186

 ravit, civilesque sedavit motus. In Metropolitanam Sedem et Archiepiscopatum Gnesuensem meritis suis et Serenis-simorum Joannis Casimiri et Ludovicae Gonzagae iudicio evectus, hanc publice funere extulit. Illum cum reniteutem in solio tenere nequiret, integro Maiestatis et Regni honore abdicantem lacrymis et affectu ad ex tremum regiminis et vitae prosecutus. Interregnum summa orbis admiratione inter motus pacatissime administravit. Serenissimum Mi-chaelem nominavit et Serenissimam Eleonoram, Augusti Ferdinandi Imperatoris Romani filiam solemniter coronavit, aequitate, securitate Patriae, legum iutegritate sui etiam periculi in publico... tutatus, in consiliis vultu, voce, animo constans generose suasit, dubia discussit, secura implevit, praevisa Patriae mała communi magnorum civium consilio avertens, ingentem impetum contra orbis tyrannum praepa-ratum in se a civibus Patriae conversum sustinuit, et non nisi everso statu pro Rege declaratus supremi Magistratus Regni et magnorum virorum assistentia victor Patriae ma-latiam Republicae formam male cautis consiliis informam feliciter restituit, cives civibus servavit et ab excidio ad conservationem Patriae convertit Con.verso tandem a pu-blicis in seipsum fato, pulmonis mało corripitur, lecto super positus cuncta rite composuit ac disposuit. Vitae supremo die instante, mortis ictum intrepidus excepit, solemuiterque magno spectantium fructu omnibus Sacramentis muuitus inter suorum manus iustorum morte quievit Iasdoviae die XV Aprilis Anno Domini 1673 aetatis 56. Luctu datus publico, Urbi et orbi christiano notissimus, omnibus desi-deratissimus, multa innocens perpessus, hic sub patientis Christi pedibus in pace quiescit1). Podczas gdy rodzina zmarłego rytemi na marmurze pochwałami uwiecznić się starała pamięć jego, któremu swoje wyniesienie zawdzięczała, spółczesny świadek naoczny życia i spraw jego Andrzej Chryzostom Załuski, naówczas kanonik krakowski i domownik wuja swego, Andrzeja Olszowskiego, biskupa chełmińskiego, podkanclerzego koronnego, późniejszy biskup warmiński, wtajemniczony dokładnie we wszystkie ówczesne sprawy publiczne, nader niepomyślny napisał mu nekrolog, który lubo zdaje się być nie bez przesady, ile że autor jego był politycznym i osobistym prymasa przeciwnikiem, w głównym zakroju swoim i treści na wiarę zasługuje2). Oględniejszy od Załuskiego Bużeński, bio

1) Gawarecki 1. c. 96.-98. — 2) Epistol, histor. familiar. t. I, 463: „Infir-mitas interim Primatis augebatur in dies, ad quem Rex et aulici crebro mittebant, sive cura, sive inquisitie erat, quid ageretur; nemo horum eum dilexit, neque enim natura iert, ut eos atnemus, a ąuibus patimur mala, qui quondam alium sese mirabatur in ore