680

 tropolitalnego, zapisu na dokończenie tej restauracyi niedokończonej dziewięćdziesięciu kóp groszy pragskich i obdarzenia tegoż kościoła jednym bogatym ornatem, żadnych innych zgoła nie pozostawił po sobie pamiątek. Dla duchowieństwa nieczuły i bezwzględny, używał na nie więzień i katuszy, dla świeckich uległy i wylany, jak tylko mógł, starał im się dogadzać. Kościół gnieźnieński przy zgonie swoim w wielkim pozostawił ucisku i udręczeniu1), jak to niżej zobaczemy. Podobny sąd wydali o nim Długosz2), zwykle nader ostrożny i oględny w charakteryzowaniu osób duchownych, Kromer8) i inni. Uzupełnić jeszcze winniśmy powyższą charakterystykę jednym rysem z życia arcybiskupa Jana na podstawie przytoczonych wyżej dokumentów, to jest, otwartym oporem i kilkoletnią walką z Stolicą apostolską, gdy chodziło o utrzymanie na probostwie gnieźnieńskiem Przecława, plebana żnińskiego, dla tego jedynie, że był jego krewnym.

 1) Kronika Jana z Czarnkowa 1, c. II, 714. 715: „Sic Janussius Suchiwilk decanus et cancellarius Cracoviensis effectus et de supremo consilio ipsius regis existens, qui etiam pro sapientiore protunc inter proceres Poloniae habebatur, regem Kazimirum praedictum suis consiliis regere videbatur. Sed promotos in archiepiscopum, nulla discre-tionis prudentia utebatur; nam irasci non desinebat, stabilitatis quoque constantiam pe-nitus abiciens, instabilitatem vagabundam, pudore abiecto, in dictis et factis sectabatur. Saepissime etenim convocato capitulo, quod cum fratribus suis maturo tractatu et dili-genter difiniendo stabilivit, se firmum pro ecclesia sive iurium defensione ac aliorum negotiorum diversorum servandorum promittendo, mox suis fratribus ab ipso de suo capi-tulo recedentibus et aliquo laicorum sibi de contrario susurrante, statim mutabatur, que-dam in laesionem ecclesiae renovando; a qua instabilitate frequenter licet per aliquos de sno capitulo fuisset charitativa monitione correptus, dicensque se poenitere de commisso, et amplius facere nolle, hoc tamen minime implebat. Bt tandem sentiens destitui viribus et carnalitatis ductus amore, nepotibus suis et propinquis, in quos fere omnes proventus ecclesie sue converterat, etiam in morte sua et post cupiens, ut bona per ipsum derelicta retinerent, amotis omnibus castrorum eeclesiae praefectibus et procuratoribus, ipsa eisdem nepotibus suis gubernanda commisit, nullam sui in bono memoriam relinqueudo, praeter quod ecclesiam Gneznensem cooperuit et testudinavit corpus ipsius ecclesie et extremitatem unam, et nonaginta sexagenas ad perficiendam tecturam et testitudinem, quas imperfecte relinquerat, ecclesiae praedictae dimisit. Ornatnm etiam unum solemnem pro ecclesia ipsa Gneznensi comparavit. Clerum valde exosum habuit et laicis semper in quibus-cunque poterat, complacere studehat, presbyteros frequenter incarcerabat, rihaldos et ne-quam appellando.... Hic autem in vita sua clerum ecclesiae et diocesis suae diversis affligebat pressuris; talias et rapinas enormiter sustinendo, in nullo defensahat, ecclesiam quoque suam Gneznensem in gravi tribnlatione reliquit." — 2) Historia Polon. lib. X, 56. 57. — 3) De origine et rebus gestis Polonor. f. 228.