W SPRAWIE ROBOTNIC *).

Podajemy niżej ustawę Kasy Pomocy kobiet pracujących, która istniała w swoim casie w Warszawie. Jak widać z ustawy K. P., nie była to bynajmniej instytucja socjalistyczna, ani nie służyła wyłącznie dla walki z pracodawcami. Celem jej było prze-dewszystkiem złączenie robotnic i przyzwyczajenie ich do organizowania się. W razie zaś wzrostu świadomości klasowej, pieniądze, złożone w kasie, mogły być zgodnie z § 1-ym, użyte na poparcie strejkujących lub wydalonych z pracowni za swoją działalność robotnic. Oczywista rzecz, iż kasa taka mogła mieć znaczenie tylko w początkach roboty i przy niskim stopniu świadomości robotniczej; później, w razie przyjęcia przez ruch charakteru socjalistycznego, mogłaby ona nawet stać się przeszkodą, ale wtenczas robotnice mogą w każdej porze przejść do innych form organizacyjnych. Tymczasem jednak zdaje się, iż ruch wśród naszych robotnic znajduje się jeszcze w tej pierwszej, fazie rozwoju, przeto przedrukowujemy dla użytku naszych działaczek pomienioną ustawę wraz ze wstępem, który ją poprzedza. Jednocześnie podajemy kwestjo-narjusz dla pracowni kobiecych, za pomocą którego zbierano dużo ciekawych danych o haniebnym wyzysku, praktykowanym w na-szych pracowniach, a jednocześnie wzbudzano wśród pracownic zainteresowanie się własnem położeniem i naprowadzano je na myśl, że ono mogłoby być inne. Byłoby niezmiernie do życzenia,

 *) (Przyp. wyd.) Notatka, zawierająca ustawę Kasy Pomocy Pracownic i kwestjonarjusz, przygotowane prawdopodobnie przez Abramowskiego wraz z żoną jeszcze podczas pracy w kraju. Przedruk z „Przedświtu" Nr. 1, 2 1 3 z r. 1895, str. 18—19).