życiowych wspólnych, propaguje zatem tajne nauczanie, zakłada wolne szkoły i uniwersytety, ażeby niemi zastąpić oświatę rządową; propaguje zakładanie stowarzyszeń do walki z alkoholizmem, ażeby wyprzeć i uczynić niepotrzebną działalność kuratorjów rządowych. Dąży również do tego, aby wszelkie zatargi i spory osobiste między ludźmi były rozstrzygane tylko przez sądy polubowne towarzyszy, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy jest konieczne.

 4.       Komuna uważa, że wyswobodzenie się człowieka z pra cy przymusowej jest pierwszym warunkiem jego rozwoju ducho wego i jego uzdolnień do walki z instutucjami ucisku, przeciw działa zatem wszystkiemu, co dąży do obarczania ludzi pracą, i dopomaga wszystkim wysiłkom ku zdobyciu godzin swobod nych, organizując w tym celu strejki, bojkoty i inne protesty zbiorowe. W postępowaniu prywatnem dążenie to wyraża się w następujący sposób:  a)     

Członek komuny nie wyzyskuje niczyjej pracy; jeżeli np. ma do czynienia ze służbą domową, to może korzystać z takowej nie inaczej, jak na zasadzie zupełnej równości pracy i wy- . gód życiowych.

 b)     

 Nie korzysta z pracy uczniów lub terminatorów, jeżeli jest rzemieślnikiem; będąc majstrem lub brygadjerem w fabryce, nie obciąża robotą zależnych od siebie robotników i nie stara się wyciągnąć dla siebie jakichkolwiek korzyści z ich pracy; jeżeli jest chłopem, posiadającym ziemię, i musi przyjąć najmi-tę do pomocy w gospodarstwie, natenczas dzieli się z nim zarówno pracą, jak i dochodem.

 c)     



Dla ułatwienia pracownikom handlowym walki o skrócenie dnia roboczego, komuna bojkotuje te sklepy, magazyny, które nie dają odpoczynku swym najmitom, w dnie świąteczne, lub gdzie warunki pracy są zbyt ciężkie.

 5.       Komuna uważa, że jedynym grzechem jest krzywda ludzka, a jedyną cnotą braterstwo, po za tem każdy może robić, co mu się podoba.

W postępowaniu wyraża się to tak:

a) Członek komuny traktuje z jednakowym poszanowaniem wszelkie stosunki miłości między kobietą a mężczyzną; uważa, że jest to nietykalna dziedzina indywidualnej swobody,

323