85

 opuścił Warmią, kazał ogłosić z ambon wszystkich kościołów, ażeby każdy, ktoby się czuł przez niego w jakikolwiek sposób skrzywdzonym, lub obrażonym, zgłosił się do niego po otrzymanie zadosyćuczynienia. Piękny to zaiste rys z życia zacnego biskupa, świadczący o jego szlachetnem usposobieniu i prawdziwie chrześcijańskiej pokorze. Wiedziano dobrze w Wielkopolsce o cnotach i zaletach. Leszczyńskiego, dla tego z Izami radości witano go przybywającego do archidye-cezyi, jak go dla tychże samych cnót żegnano ze łzami w Warmii. Przypatrzmyż mu się teraz bliżej i przekonajmy się, że na takie pożegnanie w całem znaczeniu wyrazu zasłużył, i że imie swoje na stolicy prymasowskiej prawdziwie uświetnił. Urodził się nasz arcybiskup dnia 15 sierpnia roku 1605 z ojca Andrzeja hrabi na Lesznie Leszczyńskiego, wojewody brzesko-kujawskiego, starosty nakiel-skiego, gorącego wyznawcy, opiekuna i zwolennika kalwinizmu i głośnego przywódzcy na zjeździe dysydentów w Toruniu roku 1595 w godzinę po bracie swoim Przecławie, z matki Zofii z Bnina Opalińskiej, córki Jana, kasztelana rogoziń-skiego, a siostry Piotra i Jana Opalińskich, wojewodów poznańskich h. Łodzia. 1) Babkę po ojcu miał Barbarę z Podhajec Wolską h. Półkozic, po matce Barbarę z Ostrorogów h. Nałęcz.2) W rok po narodzeniu swojem utracił ojca, a matka młoda co do wieku, ale w cnotach dojrzała pani z całą gorliwością zajęła się wychowaniem synów w wierze katolickiej. Nie podobało się to najbliższej rodzinie po ich ojcu w kalwiniźmie pogrążonej, a szczególniej Rafałowi Leszczyńskiemu, późniejszemu wojewodzie bełzkiemu, bratu przyrodnemu Przecława i Wacława, urodzonemu z pierwszej żony Andrzeja Leszczyńskiego, Anny Firle-jównej wojewodzianki lubelskiej, który domagał się koniecznie opieki nad braćmi i wytoczył o to sprawę przed trybunał koronny, lecz wskutek wpływu możnej naówczas rodziny Opalińskich, broniących usilnie praw przyrodzonych matki, z żądaniem swojem został oddalony. 3) Ta słuszną przejęta obawą, aby młody Wacław gwałtem lub podstępem nie został jej odebrany i błędami kalwińskiemi napojony, oddała go już w dziecięcym wieku na nauki do kolegium 00. Jezuitów

 Alterthumskunde Ermlands t. I, 528: „Im Ermlande hinterliea Venceslaus Leszczyński ein gesegnetes Andenken; denn er hatte sich allzeit als kluger Furst, besorgter Landes-herr, und eifriger Bischof, als Vater der Armen, Macenas der Gelehrten und FSrderer alles Edlen und Schonen erwiesen. Dafur nahm er beiro Scheiden dankerfullte Herzen mit zu seiner neuen Heerde." — 1) Treter 1. c. f. 153. — Niesiecki 1. c. t. III, 90. 91 Andrzej hrabia na Lesznie, syn Rafała, wojewody brzesko-kujawskiego, i Barbary z Podhajec Wolskiej potrzykroć zawierał związki małżeńskie: najprzód z Anną Firlejówną wojewodzianką lubelską, z której miał dwie córki: Katarzynę Cemine, kasztelanową chełmińską, starościnę sztumską, Barbarę Słupecką, kasztelanową lubelską, i tyluż synów, Jędrzeja, starostę nakielskiego, który młodo umarł podczas podróży po Francyi i wyżej wspomnianego Rafała. Następnie pojął Teodorę Sanguszkównę córkę sławnego wojownika, Romana Sanguszki, wojewody bracławskiego, wdowę po Aleksandrze, książęciu pruńskim, która rok po ślubie bezdzietnie umarła i nareszcie Zofią Opalińską, z której miał trzech synów: Jana, późniejszego wojewodę krakowskiego, jenerała wielkopolskiego, kanclerza w. koronnego i dwoje bliźniąt: Przecława późniejszego wojewodę derpskiego, dziedzica na Śmiglu zmarłego r. 1670 i naszego Wacława. 2) Acta decr. Capit. Cracov, XIII, 99. 100. — 3) Niesiecki 1.. c. III, 91. — Treter 1. c. f. 153.