sie oni jednakże wskutek swych zdzierstw. Sprawiedliwie po­stępują, skoro zadają tylko zysku im sie należącego, gdy je­dnakże iustum pretium chcą przekroczyć postępują źle i nie­właściwie. Zarzuty powyższe dotyczą przedewszystkiem żydów. Nie oddają sie oni bowiem żadnemu zawodowi produkcyjnemu. „Uważam bowiem — mówi znów Grodwagner, — skądby oni takie sumy zbierali, ponieważ sie ani gospodarstwem nie ba­wią, nie orzą, nie sieią ani inszych co przy cięższych im robót ponoszą; ale na nie pospolicie Chrześcian naymuią y zażywaią przetoż nie wyżrzysz Żyda kowalem, cieślą, mularzem, bruka­rzem, grabarzem, bo mu sie to wszytko w Egyptcie uprzy­krzyło, ale tylko złotnikiem, kuśnierzem, krawcem, szmuklerzem abo też gdy się lichwą y kramową machlaniną zapomoże arendarzem. Gdyż mu takie rzemiosła iak y lichwa okazyą dużo czynienia sobie bez nakładu y prace pożytków. I złoto srebro przysadą y inszymi fortelnymi sztukami sfałszuie, futro okroi y namacawszy ie znowu pięknie wyciągną. Materyey mu sie też przykrawaiąc na szaty oberwie. Jadwabiem starym y zbótwiałem co mu lekko przyszedł przeplecie i tak to wymuśnie niem że tego nie poznasz pokryie". Z tych samych powodów zajmuje podobne stanowisko w obec żydów Miczyński. „Żydowie — mówi on — w przedawaniu, kupowaniu, robotach, posługach nawet w uczynnośc abo dogodzeniu czasu potrzeby szczerzy szalbierze". „Słysze głos: Nalepiey Żydowi przedać, nalepiey Żyd zrobi, nalepiey posłuży, naprędzey czasu potrzeby dogodzi. Mylisz sie, ktokolwiek tak rozumiesz abo mówisz. Wszystko to opacznie się znayduie. Co sie bowiem tknie dobrego przedania Zydowi to nagorsze iest, boć abo pieniądze oberznipne da, chociaż w liczbie więcey, abo ze złych naprawne abo na poły przyprawne". Objawia sie i tu więc (jak u Grodwagnera) dążenie do utrzymania owego idealnego iustum pretium. Ale widzimy tu również objawy silnej walki konkurencyjnej. „Co sie ściąga do taniego kupna — mówi Miczyński w innem miejscu — y tu w.Żydżie iako w tym, który z przyrodzenia szalbierz iest odrobiny szczerości nie masz, boć insze ukaże, insze subtelnie