371

 ków znaczyło życie jego, nie możnaby mu odmówić, że był wielkim mężem, chociażby mu się przyznać nie godziło, że był dobrym1). Oby się purpura jego nie musiała rumienić przed Bogiem! Oby się nie był w próżności uczuć swoich zatopił! Oby znając własne ułomności, cudzych nie był wyjawiał! Oby otwarcie a nie pokątnie wojując, tylu niewinnych nie był pozbawił pokoju i sławy! Oby nie był posiadał tyle mocy i sposobów szkodzenia i najlepszych słów i czynów nie był obracał na pohańbienie! Oby nie sięgając myślą ku urojonym i czczym celom umiał był znosić wyższych od siebie lub równych sobie! Oby naprzeciw rzeczypospolitej, naprzeciw pomazańcowi Pańskiemu, naprzeciw osobom prywatnym nie był miotał tylu śmiertelną nienawiścią zatrutych pocisków, które mu nagle z ręki wytrącił najwyższy sędzia i sprawiedliwy mściciel! Jakaż nie bez zrządzenia Boskiego nagła nastąpiła zmiana! Cóż mu pomogły pełne zaszczytów lata! Czyż jako dym nie nikną Bogu przeciwne nędzne pychy człowieczej dzieła!"2)

 1) Epist. histor.-famil. III, 723: „O si tantis tamque vagis erroribus non fuisset actus! honum virum etiamsi quandoque quis nogaverit, magnum fuisse fateatur uecesse esset." — 2) Zaluski 1. c. III, 725: „Utinam illius purpura non habeat coram Deo quod erubescat. Utinam in vanitate non ambulassent sensus sui. Utinam novisset suas, et aliorum non publicasset maculas. Utinam aperto Marte non furtive sagittans, in occulto tot innocentes agressus non fuisset, non oppressisset. Utinam non tantum valuisset ad nocendum, optima dicta aut facta non detorsisset in contumeliam. Utipam sublimia seraper mente non agitasset, et tumida, majorem indignatus paremque. Utinam contra publicum, contra unctum Domini, contra privatos tanta tela letbali furore tincta non fuisset jaculatus, quae iam nunc e manibus erepta ab eo, qui Judex et vindex justus est. Quanta repente mutatio non sine Deo apparet? Qui conturbat alios, portat judicium quicunque sit ille. Pleni quid honoribus anni profuerunt? scilicet omne Deo contranitente superbum evanescit opus, sed haec ei, in cuius posita erant, arbitrio, relinquamus."

47*