272

ny wpływ na syna. Babka Artura powiła jednego syna idjotę i sama w późniejszym wieku zniedołężniała umysłowo. Pięcioletni Artur przeniósł się z rodzicami do Hamburga, w młodocianym wieku odbył z nimi obszerną podróż po Europie i zachował stąd dokładniejsze wspomnienia o Anglji. Zrazu uczęszczał do szkoły handlowej, lecz po śmierci ojca opuszcza ją i oddaje się studjom uniwersyteckim, naprzód w Gietyndze, potym w Berlinie, gdzie studjuje przyrodoznawstwo, historję, filozofję; ze szczególnym upodobaniem wczytuje się w Platona i Kanta, uczęszcza na wykłady Schleiermachera i Fichtego. W r. 1813 uzyskał stopień dokrora filozofji in absentia w Jenie za rozprawę „O poczwórnej podstawie zasady dostatecznego powodu"; następny rok spędza w Weimarze, gdzie głównie korzysta z towarzystwa Goethego, u którego studjuje teorję barw, i orjentalisty Fryd. Mayera, pod kierunkiem którego z zadowoleniem zapoznaje się z sanskrytem i świętemi księgami Indusów. Od 1814 do 1818 r. bawi w Dreźnie, gdzie przygląda się dziełom sztuki i pisze główne dzieło swoje „Die Welt als Wille und Vorstellung" (Świat jako wola i wyobrażenie). Następnie udaje się do Włoch, skąd wraca spiesznie, zaniepokojony o bezpieczeństwo swego funduszu. W roku 1820 habilituje się, jako docent prywatny w Berlinie, ale wykłada tylko w ciągu jednego niecałego semestru, bo z uporem wyznacza wykład swój na godzinę, w której wykłada Hegel, i nie ma słuchaczy; przez jedenaście lat figuruje na liście docentów, ale nie wykłada; od r. 1822 do 1825 znów bawi we Włoszech; w r. 1831 ucieka przed cholerą z Berlina i na stałe osiada we Frankfurcie nad Menem, gdzie umiera 21 września 1860 r.

Był to dziwny temperament, pełen sprzeczności wewnętrznych, niewątpliwie chorobliwej konstytucji psychicz