I.

RADZYM (RADYM) ALBO GAUDENCYUSZ.

wietny szereg arcybiskupów gnieźnieńskich otwiera, jakeśmy już wyżej okazali, brat sławnego w dziejach kościoła polskiego i czeskiego ś. Wojciecha, biskupa pragskiego, apostoła Prus i męczennika, Radzym (Radym)1), później Gaudencyuszem przezwany2), nieodstępny towarzysz i naoczny świadek życia, apostolskich prac i chwalebnej śmierci jego. Dzięki spółczesnym źródłom obejmującym opisy życia i chwalebnej śmierci męczeńskiej ś. Wojciecha3),

 1) W źródłach spółczesnych, o których niżej będzie mowa, brat ś. Wojciecha i pierwszy arcybiskup gnieźnieński nazwany jest Radim od pierwiastku słowiańskiego rad (radom, radony), z którego powstało imię Radym, Radzym (Zob. Przegląd biblio-graficzno-archeologiczny rok II Nr. 34 i 35). — 2) W opisie męczeństwa ś. Wojciecha przez nieznanego autora pochodzącym z wieku XI (Passio S. Adałberti Martiris) powiedziano wyraźnie, że brat jego i nieodstępny towarzysz, Radym, zamienił to imię na Gaudencyusz: „Frater autem ejus Radim, mutato nomine, Gaudentius dictus, qui postea archiepiscopus effectus... etc." (Bielowski, Monumenta Poloniae historica t. I, 154). — 3) Trzy źródła spółczesne lub nieco późniejsze o ś. Wojciechu traktujące na szczególniejszą zasługują uwagę. Pierwsze: rzekomo Jan Kanaparz (Canaparius), zakonnik reguły ś. Benedykta, spółczesny ś. Wojciechowi i Gaudencyuszowi napisał żywot pierwszego (Incipit Vita et Passio sancti Adalberti Martiris), oddrukowany z krytycznemi uwagami Aleksandra Batowskiego w Monumenta Poloniae historica Bielowskiego t. I, 162 — 183, a poprzednio w dziele uczonego Pertza (Scriptor. Germ. Monum. III); drugie: opis męczeństwa ś. Wojciecha (Passio sancti Adalberti Martiris) nieznanego autora na źródle poprzedniem osnuty, znaleziony w bibliotece królewskiej w Monachium przez Bie