dukcyi rolniczej. Podniesiono wiec żądanie, by w drodze ustawodawczej ułatwiać wywóz wytworów przemysłowych (utrudniając wywóz surowców). Bartelemy de Lafferaas (z końca XVI. w.) żąda podobnie, by we Francyi wprowa­dzono fabrykacyę kosztowniejszych tkanin. Jest to o wiele pe­wniejszy środek uzyskania zasobów pieniężnych, gdy sie ku­puje od zagranicy, nie wydając żadnych pieniędzy, niż zakaz ich wywozu. Często spotykamy sie też ze stanowczem przecenianiem znaczenia wielkiej liczby ludności i jej gęstości. Żądanie takie stawia np. Becher, Seckendorf i inni. Już Bodinus jednakże, żądając powiększenia liczby ludności, zwraca uwagę i na to, że państwo winno sie starać także i o to, by ta ludność miała zarobek. Za pomocą stosownej polityki winno sie ono starać o roz­wój przemysłu w kraju, o powiększenie liczby ludności, o mo­żliwe wyzyskanie i spożytkowanie wszystkich sił żywotnych w kraju. Ingerencya państwa przybiera zwłaszcza za Colbert a we Francyi bardzo szerokie rozmiary. W ślad za tem żąda­niem idzie dążenie do wzmocnienia siły potęgi państwowej, do konsolidacyi wewnętrznej a prowadzi częstokroć do abso­lutyzmu. Oczywiście wszystkie te rady i wskazówki nie są zawsze wypowiadane ze stanowiska gospodarstwa społecznego, owszem często mają głównie na oku gospodarstwo państwowe, skarb. Podniesienie skarbu i potęgi państwa, to także jedna z głó- nych cech tego kierunku. U jednych przez zakaz wywozu złota u drugich zapomocą polityki handlowej będzie się boga­cić ludność, będzie się więc wzmagać i jej siła podatkowa. Wszystkie te postulaty, jakkolwiek wypowiedziane w zbyt jaskrawej formie, były przecież częstokroć uzasadnione doko­naną właśnie ewolucyą gospodarczą. Jest to czas, w którym coraz dalej postępująea kolonizacya Nowego Świata czyniła płonną wszelką obawę przeludnienia pewnego kraju; owszem wszystko przemawiało za tem, że powiększająca się liczba lu­dności przyczyni się do podniesienia bogactwa krajowego. Po­dział pracy postępował coraz dalej, a równocześnie dokonywająca sie przemiana gospodarki naturalnej w gospodarkę pie-