267

 ców, znających dobrze zasługi i zalety nominata, nastąpiło1). Posłem królewskim i pełnomocnikiem przy wyborze był Stanisław Jacek Swięcicki, biskup chełmski i scholastyk gnieźnieński2). Kapituła metropolitalna delegowała niebawem z grona swego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego, biskupa kijowskiego i kanclerza swego z kanonikiem Aleksandrem Bykowskim, aby elekta na osieroconą stolicę arcybiskupią zaprosić. Z powodów niewiadomych blisko dwa lata czekać musiał Wydżga na potwierdzenie swoje z Rzymu i dopiero dnia 16 października roku 1679 mógł przez pełnomocnika swego, Kaspra Chudzyńskiego, kanonika gnieźnieńskiego objąć rządy archidyecezyi3). Rzadko kiedy tak wielki zawód spotkał dyecezyą w wyborze biskupa, jaki spotkał dyecezyą gnieźnieńską w pozyskaniu nowego arcypasterza w osobie Wydżgi. Czy to zmiana pozycyi, czy wiek podeszły lub też jakie fizyczne przewroty taką zmianę wywołały w całem postępowaniu jego, że go nie poznawano i w głowę zachodzono, co się z nim stało. Z człowieka energiczuego, ruchliwego, w spełnianiu obowiązków powołania gorliwego, w zamiarach uczciwych wytrwałego zrobił się starzec apatyczny, ociężały na wszystko obojętny tak dalece, że przez czas smutnych rządów swych arcybiskupich nie chciało mu się nawiedzić kościoła swego metropolitalnego i umarł nie widziawszy go wcale. Szkoda niesłychana, że życie swoje tak na polu kościel-nem jako i politycznem aż do swego ua gnieźnieńską stolicę wyniesienia tylu zasługami i cnotami ozdobione w tak opłakany zakończył sposób. Lecz przypatrzmy się temu życiu bliżej, które nam się przedstawi jako dzieło, jakie po mistrzowsku wykonane i przy samym końcu mozolnej pracy zniweczone.

 Arcybiskup Wydżga pochodził z starożytnej familii, w dziejach polskich już w połowie wieku XIII chlubnie wspominanej4), osiadłej według Niesieckiego najprzód w księztwie mazowieckiem, a potem na Rusi 5), według rodowodu zaś ogłoszonego przez Józefa Wydżgę z Dutrowa powiatu hrubieszowskiego, gubernii

 annes Stepbanus Wydżga Varmiensis Episcopus, Regni Nostri Pro-Cancellarius, quem tot in Ecclesia Dei et Republica decoratum meritis (aegre sua dimittente Varmia (Sin-ceritatibus et Fidelitatibus Vestris commendamus, proque Nostro Regio iure instanter desideramus ut iudicio Nostro Vestro quoque in electione eidem accedant suffragia, quae et Nos ceu morigerae erga Mtem Nostram observantiae indices recensebimus et Rmus Nominatus pro tessera propensi erga se affectus Sinceritatum et Fidelitatum Vestrarum acceptabit. Quibus interea et Almae Metropolitanae Ecclesiae Patrocinium Nostrum Re-gium tum omnigenam protectionem benignisime declaramus. Sinceritates et Fidelitates Vestras quam diutissime bene valere cupimus. Datum Gedani die XII mensis Octobris Anno Dni MDCLXXVII Regni vero nostri anno quarto. Joannes Rex. Na stronie odwrotnej: Rndis Venerabilibus Praelatis et Canonicis totique Capitulo Ecclesiae Metropolitanae Gnesnensis sincere et fideliter Nobis dilectis." — 1) Liber instalł. Capit. Gnesn. C. 169b. 170. — Acta decr. Capit. Gnesn. XIII, 225b. 226. — 2) Acta decr. Capit. Gnesn. XIII, 225b. — 3) Tamże XIII, 227. — 4) W dokumentach podanych przez Nakielskiego {Miechowa f. 174. 210) występuje już w r. 1255 na przywileju Bolesława Wstydliwego Getkon Wydżga, kasztelan sądecki, a na przywileju Kazimierza W. z roku 1354 Wydżga, starosta sądecki. Jędrzej Wydżga, chorąży płocki podpisał r. 1436 pokój brzeski (Statut Łaskiego str. 140). Cfr. Niesiecki 1. c. IV, 612. — 5) Niesiecki l. c. t. IV, 612 — Treter, De Episcopatu et Episcopis Varmiens f. 164.