mu dać prawo do korzystania z tych wszystkich bogactw, jakie natura i praca ludzka stwarzają — czyli zaprowadzić wspólną własność.

 Dlatego też robotnicy, zrzuciwszy z siebie jarzmo rządu carskiego i zdobywszy niezależną rzeczpospolitę polską, wydadzą następujące prawa:

 1)     



Każdy człowiek zdrowy powinien obowiązkowo pracować od 20 do 45 roku życia, w tym zawodzie, który sobie wybierze.

 2)     



Każdy człowiek ma mieć zabezpieczone wszystkie wygody życia i korzystać z nich do śmierci.

 3)     



Fabryki, kopalnie i ziemia mają być wspólną własnością całego narodu pracującego.

1.

Pierwsze prawo robotnicze: każdy człowiek zdrowy powinien obowiązkowo pracować od 20 do 45 roku życia, w tym zawodzie, który sobie wybierze.

 Każdy człowiek powinien pracować, jeżeli nie chce być darmozjadem i pasożytem dla ludzi. Człowiek, który całe swoje życie nie pracuje, a ma wszystko, żyje kosztem innych, kosztem cudzej pracy, dla społeczeństwa jest tylko niepotrzebnym ciężarem.

 Dzisiaj jest tak na świecie, że cała masa ludzi nie pracuje zupełnie: jedni nie pracują dlatego, że są bogaci i żyją z wyzysku pracy robotników, drudzy, a tych jest najwięcej, nie pracują dlatego, że pracy sobie znaleść nie mogą z powodu złej gospodarki fabrykantów i długiego dnia roboczego; inni znowu są zajęci rzeczami nie-potrzebnemi, jak naprzykład: służba lokajska, zajęcia biurowe, kupieckie, wojskowe i wiele innych.

 Otóż, gdyby ta cała masa ludzi pracowała, to bogactw byłoby więcej, niż teraz, i każdy mógłby mniej pracować, bo im więcej ludzi pracuje, tem mniej pracy przypada na każdego. Obliczono, że gdyby wszyscy ludzie zdolni do pracy pracowali teraz w użytecznych zawodach, to mogliby z pomocą maszyn wytworzyć tyle bogactw, że na każdego człowieka przypadałaby część dostateczna do zupełnie wygodnego życia, a przytem każdy by musiał pracować tylko 3 lub 4 godzin dziennie.

182