzy współćzesnych. Udzielaniem pożyczek pro-